Dorosłe osobniki glisty ludzkiej mogą osiągać ok 40 cm długości. Pasożyt żywi się nabłonkiem ścian jelita i substancjami które znajdują się w treści jelitowej. Czas życia glisty w ciele ludzkim może sięgać nawet do roku. Jego wygląd przypomina trochę dżdżownicę, zwężoną na obu końcach, na jednym z nim znajduje się otwór gębowy. Samice glisty mogą składać nawet 200 tysięcy jaj dziennie. Glista ludzka wywołuje chorobę zwaną glistnicę, potocznie nazywaną „chorobą brudnych rąk”.
Do zakażenia pasożytem dochodzi najczęściej poprzez zjedzenie nieumytych warzyw lub owoców na których znajdowały się jaja glisty. Często można je znaleźć także w wodach jezior i stawów, a także w piaskownicy - w związki z tym najczęściej na zarażenie narażone są dzieci.
Zarażenie glistą jest bezobjawowe, a pierwsze symptomy i jaja można wykryć po tygodniu. Jaja glisty dostają się do organizmu poprzez połknięcie. Docierając do układu pokarmowego zaczynają przekształcać się w larwy, tym samym przenikając do naczyń krwionośnych i trafiając do pęcherzyków płucnych. Tam przeczekują okres wzrostu. W kolejnych etapach przemieszczają się z płuc do tchawicy i przełyku, po czym ponownie połknięte trafiają do jelita cienkiego w którym życia i dojrzewają.
Objawy zarażenia glistą ludzką
Glista ludzka dojrzewa ok. 15 dni od spożycia jaj i to właśnie wtedy mogą pojawić się pierwsze objawy zarażenia. Są to różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha. Dziecko zarażone glistą ludzką może także mieć podwyższoną gorączkę, a w stolcu mogą być obecne jaja pasożyta.
W okresie przebywania i dorastania w płucach glista ludzka może wywoływać kaszel czy wymioty, często towarzyszą temu duszność i świsty oddechowe.
W ostatnim okresie bytowania dorosłej postaci glisty w jelitach może dochodzić do częstych bólów brzucha a nawet do niedożywienia dziecka, na skutek wchłaniania przez pasożyta substancji odżywczych. Skutkuje to nawet zahamowaniem wzrostu i rozwoju dziecka. Glista ludzka może uszkadzać kosmki jelitowe oraz doprowadzać do zapalenia ścian jelit.
Ponieważ glista ludzka jest obca dla organizmu ludzkiego, mogą pojawić się objawy alergiczne takie jak pokrzywka, świąd skóry, obrzęki twarzy, zapalenie spojówek, katar, łzawienie i kaszel. Często w glistnicy pojawiają się objawy ze strony układu nerwowego takie jak zaburzenia snu, problemy z zasypianiem lub nadmierna pobudliwość ruchowa, czasem przypominająca padaczkę. W cięższych sytuacjach w okresie lęgu w płucach może dość do krwioplucia. W czasie życia w organizmie ludzkim glista może także powodować zapalenia narządów (trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego, wyrostka robaczkowego).
Rozpoznanie zarażenia glistą ludzką
Po okresie 2-3 miesięcy od zjedzenia jaj glisty, w wydalanym kale mogą występować larwy i jaja pasożyta. Mają one charakterystyczny kształt. W sytuacji wystąpienia niepokojących objawów należy udać się do lekarza oraz wykonać badania, najczęściej morfologię krwi, która wykazuje podwyższoną ilość eozynofilii odpowiedzialnych za redukcję stanu zapalnego organizmy oraz pasożytów. Badanie kału wykazuje obecność larw lub jaj pasożyta. Dodatkowym badaniem jest badanie serologiczne polegające na ocenie obecności przeciwciał przeciwko glistom. Powikłania jakie powstały w organizmie na skutek glistnicy można potwierdzić badaniami rentgenowskimi jamy brzusznej lub badaniem USG, jeżeli zachodzi podejrzenie glistnicy okolic dróg żółciowych lub przewodów trzustkowych. Badania powinno przeprowadzać się po ok. 3 miesiącach od zarażenia, ponieważ wtedy wyniki są najbardziej wiarygodne.
Leczenie glistnicy
Podstawą leczenia zarażenia pasożytem jakim jest glista ludzka jest farmakoterapia. Polega na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych. Jest to choroba w pełni wyleczalna, a efekty mogą być już nawet po jednorazowym zażyciu leku. Zażywane leki powodują obumarcie pasożyta i wydalenie do wraz z kałem. Jednak leczenie u każdego może przebiegać inaczej i powinno być kontrolowane przez lekarza.
Podczas wędrówki larw stosuje się leczenie objawowe, łagodzące objawy duszności czy kaszlu. Rokowanie w leczeniu glistnicy jest bardzo dobre. W przypadku niepodjęcia leczenia, choroba powinna ustąpić najpóźniej po okresie 2 lat, jeżeli przez ten okres nie dochodzi do dodatkowych zakażeń.
Bardzo przydatne jest również leczenie domowymi sposobami takimi jak jedzenie pestek dyni, pora czy czosnku.
Aby nie doszło do ponownego zakażenia pasożytem bardzo ważne jest odpowiednie przestrzeganie higieny osobistej. Nie powinno się spożywać owoców lub warzyw bez ich uprzedniego umycia. Regularne mycie rąk oraz stosowanie środków antybakteryjnych również jest dodatkową ochroną przez zarażeniem. Bardzo ważne jest wytłumaczenie dzieciom, aby podczas zabawy w piaskownicy nie wkładały brudnych rąk do buzi. Woda która jest stosowana do picia powinna być przegotowana.
Toksokaroza - choroba pasożytnicza pochodząca od zwierząt
Toksokaroza - choroba pasożytnicza powstała na skutek zarażenia się larwami glist kocich lub psich. Podobnie jak w przypadku glisty ludzkiej do zakażenie dochodzi poprzez zjedzenie larw glist znajdujących się na owocach lub warzywach, a także w piaskownicach. Jednak w przeciwieństwie do glisty ludzkiej, glisty w przebiegu toksokarozy nie bytują jedynie w układzie pokarmowym, ale rozprzestrzeniają się po całym organizmie, przenikając do różnych narządów i tkanek powodując ich uszkodzenie.
Toksokaroza tak samo jak i glista ludzka powoduje charakterystyczne objawy dla glistnicy, jednak atakując inne narządy może doprowadzić do zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia trzustki, mózgu oraz stawów. Jeżeli glista umiejscowi się w ośrodkowym układzie nerwowym może spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Podstawowym leczeniem jak w przypadku glisty ludzkiej jest zażywanie leków przeciwpasożytniczych, przez okres ok 2 tygodni. Zazwyczaj rokowanie jest dobre a choroba jest w pełni uleczalna.
W celu zapobiegania chorobie bardzo ważne jest regularne odrobaczanie psów i kotów oraz przestrzeganie zasad higieny osobistej.
