Trombocyty to komórki strzępkowe, nie posiadają jądra komórkowego, nie mogą też samodzielnie się poruszać, tylko płyną wraz z prądem krwi. Za ich produkcję odpowiedzialny jest czerwony szpik kostny. Część płytek magazynowana jest w śledzionie, gdzie te niewykorzystane po upływie maksymalnie dziesięciu dni są niszczone.
Głównym zadaniem trombocytów czuwanie nad tym, aby proces krzepnięcia krwi przebiegał prawidłowo. To także one, jako pierwsze docierają do miejsca zranienia i "tamują" krew. Kiedy jest ich za mało lub coś zaburza ich prawidłowe funkcjonowanie, nawet drobna rana może się zmienić w trudny do opanowania krwotok.
Do najczęściej diagnozowanych schorzeń związanych z zaburzeniem funkcji trombocytów lub ich nieprawidłowym stężeniem zalicza się:
- trombocytopenia - małopłytkowość, czyli stan, gdy płytek krwi jest zbyt mało,
- trombocytoza - nadpłytkowość, to sytuacja, kiedy w organizmie ich stężenie jest zbyt duże,
- trombastenia - upośledzenie funkcji płytek krwi.
Trombocyty - badanie
Badanie poziomu płytek krwi wchodzi w skład klasycznej morfologii. Zaleca się wykonywać takie badanie przynajmniej raz w roku. Oznaczenie poziomu trombocytów jest szczególnie wskazane u pacjentów, u których:
- miały miejsce długo trwające krwawienia wywołane przerwaniem ciągłości skóry np. w wyniku zranienia,
- z podejrzeniem nieprawidłowej krzepliwości krwi,
- stosunkowo często na skórze na pojawiają się wybroczyny, podbiegnięcia krwi lub siniaki,
- podejrzenie zespołu wykrzepiania śródnaczyniowego (DIC),
- podejrzewana jest nadpłytkowości samoistnej,
- podejrzewane jest zaburzenie funkcji śledziony.
Trombocyty - norma
Norma dla trombocytów zawarta jest w granicach 150 000–400 000 /µl. Z czego dużych trombocytów powyżej 12fl powinno być mniej niż 30 proc. Jeżeli otrzymamy wynik z laboratorium należy go koniecznie pokazać lekarzowi, aby dokonał analizy.
Uwaga! Każde laboratorium może posługiwać się innymi odczynnikami oraz podawać wynik badania stosując inne jednostki, dlatego wyniki mogą się od siebie różnić. Tym samym ocena wyników badania i stanu pacjenta należy przede wszystkim do lekarza.
Trombocyty powyżej normy - co to może oznaczać?
Nieprawidłowy wynik morfologii i podwyższony poziom trombocytów w surowicy, wcale nie musi mieć związku z chorobą. Materiał do badania pobierany jest z żyły łokciowej. Aby badanie było wiarygodne do punktu pobrań należy przyjść na czczo (tj. od ostatniego posiłku powinno minąć co najmniej osiem godzin). Osoby, które mają gęstą krew i pobranie próbki jest kłopotliwe, mogą przed badaniem wypić szklankę wody.
Wysokie stężenie płytek krwi pojawia się m.in. u kobiet, które niedawno urodziły, a także u osób, którym usunięto śledzionę. Ich poziom podnosi się także po wysiłku fizycznym. W pozostałych przypadkach może mieć ono związek z:
- rozległych zakażeniach,
- niedoborem żelaza,
- nowotworem szpiku kostnego,
- nadpłytkowością samoistną - łagodnym nowotworem krwi.
Takiego stanu nie można lekceważyć. Zdarza się, że zbyt wysokie stężenie trombocytów w surowicy prowadzi do tworzenia się groźnych zakrzepów. Zatkanie tętnicy może skończyć się udarem mózgu.
Trombocyty poniżej normy - co to może oznaczać?
Niski poziom trombocytów także nie zawsze stanowi powód do obaw. Pojawia się w przypadku antybiotykoterapii oraz przy przyjmowaniu leków przeciwbólowych. Spadek stężenia PLT obserwowany jest u pacjentów w trakcie lub po zakończonej chemio- lub radioterapii. Niski poziom trombocytów pojawia się także u osób po zabiegach kosmetycznych czy to leczniczych z wykorzystaniem toksyny botulinowej. W każdym innym przypadku wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem ponieważ może mieć związek:
- ze schorzeniami, które prowadzą do uszkodzenia szpiku kostnego, a to sprawia, że wytwarzanie płytek krwi jest znacznie mniejsze,
- z niektórymi chorobami autoimmunologicznymi,
- z chorobami zakaźnymi np. odrą, mononukleozą zakaźną,
- z niedoborami witaminowymi, szczególnie przy niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego.
Niedobór płytek krwi także może zagrażać życiu. Niski poziom trombocytów może mieć związek także z hemofilią. U osób z tym schorzeniem proces krzepnięcia krwi nie działa prawidłowo, tym samym nawet drobne rany bardzo długo krwawią i długo się goją. Może się zdarzyć, że pozornie groźne skaleczenie skończy się poważnym i trudnym do zahamowania krwotokiem.
![Heparyna - zmniejsza krzepliwość krwi i poziom cholesterolu. Ale nie tylko. Co jeszcze warto wiedzieć? [działanie, jak stosować]](https://bi.im-g.pl/im/8b/6f/16/z23525259II,Heparyna---jakie-ma-dzialanie-i-jak-ja-stosowac-.jpg)
