eGFR - co to takiego?

Jednym ze wskaźników, które podlegają ocenie przy diagnozowaniu schorzeń nefrologicznych, jest eGFR. Czym on jest, jakie są normy eGFR oraz jak przebiega takie badanie?

Czym jest badanie eGFR?

GFR jest skrótem od „glomerular filtration rate - GFR” i oznacza przesączanie kłębuszkowe, które stanowi najważniejszy wskaźnik czynności wydalniczej nerek. Z kolei eGFR jest badaniem, pozwalającym na wyliczenie wartości przesączania kłębuszkowego - estimated GFR. Posługuje się ono stężeniem kreatyniny w surowicy i odpowiednimi wzorami, które są z tym związane. Można powiedzieć, że eGFR to szacunkowa wartość współczynnika filtracji kłębuszkowej.

Badanie krwi eGFR

W diagnozowaniu i monitorowaniu przewlekłych chorób nerek bada się poziom eGFR we krwi pacjenta. Wskaźnik ten ma zastosowanie również w modyfikowaniu trybu leczenia - zmianie dawek i typu leków.
Przy podejrzeniu chorób nerek i nieprawidłowej ich pracy wykonuje się w zasadzie dwa odrębne badania:

• eGFR - badanie przesiewowe w kierunku objawów uszkodzenia nerek,
• GFR - badanie zmian w pracy nerek u pacjentów, u których stwierdzono już występowanie choroby nerek.

Parametr GFR mierzy się określając klirens inuliny lub klirens kreatyniny. Klirens insuliny określa się do celów naukowych za pomocą drogich i mało dostępnych metod izotopowych. Łatwiej oznaczyć pomiar GFR przy użyciu klirensu kreatyniny, co polega na oznaczeniu stężenia kreatyniny w surowicy oraz oznaczeniu wydalanej kreatyniny w dobowym moczu.

Na ogół obliczany jest wskaźnik eGFR, czyli estimated GFR, tj. wartość przesączania kłębuszkowego. Laboranci posługują się przy tym stężeniem kreatyniny w surowicy i odpowiednimi wzorami. Do wyliczenia eGFR potrzebne są wzory Cockrofta i Gaulta. Można je zastosować, znając wartość stężenia kreatyniny w surowicy, wiek, płeć i masę osoby badanej. Zasadniczo im większe stężenie kreatyniny i starszy wiek, tym mniejsza będzie wartość eGFR. Wraz ze wzrostem masy ciała rośnie wskaźnik eGFR.

eGFR - norma

Na całkowitą wartość GFR składa się suma przesączeń we wszystkich nefronach, czyli w poszczególnych kłębuszkach nerkowych. Warto przy tym podkreślić, że w każdej nerce człowieka znajduje się od 0,6 do nawet 1,2 mln nefronów.

Wyniki badania eGFR zależne są od danych klinicznych pacjenta, takich jak:

• waga,
• płeć,
• rasa,
• poziom kreatyniny,
• poziom mocznika,
• poziom albumin w surowicy krwi.

Obliczanie parametru eGFR ma na celu uzyskanie z zadowalającą dokładnością wartości przesączania kłębuszkowego w nerkach GFR. Wyniki eGFR podawane są w jednostce „ml/min/1,73 m2”, czyli w przeliczeniu na standardową powierzchnię ciała.

Najczęściej do wyliczania eGFR stosuje się wzór MDRD, w których wykorzystuje się znane stężenie kreatyniny w surowicy krwi. Bierze się pod uwagę wiek i płeć badanego.

eGFR - interpretacja wyników badania

U osób zdrowych, które nie mają chorych nerek, wartość wskaźnika eGFR powinna być większa od 90 ml/min/1,73 m2:

• 120 ml/min/1,73 m2 u kobiet,
• 130 ml/min/1,73 m2 u mężczyzn.

Jeśli stężenie eGFR jest wysokie, nie zawsze oznacza to zwiększenie przesączania kłębuszkowego. Wyniki mogą być zawyżone m.in. u osób młodych, z dużą masą ciała. W takich przypadkach zalecane jest wyliczenie eGFR metodą wzoru Cockrofta i Gaulta.

Przy zwiększonych wartościach eGFR można przypuszczać, że chory ma cukrzycę, ponieważ zbyt wysokie stężenie glukozy w surowicy oraz inne zaburzenia metaboliczne wpływają na zwiększenie objętości nerek i tym samym na zwiększenie przesączania kłębuszkowego nawet o 40 proc.

Na wczesną postać przewlekłej niewydolności nerek wskazuje stężenie GFR, wahające się w przedziale 60-80 ml/min, zaś stężenie pomiędzy 30 a 59 ml/min mówi o umiarkowanej niewydolności nerek. Im wskaźnik GFR jest niższy, tym z bardziej zaawansowaną niewydolnością nerek będziemy mieć do czynienia.

To również może cię zainteresować:

Choroby nerek - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Nerki - wiesz, jak o nie dbać?

Zapalenie nerek - przyczyny, przebieg i leczenie