Stomatolog, dentysta - nie tylko lekarz, ale i strażnik, zdrowych zębów i przyzębia. Kiedy należy się do niego udać?

Stomatolog, dentysta (zgodnie z prawem oba tytuły są równoważne) zdecydowanie zbyt rzadko zajmuje się nami w ramach podstawowego ubezpieczenia zdrowotnego. Dlaczego tak się dzieje i jak to się przekłada na stan uzębienia Polaków?

Stomatolog (dentysta) z pewnością nie jest specjalistą, do którego należy się udać dopiero, gdy dopadają nas przykre dolegliwości. Oczywiście, gdy już do nich dojdzie, trzeba się z nim skonsultować bezzwłocznie, ale troszcząc się o zdrowie jamy ustnej kluczowa jest profilaktyka. Gabinet stomatologa najlepiej odwiedzać raz na pół roku, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Istotna jest profilaktyka już u dzieci - pedodonta powinien po raz pierwszy konsultować dziecko, gdy kończy ono dwa lata lub jeszcze wcześniej przy jakichkolwiek nieprawidłowościach. U osób dorosłych zaobserwowanie jakichkolwiek patologii w obrębie jamy ustnej (np. nieświeży oddech, zmiana koloru języka, częste afty) także powinno być wskazaniem do wizyty, by wykluczyć poważniejsze schorzenia lub poprawić jakość zabiegów higienicznych.

Stomatolog - specjalności

Stomatolog (dentysta) to lekarz, do którego często chodzimy prywatnie. Gabinety stomatologiczne są powszechnie dostępne, ale nie w ramach ubezpieczenia. Oferta rynkowa w zakresie protetyki, implantologii czy ortodoncji jest niezwykle szeroka i nowoczesna.

Wśród specjalności wyróżniamy między innymi:

• chirurgię stomatologiczną
• chirurgię szczękowo-twarzową
• ortodoncję
• periodontologię (zajmującą się przede wszystkim chorobami przyzębia, jak parodontoza)
• protetykę stomatologiczną (w jej ramach coraz częściej wyróżnia się implantologię)
• stomatologię dziecięcą (pedodoncję)
• stomatologię zachowawczą z endodoncją (obejmującą głównie leczenie kanałowe)

Wśród stomatologów nie brakuje też specjalistów od zdrowia publicznego i epidemiologii, ze względu na ogromne znaczenie w tej dziedzinie medycyny profilaktyki i powszechności problemów stomatologicznych w społeczeństwie. Niestety, na co dzień w Polsce trudno zauważyć ich aktywność, zwłaszcza, gdy przyjrzymy się, jak takie systemy działają za granicą.

Więcej na ten temat

Dentysta, czyli kto?

Stomatologia jest działem medycyny, zajmującym się funkcjonowaniem, patologiami i leczeniem zębów, przyzębia, języka, błony śluzowej i innych tkanek jamy ustnej oraz ją otaczających, a także stawu skroniowo-żuchwowego człowieka. Z nazewnictwem miewamy pewne problemy. Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej używano tytułu "lekarz stomatolog", potem oficjalnie (już nie tylko potocznie) pojawił się "lekarz dentysta", jednakże Naczelna Izba Lekarska dopuszcza możliwość używania obydwu tytułów.

Tytuł lekarza dentysty uzyskuje się po 5 latach studiów, odbyciu stażu podyplomowego i zdaniu Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego – LDEK (do 2013 roku - Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Państwowego LDEP).

Człowiek próbował leczyć (nie usuwając) zęby od tysięcy lat. Najstarszy przypadek leczenia dentystycznego stwierdzono w liczącym 14 tys. lat szkielecie młodego mężczyzny znalezionym we włoskich Dolomitach – na zębie trzonowym z dużym ubytkiem zachowały się ślady wydrapywania ostrym narzędziem zmian próchnicowych.

Stomatolog: do czego mamy prawo w ramach NFZ?

Osoby ubezpieczone w NFZ mają prawo do korzystania z bezpłatnych usług stomatologa. Do dentysty udajemy się bez skierowania, możemy wybrać dowolny gabinet, jeżeli tylko ma podpisaną umowę z NFZ. Nie wszystkie rodzaje zabiegów dentystycznych są jednak bezpłatne. Wykaz świadczeń gwarantowanych obejmuje m.in. leczenie próchnicy oraz wyrwanie zęba i stomatologiczną pomoc doraźną.

Przepisy mówią, że osoba ubezpieczona ma prawo do gwarantowanych świadczeń stomatologa i materiałów dentystycznych, stosowanych przy tych świadczeniach. Wykaz takich świadczeń znajdziemy na stronach NFZ, a ponadto musi być udostępniony w gabinecie. W przypadku, gdy zażyczymy sobie innych zabiegów lub materiałów dentystycznych, niż te znajdujące się w wykazie, musimy za nie zapłacić. W tej chwili NFZ nie finansuje materiałów ponadstandardowych, które w wielu krajach cywilizowanych są już standardem, takich jak np. materiał światłoutwardzalny. Trzeba więc pamiętać, że zapłacimy za niego pełną kwotę. Zarazem refunduje plomby amalgamatowe, od których zasadniczo się odchodzi (chociaż nie jest tak wszędzie, np. stosują je także w Niemczech),  nie tylko z przyczyn estetycznych.

Stomatologia - zakres świadczeń gwarantowanych

Przepisy mówią, że osoba ubezpieczona w NFZ może w ramach gwarantowanych świadczeń skorzystać z następujących form leczenia dentystycznego (Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2016 r):

• leczenie ogólnostomatologiczne, w tym leczenie próchnicy zębów (zęby do trójek - wypełnienie chemoutwardzalne, białe, powyżej trójek amalgamatowe)
• leczenie z zakresu chirurgii stomatologicznej oraz periodontologii (czyli chorób przyzębia), ale tylko w zakresie podstawowych procedur, w tym usunięcie zęba
• leczenie endodontyczne (kanałowe) zębów, ale tylko przednich, czyli siekaczy i kłów. Za leczenie zębów przedtrzonowych oraz trzonowych zapłacimy sami. Ponadto do 18. roku życia można bezpłatnie wyleczyć zęby mające nie więcej niż trzy kanały
• leczenie protetyczne - mamy prawo do bezpłatnego uzupełnienia utraconych zębów w jednym łuku zębowym raz na 5 lat. Może to być proteza akrylowa częściowa (co najmniej 5 zębów) lub całkowita. Natomiast naprawa protezy przysługuje raz na 2 lata.
• leczenie protetyczne osób będących po chirurgicznych zabiegach związanych z nowotworami twarzoczaszki
• leczenie stomatologiczne w znieczuleniu ogólnym osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i znacznym, jeżeli wynika to ze wskazań medycznych
• leczenie stomatologiczne osób z grupy wysokiego ryzyka - nosicieli wirusa HIV oraz chorych na AIDS
• stomatologiczna pomoc doraźna

Kobietom w ciąży przysługują dodatkowe bezpłatne świadczenia dentystyczne. W ramach świadczeń NFZ kobiety w ciąży mają prawo do dodatkowych świadczeń dentystycznych. I tak, mogą bezpłatnie wyleczyć kanałowo wszystkie zęby, nie tylko przednie (ale wypełnienie amalgamatowe, powyżej trójek), jeżeli przedstawią jeden z poniższych dokumentów:

• karta przebiegu ciąży
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, w przypadku kobiet w okresie połogu, do 42 dni od dnia porodu

Dzieci i młodzież do 18. roku życia -  dodatkowe bezpłatne świadczenia dentystyczne

Dzieciom i młodzieży Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje także niektóre z usług stomatologicznych. Są to takie zabiegi jak:

• zabezpieczenie lakiem bruzd zębów szóstych w ramach profilaktyki, ale tylko do ukończenia 8. roku życia
• lakierowanie wszystkich zębów stałych
• impregnacja zębiny zębów mlecznych
• całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba mlecznego
• kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zębach stałych
• leczenie chorób przyzębia
• zabiegi chirurgiczne: operacyjne odsłonięcie zatrzymanego zęba, operacyjne usunięcie zawiązków zębów ze wskazań ortodontycznych, resekcja wierzchołka korzenia zębów przednich
• leczenie ortodontyczne - do ukończenia 12. roku życia dziecko może być bezpłatnie leczone aparatami ortodontycznymi do zdejmowania jedno- i dwuszczękowymi. Przysługuje mu dodatkowo bezpłatna kontrola wyników leczenia po jego zakończeniu oraz - raz w roku - naprawa aparatu, ale tylko do ukończenia 13. roku życia oraz w wypadku, gdy aparat został zakupiony w ramach NFZ. Uwaga: NFZ nie wymienia ani nie naprawia bezpłatnie aparatu uszkodzonego w wyniku nieprawidłowego użytkowania.

Osoby niepełnosprawne oraz z wadami wrodzonymi twarzoczaszki

NFZ finansuje opiekę stomatologiczną nad dziećmi z wrodzonymi wadami części twarzowej czaszki, w tym z rozszczepem podniebienia pierwotnego i wtórnego. Także dzieci niepełnosprawne do 16 roku życia oraz pacjenci niepełnosprawni w stopniu umiarkowanym i znacznym, po ukończeniu 16 lat, z orzeczeniem o niepełnosprawności, mają prawo do zabiegów stomatologicznych wykonywanych w znieczuleniu ogólnym oraz do materiałów kompozytowych światłoutwardzalnych do wypełnień zębów.

Źródło: Narodowy Fundusz Zdrowia