Skierowanie od odpowiedniego lekarza to dokument, który jest niezbędny, aby uzyskać świadczenia zdrowotne, takie jak:
Skierowanie na badania specjalistyczne może wydać na przykład lekarz rodzinny. Należy pamiętać, że karty informacyjnej wydawanej po leczeniu szpitalnym, karty otrzymanej na izbie przyjęć albo szpitalnym oddziale ratunkowym nie traktuje się jako skierowania.
Posiadając jedno skierowanie na badania albo zabieg pacjent może się zarejestrować tylko w jednej placówce, która może wykonać to badanie lub zabieg. Jeżeli pacjent potrzebuje więcej niż jednej konsultacji specjalisty, skierowanie przedstawia się tylko raz - podczas pierwszej wizyty u danego lekarza.
Nie do wszystkich lekarzy specjalistów skierowanie jest wymagane. Bez skierowania można udać się na konsultacje do lekarzy:
Poza tym, nie wszystkie osoby chcące skorzystać ze specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. W takiej sytuacji skierowania nie potrzebują między innymi:
Skierowanie na badania diagnostyczne, pobyt w sanatorium, rehabilitację, leczenie przeprowadzane w ramach specjalistycznej opieki ambulatoryjnej, a także długoterminową opiekę może wystawić lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ), a także każdy inny lekarz, który udziela świadczeń w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W przypadku pacjentów korzystających z usług lekarza specjalisty, również takiego, do którego nie jest potrzebne skierowanie, u których wystąpi potrzeba wykonania badań diagnostycznych, skierowanie na te badania może wystawić świadczeniodawca, który udziela świadczeń specjalistycznej opieki ambulatoryjnej.
Skierowania na tak zwane badania kosztochłonne, czyli na przykład rezonans magnetyczny oraz tomografię komputerową, może wystawić lekarz przyjmujący w poradni, która ma umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia dotyczącą specjalistycznej opieki ambulatoryjnej, psychiatrii lub rehabilitacji. Powinien być to lekarz prowadzący, który stwierdza, że u danego pacjenta należy przeprowadzić badanie tego typu.
Skierowanie na leczenie w warunkach szpitalnych może wystawić każdy lekarz, niekoniecznie lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, natomiast na leczenie w uzdrowisku skierowanie ma prawo wystawić jedynie lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Skierowanie na transport sanitarny może wystawić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, natomiast, jeśli transport ma się odbywać w ramach POZ, skierowanie wystawia lekarz pracujący w placówce Podstawowej Opieki Zdrowotnej.
Jeśli pacjent skorzysta z usług, na które nie posiada skierowania może zostać obciążony kosztami usługi, chyba że ma on prawo do korzystania z danych usług bez konieczności posiadania skierowania.
W większości sytuacji skierowanie na badania lub konsultację specjalistyczną jest ważne do momentu, gdy istnieją przesłanki ku temu, że pacjent ma potrzebę skorzystania z danych świadczeń. Skierowanie traci ważność w chwili realizacji, czyli na przykład podczas wykonania badań czy ustalenia terminu, w którym pacjent zostanie przyjęty do szpitala. Jeżeli pacjent potrzebuje długotrwałej opieki poradni specjalistycznej, skierowanie należy przedstawić tylko raz, na początku leczenia i zachowuje ono ważność tak długo, jak długo istnieje potrzeba leczenia w danej placówce, a lekarz prowadzący ustala terminy kolejnych wizyt. Wyjątkową sytuacją jest taka, w której skierowanie do poradni specjalistycznej dotyczy jedynie jednorazowej porady konsultacyjnej. Wówczas pacjent nie zostanie objęty stałą opieką poradni, a lekarz specjalista może jedynie wydać opinie o stanie zdrowia i ewentualnie zalecić dalsze leczenie.
Wyjątki co do terminu ważności skierowania dotyczą między innymi skierowań na zabiegi fizjoterapeutyczne. Takie skierowanie jest ważne przez 30 dni, co oznacza, że w tym czasie pacjent musi zarejestrować się w zakładzie rehabilitacji. Krótszy termin ważności, bo jedynie 14 dni, ma skierowanie do szpitala psychiatrycznego. Z kolei skierowanie na leczenie w uzdrowisku podlega weryfikacji, która powinna odbywać się co 18 miesięcy.