Torbiel na jajniku – przyczyny
Endometrioza to choroba występująca u kobiet, polegająca na tym, że błona śluzowa macicy jest obecna nie tylko w obrębie macicy, ale również w innych narządach, na przykład w obrębie jajników, w otrzewnej, a nawet w płucach. Torbiel czekoladowa, która występuje na jajniku to jedna z postaci endometriozy. Nie należy jej mylić z nowotworem, ponieważ torbiel nie jest zmianą nowotworową i ma charakter łagodny. Torbiele mogą występować na jajniku pojedynczo lub w grupach. Mogą być obecne na jednym jajniku albo na obu i mają różną wielkość. U niektórych pacjentek torbiele są niewielkie i mają około 2 centymetrów szerokości, natomiast u innych mogą osiągać nawet około 20 centymetrów.
Endometrium znajdujące się w torbieli podlega cyklowi miesiączkowemu, a więc cyklicznie rozrasta się, a następnie złuszcza. W przypadku błony, która występuje w macicy, złuszczone endometrium wydostaje się na zewnątrz podczas comiesięcznego krwawienia, natomiast endometrium występujące w torbieli nie może się z niej wydostać, w związku z czym gromadzi się w jej wnętrzu. Na skutek tego w torbieli obecne są masy o brunatno-czerwonej barwie, w których występują skrzepy krwi.
Przyczyny endometriozy, a więc także torbieli czekoladowej na jajnikach nie są do końca znane. Przypuszcza się, że choroba może być spowodowana cofaniem się złuszczonej błony śluzowej oraz krwi miesiączkowej przez jajowody do innych narządów, co nazywa się wstecznymi krwawieniami miesiączkowymi. Na skutek tego, że endometrium wraz z krwią nie są usuwane z organizmu może dochodzić do tworzenia się ognisk endometriozy w różnych obszarach ciała. Inna teoria na temat przyczyn endometriozy mówi, iż schorzenie jest spowodowane występowaniem specyficznych genów, które są dziedziczone.
Torbiel endometrialna – objawy
Czasami choroba przebiega bezobjawowo albo dolegliwości są mylone z dolegliwościami innych chorób lub bagatelizowane.
Jeśli wystąpią objawy choroby, najczęściej są to takie dolegliwości jak:
- Bóle w okolicach podbrzusza podczas miesiączek oraz pomiędzy krwawieniami
- Obfite krwawienia miesiączkowe
- Ból podczas oddawania moczu
- Ból podczas oddawania stolca
- Dyskomfort i ból w trakcie stosunków płciowych
- Nieregularne miesiączkowanie.
Kobiety, które cierpią na torbiel czekoladową lub inną formę endometriozy mogą mieć problem z zajściem w ciążę. Zaburzenia płodności mogą wynikać z zaburzeń funkcjonowania jajników, a także zaburzeniami owulacji.
Torbiel endometrialna – diagnostyka
W przypadku wystąpienia charakterystycznych objawów, które są podstawą do tego, aby podejrzewać endometriozę, pacjentce zaleca się komplet badań. Podstawowym badaniem jest badanie palpacyjne jamy brzusznej, podczas którego specjalista może wykryć obecność torbieli. Zwykle zaleca się wykonanie badań krwi, w tym oznaczenia markera CA-125. Marker ten pozwala na zróżnicowanie torbieli o charakterze łagodnym ze zmianą nowotworową. Inne badanie to USG przezpochwowe. Badanie to umożliwia dokładne zobrazowanie lokalizacji oraz wielkości torbieli. Czasami przeprowadza się również rezonans magnetyczny miednicy, który jest bardziej dokładny niż badanie ultrasonograficzne. W niektórych przypadkach istnieje wskazanie do przeprowadzenia diagnostycznej laparoskopii. Badanie polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia w obrębie jamy brzusznej i wprowadzeniu przez nie systemów obrazujących. Ostatecznie ednometriozę, w tym torbiele jajników diagnozuje się po przeprowadzeniu badania histopatologicznego.
Torbiel endometrialna – leczenie
Metoda leczenia torbieli na jajniku zależy w dużej mierze od takich czynników jak występujące objawy, wiek pacjentki oraz to, czy kobieta planuje w przyszłości ciążę. Jeżeli torbiele są niewielkie i nie wiążą się z wystąpieniem dokuczliwych dolegliwości, zazwyczaj zaleca się jedynie regularną obserwacje zmian. Leczenie podejmuje się wtedy, gdy torbiel powiększa się albo u pacjentki pojawiają się objawy choroby. Istnieją różne metody leczenia torbieli endometrialnej, a podstawowe to:
- Leczenie farmakologiczne – polega na podawaniu pacjentce leków należących do analogów gonadoliberyny lub preparatów estrogenowo-progestagenowych. Farmakoterapia może wiązać się w wystąpieniem skutków ubocznych takich jak obniżenie libido czy uderzenia gorąca. Poza tym, leki zazwyczaj nie skutkują pełną eliminacją torbieli.
- Leczenie operacyjne – jest stosowane, gdy choroba jest na zaawansowanym stadium lub gdy farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych efektów. Najczęściej przeprowadza się zabiegi laparoskopowe, które polegają na usunięciu torbieli lub torbieli wraz z jajnikami. Czasami istnieją również wskazania do usunięcia macicy.
