Macica: podstawowe informacje
Macica to narząd rozrodczy kobiety służący głównie do zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej i jej rozwoju. Znajduje się w jamie miednicy, między pęcherzem moczowym a odbytem. Zarówno z jej lewej, jak i z prawej strony znajduje się po jednym jajowodzie.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Macica: budowa
Macica ma kształt odwróconej gruszki lekko spłaszczonej u góry. Prawidłowo zbudowana macica ma długość około 7 centymetrów, największą szerokość około 4 centymetrów, zaś grubość około 2,5 centymetra. Waży od 50 do 60 gramów. Podczas rozwoju płodu macica nieustannie się zmienia. Rośnie z 7 do 30 centymetrów, jej objętość zaś z 3 mililitrów powiększa się do 5000.
Wyróżnia się trzy części macicy: trzon, cieśń oraz szyjkę.
- Trzon
To najgrubsza, najszersza i najgłębiej położona część macicy. Znajduje się tam jama macicy; po zapłodnieniu właśnie w jamie macicy rozwija się płód. Najdalej położone jest dno macicy, które łączy się z macicznymi częściami jajowodów.
- Cieśń
Miejsce łączenia się trzonu macicy z szyjką macicy.
- Szyjka
To dolna część macicy łącząca się z pochwą; przez nią przedostaje się krew menstruacyjna. Przed porodem szyjka rozszerza się, aby umożliwić dziecku wyjście przez kanał porodowy.
Macica jest wyściełana od środka mięśniami gładkimi. Ma trzy błony: surowiczą, mięśniową i śluzową (błona śluzowa to inaczej endometrium; wszystkiego o endometrium dowiesz się tutaj). Endometrium złuszcza się podczas cyklu menstruacyjnego. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, jest z organizmu wydalane razem z krwią – stąd okres.
Tutaj poznasz szczegółowe informacje o budowie żeńskiego układu płciowego.
Macica: proces zapłodnienia i rozwoju zarodka
Podczas owulacji komórka wędruje z jajnika do jajowodu, gdzie może dojść do zapłodnienia. Jeśli tak się stanie, zapłodniona komórka jajowa przemieszcza się wzdłuż jajowodu do jamy macicy. Około 7 dni po zapłodnieniu komórka implantuje się w ścianie macicy – proces ten kończy się około 12 dnia.
Zapłodniona komórka jajowa czerpie z wnętrza macicy wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Macica jest organem silnie umięśnionym. Przez to właśnie występują skurcze macicy, a także możliwe jest urodzenie dziecka siłami natury.
Macica: choroby
Macica, jak każdy narząd, jest narażona na liczne schorzenia. Warto znać ich objawy, żeby prędko udać się do lekarza i podjąć ewentualne leczenie.
Rak macicy
Rak macicy (czyli rak trzonu macicy) zwykle daje o sobie znać wyraźnymi nieprawidłowościami w okolicach intymnych. Jeśli zauważysz jakąkolwiek, natychmiast zgłoś się do lekarza, lecz miej na uwadze, że odstępstwo od normy nie musi oznaczać raka. Może chodzić o inne schorzenia, także te łatwo uleczalne i niezłośliwe, np. polipy czy mięśniaki. Wcześnie wykryty rak macicy jest całkowicie uleczalny.
Objawy raka macicy to:
- krwawienie z dróg rodnych w czasie, kiedy nie powinno ono występować, na przykład między miesiączkami czy po menopauzie,
- brązowe upławy,
- ból w podbrzuszu,
- ból i krwawienie podczas stosunku,
- ogólne osłabienie i utrata wagi bez wyraźnego powodu.
Na raka macicy szczególnie narażone są:
- kobiety, które jeszcze nie rodziły,
- kobiety po 40 roku życia,
- kobiety z nadwagą w okresie okołomenopauzalnym lub w trakcie menopauzy.
Polipy macicy
Polipy to przerośnięte kawałki błony śluzowej. Występują nie tylko w macicy, lecz także w nosie, uchu, przełyku czy krtani. Ryzyko rozwinięcia się polipów macicy podwyższają zaburzenia hormonalne (szczególnie nadmiar estrogenów). Polipy zwykle nie powodują żadnych wyraźnych dolegliwości. Dopiero gdy urosną do znacznych rozmiarów, skutkują nieprawidłowymi krwawieniami w trakcie cyklu miesięcznego i podczas stosunku; mogą się objawiać także przydługimi miesiączkami.
Polipy mogą utrudniać zajście w ciążę lub powodować poronienia. Leczy się je albo terapią hormonalną, albo łyżeczkowaniem. W ostatnich latach popularna stała się histeroskopia - wziernik (zwany właśnie histeroskopem) jest podłączony do kamery, co umożliwia lekarzowi zauważenie nawet najmniejszych zmian, a następnie ich usunięcie. Niestety, jeśli w polipach wykryje się komórki nowotworowe, często trzeba usuniąć macicę, czyli przeprowadzić histerektomię.
Mięśniaki macicy
Mięśniaki macicy to niezłośliwe zmiany nowotworowe, które tworzą się z tkanki mięśniowej macicy. Występują one zwykle u pań w przedziale wiekowym 35-45. Mięśniaki macicy ma prawie 40 procent kobiet w tym wieku. Dokładne przyczyny powstawania mięśniaków nie są znane.
Więcej o mięśniakach macicy dowiesz się tutaj . Może cię zainteresować również artykuł "Usunięcie macicy- czy to najskuteczniejsza metoda leczenia mięśniaków?".
Wady w budowie macicy
U niektórych kobiet macica zbudowana jest nieprawidłowo. W większości przypadków wada macicy nie daje żadnych objawów - diagnozuje się ją dopiero wtedy, gdy dojdzie do problemów z zajściem w ciążę. Oprócz tego może doprowadzić także do przedwczesnego porodu lub poronienia. Wśród nieprawidłowo zbudowanych typów macic wyróżnia się macicę: jednorożną, dwurożną, łukowatą, podwójną i z przegrodą.
Zapalenie błony śluzowej macicy (zapalenie śluzówki macicy, zapalenie endometrium)
Zapalenie błony śluzowej najczęściej jest skutkiem nieprawidłowo wykonanego łyżeczkowania lub powikłaniem poporodowym. To efekt przeniesienia bakterii z pochwy do macicy. Zapalenie objawia się plamieniem, krwawieniami i bólem w podbrzuszu. Czasem pacjentki mają także podwyższoną temperaturę ciała. Nieleczone zapalenie endometrium grozi powstaniem zrostów, które mogą skończyć się niepłodnością.
Zapalenie szyjki macicy
Na zapalenie szyjki macicy choruje w którymś momencie życia ponad połowa kobiet! Przyczyną zapalenia szyjki macicy jest najczęściej infekcja. Choroba ma dwie odmiany: ostrą i przewlekłą. Ostra jest zwykle powodowana chorobami przenoszonymi drogą płciową , czyli na przykład chlamydią, rzeżączką, opryszczką czy wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Może również wynikać z uczulenia. Przewlekłe zapalenie szyjki macicy to częsty skutek poboczny porodu.
Objawy zapalenia szyjki macicy to:
- nieprawidłowe krwawienie z pochwy,
- ból pochwy,
- ból podczas stosunku,
- bóle pleców,
- wrażenie parcia w miednicy,
- biała lub szara wydzielina z pochwy o niemiłym zapachu.
Zapalenie szyjki macicy zwykle leczy się antybiotykami. Niewyleczone, może prowadzić do poważnych powikłań, m.in. niepłodności. Jeśli chcesz zdobyć o tej chorobie więcej informacji, kliknij tutaj.
Rak szyjki macicy
Winny rakowi szyjki macicy jest najczęściej wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) . Większość kobiet dowiaduje się o swojej chorobie zdecydowanie za późno, mimo że tego raka łatwo jest wykryć zwykłym badaniem cytologicznym. Między innymi z tego względu należy chodzić do ginekologa regularnie. Wczesne wykrycie raka umożliwia nieinwazyjny zabieg, po którym powikłania są rzadkością. W Polsce udaje się wyleczyć tylko 40 procent pacjentek, ponieważ zgłaszają się one do lekarza zbyt późno.
Objawy raka szyjki macicy to:
- nieregularne miesiączkowanie,
- krwawienie po stosunku,
- krwawienie po menopauzie,
- upławy o brzydkim zapachu,
- zaparcia,
- częstomocz,
- bóle podbrzusza i okolic lędźwiowych.
Dowiedz się więcej o raku szyjki macicy z tego artykułu. Myślisz, że wiesz już na ten temat wszystko? Sprawdź swoją wiedzę w naszym quizie.
To również może cię zainteresować:
