Zapalenie endometrium to zazwyczaj skutek nieprawidłowo wykonanego łyżeczkowania lub powikłanie poporodowe. Nieleczone zapalenie może doprowadzić do zapalenia przydatków (jajników i jajowodów), dlatego trzeba szybko działać, by zapobiegać rozprzestrzenianiu się infekcji i jej przejściu w stan przewlekły.
Endometrium, czyli co?
Samo endometrium nie jest stanem chorobowym. To błona śluzowa macicy zbudowana z dwóch warstw (podstawnej i czynnościowej), która występuje u wszystkich kobiet. Śluzówka pod wpływem hormonów kobiecych (głównie estrogenów i gestagenów) zmienia się w trakcie każdego cyklu miesiączkowego. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, pogrubiała śluzówka (przygotowana na przyjęcie zarodka) z warstwy czynnościowej złuszcza się i następuje menstruacja. Po miesiączce z warstwy podstawnej odbudowuje się następna warstwa czynnościowa.
Po zapłodnieniu endometrium się nie złuszcza, lecz zaczyna się rozwijać pod wpływem progesteronu. Ma zasadnicze znaczenie dla możliwości rozwoju ciąży. Podczas tzw. okna implantacyjnego możliwe jest zagnieżdżenie zarodka, który jest przyjmowany i ochraniany przez specjalnie przygotowaną błonę śluzową, nazywaną już nie endometrium, a doczesną ciążową.
Zapalenie endometrium - przyczyny
Endometrium odgrywa więc istotną rolę w rozrodzie człowieka i toczący się w nim stan zapalny może mocno zaszkodzić planom prokreacyjnym.
Zapalenie endometrium zazwyczaj jest bakteryjne, a ataku dokonują bakterie przeniesione z pochwy do macicy. Najczęściej stan zapalny oznacza zakażenie chlamydią, rzeżączkę, czasem infekcję spowodowaną przez paciorkowce, gronkowce czy pałeczki okrężnicy). Do zakażeń nie dochodzi za każdym razem, gdy mikroby przenikną do macicy. Jej śluzówka jest narażona na infekcję przede wszystkim dopiero wtedy, gdy przerwana została ciągłość błony śluzowej. Stąd zapalenia są najczęściej powikłaniem zabiegów ginekologicznych (po łyżeczkowaniu macicy), porodu lub poronienia. Generalnie prawidłowo przeprowadzone zabiegi nie powinny szkodzić endometrium. Do zapaleń dochodzi głównie, gdy jama macicy nie zostaje prawidłowo oczyszczona i pozostają w niej resztki np. łożyska. Czasem jednak powikłania zdarzają się nawet przy zachowanych wszelkich zasadach postępowania, np. u kobiet z obniżoną odpornością.
Niektóre źródła za czynniki sprzyjające zapaleniom podają także:
- stosowanie wkładek domacicznych (jeśli ta forma antykoncepcji jest założona prawidłowo, nic nie potwierdza tych twierdzeń),
- długotrwałe stosowanie preparatów silnie przeczyszczających,
- ryzykowne zachowania seksualne (w tym seks bez zabezpieczenia z wieloma partnerami,
- zmiany zanikowe nabłonka spowodowane zaburzeniami hormonalnymi (wzrost ryzyka szczególnie od menopauzy).
Uwaga! Zapalenie błony śluzowej macicy bywa objawem towarzyszącym innym, poważnym schorzeniom macicy:
Objawy zapalenia endometrium
Jeśli niedawno rodziłaś, bądź przechodziłaś zabieg ginekologiczny, nie zapominaj o wizycie kontrolnej. Gdy pojawiają się:
- nieprawidłowe plamienia i krwawienia (inne niż uprzedzał lekarz, dłużej trwają, ich wygląd budzi niepokój itp.)
- ból podbrzusza
- czasem gorączka
- nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
Takie objawy zawsze trzeba wyjaśnić, a ginekologa również odwiedzać "bez powodu" ,jeśli nam życie miłe, najlepiej przynajmniej raz w roku (gdy brak jakichkolwiek objawów. Pojawienie się dolegliwości zawsze powinno być traktowane jako wskazanie do kontroli, a nie kupna "cudownych" leków bez recepty. niestety, trwale rozwiązują problemy przede wszystkim w reklamach.
Zapalenie błony śluzowej macicy: diagnostyka i leczenie
Nieleczone zapalenie endometrium sprzyja powstawaniu zrostów. Te powodują choćby niedrożność jajowodów, a w efekcie niepłodność, najczęściej możliwą do leczenia jedynie metodą in vitro.
Ostry stan zapalny endometrium zazwyczaj jest łatwy do rozpoznania dla ginekologa (trzon macicy jest często powiększony, bolesny i rozpulchniony). Jeśli jest przewlekły i obejmuje wyłącznie śluzówkę, zwykłe badanie ginekologiczne nie musi ujawnić nieprawidłowości. Diagnoza nieraz opiera się na wywiadzie z pacjentką i diagnostyce uzupełniającej (np. parametry zapalne w krwi).
Rozstrzygającym jest badanie histopatologiczne wyskrobin z jamy macicy. Nie przeprowadza się go w stanie ostrym, a raczej w ramach diagnostyki niepłodności.
Ewentualne zrosty są oceniane w badaniu USG, a niedrożność jajowodów zazwyczaj w HSG.
Leczenie samego zapalenia endometrium polega przede wszystkim na podaniu antybiotyków i przyspieszeniu złuszczenia zaatakowanej warstwy błony śluzowej. Pacjentce zazwyczaj lekarz przepisuje też leki przeciwbólowe i rozkurczowe.
Przy przewlekłym stanie zapalnym i potrzebie odbudowy, regeneracji śluzówki wskazana jest też terapia hormonalna z wykorzystaniem estrogenów, a także terapia z wykorzystaniem probiotyków ginekologicznych.
Jeśli w macicy pojawią się zmiany ropne, bezwzględnie wskazane jest badanie histopatologiczne.
