Proktolog to lekarz specjalista, który zajmuje się wyjątkowo niewdzięcznymi przypadłościami, związanymi głównie z chorobami jelit. Ze względu na ich funkcje w organizmie i powiązane problemy niejednokrotnie przy opiece nad pacjentami proktolodzy ściśle współpracują z gastrologami, immunologami, alergologami, chirurgami i onkologami. Najczęściej jednak do proktologa chorych wysyła podejrzenie choroby hemoroidalnej.
Proktolog - specjalista coraz częściej potrzebny
O proktologii nie mówi się wiele. Rzadko zdarza się, aby poważnie w opinii publicznej dyskutować na temat chorób odbytu. Udało się już wprawdzie znacznie odczarować temat jelit - choćby w kontekście chorób zapalnych, probiotyków i schorzeń onkologicznych, ale to wciąż mało. Jak pokazują statystyki, to coraz poważniejszy problem. Według Krajowego Rejestru Nowotworów nowotwory jelita grubego są obecnie na drugim miejscu co do częstości występowania chorób nowotworowych w populacji polskiej (drugim wśród kobiet, trzecim wśród mężczyzn). Łączna liczba zachorowań to ok. 20 tysięcy rocznie. Guzy odbytnicy stanowią aż 1/3 wszystkich guzów jelita grubego.
Oczywiście, nowotwory nie należą do najczęstszych problemów, z którymi warto odwiedzić proktologa. Bardzo podobne objawy dają także choroby łagodne, dość proste w leczeniu. Rzecz jednak w tym, że nieleczone mogą prowadzić do groźnych powikłań, które już zmuszają do wizyty u specjalisty.
Wszelkiego rodzaju niestrawności i zapalenia gruczołów okołoodbytniczych to najpewniej skutek niezdrowego stylu życia (głównie niewłaściwej diety i braku ruchu), który skutecznie utrudnia układowi trawiennemu człowieka zachować równowagę i harmonijną florę. Tworzy się więc idealne środowisko do zapaleń i infekcji, a jeśli te pozostają bez odpowiedniej reakcji przez dłuższy czas - ewoluują w:
- guzy,
- schorzenia objawiające się krwawieniami,
- nietrzymanie stolca.
Objawy wymagające wyjaśnienia u proktologa
Kiedy potrzebny proktolog? Już pierwsze pojawiające się regularnie zaparcia czy problemy z kolorem i formą kału powinny stanowić sygnał ostrzegawczy. Uczucie ciężkości lub powracające bóle brzucha również. Obecność krwi w kale to już zawsze objaw alarmujący.
Skonsultuj się z lekarzem, jeśli:
- masz przewlekłe zaparcia lub biegunki,
- towarzyszy ci permanentne uczucie wzdęcia, problemy z gazami,
- odczuwasz ból przy wypróżnianiu lub masz wrażenie niepełnego wypróżnienia,
- w stolcu pojawia się krew lub śluz,
- masz uczucie pieczenia, świądu lub innego dyskomfortu w okolicach odbytu.
Możliwe, że lekarz pierwszego kontaktu, który kieruje do proktologa, będzie cię leczył samodzielnie, skieruje najpierw do gastroenterologa lub zleci badania (USG, badanie na krew utajoną). Istotne, byś sprawy nie zlekceważył i poradził się lekarza.
Diagnostyka proktologiczna
Objawy, które powodują u nas obawy, że mogą oznaczać zmiany nowotworowe, zazwyczaj okazują się zespołem jelita drażliwego - uciążliwym, ale z pewnością nie tak groźnym. Zarazem: to, co uważamy za objaw choroby hemoroidalnej, okazuje się szczeliną odbytu czy polipami, które wymagają innego postępowania. Diagnozę zatem najlepiej zostawić specjaliście. Niejednokrotnie do rozpoznania wystarcza badanie per rectum i USG wykonywane przez odbyt.
Jeśli proktolog stwierdzi, że jest potrzeba diagnostyki pogłębionej, może zlecić:
- anoskopię – badanie z wykorzystaniem specjalnego wziernika. Pozwala lekarzowi ocenić stan końcowego odcinka odbytnicy i kanału odbytu;
- rektoskopię – to również badanie z wykorzystaniem wziernika, z tym, że wziernikowanie jest głębsze niż przy anoskopii i umożliwia pobranie wycinków tkanek do badania histopatologicznego;
- kolonoskopię – badanie przeprowadzane za pomocą kolonoskopu, czyli elastycznego endoskopu wprowadzanego przez odbyt. Umożliwia obejrzenie wnętrza jelita grubego i pobranie wycinków do badań, ale też pozwala na przeprowadzenie podstawowych zabiegów, takich jak zatamowanie krwawienia, poszerzenie zwężenia jelitowego czy usunięcie polipów.
Najczęściej wskazana jest kolonoskopia. To badanie najpełniejsze i rozstrzygające, a ze względu na pewien dyskomfort tych badań (przede wszystkim w wymiarze emocjonalnym, swoistego wrażenia naruszenia intymności) lepiej jednorazowo sprawę wyjaśnić, by nie trzeba było w krótkim czasie przeprowadzać kolejnych badań,
Inne badania diagnostyczne, które może zlecić pacjentowi lekarz proktolog to m.in. USG przezodbytnicze, prześwietlenie rentgenowskie jelita grubego, test na krew utajoną, laboratoryjne badanie krwi i kału.
Czytaj także:
Badanie proktologiczne (per rectum)
Foniatra, ortopeda, histopatolog i inni, czyli ABC specjalności lekarskich
