Więcej artykułów o zdrowiu przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Cichy udar mózgu (ang. Silent Cerebral Infarctions - SCI) to udar niedokrwienny mózgu, przy którym nie widzimy typowych objawów klinicznych, takich jak paraliż mięśni twarzy, niewyraźna mowa oraz brak koordynacji ruchów. Inna nazwa, z którą możemy się spotkać, to niemy udar mózgu. Brak widocznych objawów neurologicznych, które wskazywałyby, że doszło do zawału, powoduje, że wykrywa się go zwykle przypadkowo, na przykład podczas badań przesiewowych lub skanów mózgu wykonywanych przy okazji innych zdarzeń (po urazie, upadku itp.), Do wykrywania zmian wykorzystuje się tomografię komputerową (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI)
Cichy udar mózgu dotyczy głównie małych naczyń mózgowych istoty białej mózgu. Podczas tomografii komputerowej widać wówczas tak zwane ogniska hipodensyjne, czyli zmiany charakteryzujące się mniejszą gęstością strukturalną niż normalne tkanki. Widoczne są także drobne ogniska krwotoczne w mózgu.
Objawy i skutki cichego udaru mózgu
Mimo iż nie odczuwamy kłopotów z mową czy chodzeniem, to jednak cichy udar zostawia swój ślad. Wiąże się zwykle z pogorszeniem funkcji poznawczych i zwiększonym ryzykiem udaru mózgu w przyszłości. Niemy zawał mózgu wiąże się z zakrzepami, wysokim ciśnieniem krwi, zwężeniem tętnic, wysokim cholesterolem, cukrzycą.
Ponieważ objawy cichego udaru mózgu są tak trudne do wykrycia, wielu pacjentów pozostaje niezdiagnozowanych. Szacuje się, że ta liczba jest kilkukrotnie wyższa niż liczba osób z klinicznym udarem mózgu. Zdaniem amerykańskich badaczy jedna trzecia osób w wieku powyżej 70 lat przeszła już co najmniej jeden cichy udar (badania opublikowane w czasopiśmie "Karger" w 2003 r.) .
Cichy udar mózgu, podobnie jak udar niedokrwienny, oznacza nagłe zastopowanie dopływu krwi do pewnej części mózgu, co powoduje miejscowe niedotlenienie, a w konsekwencji obumarcie komórek nerwowych. Pierwsze uszkodzenia mogą być niewielkie i początkowo pozornie niczego nie zmieniają, na przykład nie przynoszą widocznych ograniczeń ruchowych. Tego typu zdarzenia mają jednak tendencję do powtarzania się, co prowadzi do kumulowania się uszkodzeń. W efekcie pojawiają się różne oznaki, że z naszą pamięcią i funkcjonowaniem poznawczym jest coś nie tak.
Główną przyczyną cichych udarów mózgu jest choroba nadciśnieniowa małych naczyń lub spowodowany zakrzepem krwi zator. Cichy udar może obejmować obszary różnej wielkości, które zwykle są mniejsze niż przy klinicznym zawale mózgu. O obecności lub braku objawów klinicznych w momencie zawału decydują też inne czynniki, w tym lokalizacja w obszarach ruchowych, czuciowych lub językowych mózgu, ciężkość urazu niedokrwiennego i istniejące już wcześniej uszkodzenia mózgu.
Skutki cichego udaru
Trwałe uszkodzenia w mózgu, spowodowane brakiem tlenu, są niestety nieodwracalne. Jednak w niektórych przypadkach zdrowe części mózgu przejmują funkcje, które kiedyś były wykonywane przez uszkodzone obszary. Niestety, powtarzające się udary powodują, że uszkodzenia się powiększają, a mózg traci swoją plastyczność i zdolność do kompensacji utraconych funkcji.
Inne oznaki są tak subtelne, że często myli się je z oznakami starzenia. Są to:
- problemy z równowagą
- częste upadki
- nietrzymanie moczu
- zmiany nastroju
- zmniejszona zdolność myślenia
Przejście cichego udaru mózgu ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu z już z klasycznymi objawami klinicznymi i demencji w przyszłości. Cichy udar mózgu może też przyczyniać się do rozwoju leukoarajozy (rozlane, obustronne zmiany w istocie białej mózgu) i hiperintensywności istoty białej.
Wielokrotne ciche udary oznaczają ryzyko pojawienia się otępienia naczyniowego (demencja wielozawałowa), która charakteryzuje się następującymi objawami (źródło: Cleveland Clinic):
- problemy z pamięcią
- problemy emocjonalne, takie jak nieuzasadniony śmiech lub płacz w nieodpowiednich momentach
- zmiany w sposobie chodzenia
- gubienie się w znajomych miejscach
- kłopoty z podejmowaniem decyzji
- utrata kontroli nad jelitami i pęcherzem
Jak można zapobiegać cichym udarom mózgu? należy przede wszystkim zadbać o zdrowy tryb życia, czyli regularnie ćwiczyć, zdrowo się odżywiać zmniejszając ponadto spożycie soli. Ważne jest utrzymywanie prawidłowej wagi ciała oraz pilnowanie cholesterolu. Jeżeli mamy nadciśnienie czy cukrzycę, musimy się leczyć i przyjmować odpowiednie leki, aby "trzymać" te choroby pod kontrolą.
Źródła: pfmjournal.org, healthline.com, Cleveland Clinic, Karger.com
