Więcej publikacji o zdrowiu na Gazeta.pl
Charakterystyczne objawy czerniaka można zaobserwować o dowolnej porze roku, niezależnie od pogody. Praktyka jednak pokazuje, że zwykle zaczynamy się przyglądać zmianom skórnym wtedy, gdy na zewnątrz mocniej przygrzewa słońce. Częściej też szukamy informacji o czerniaku w sieci.
Każdy czas jest dobry na profilaktykę, więc wykorzystajmy to zainteresowanie. Co roku onkolog prof. Piotr Rutkowski i zrzeszająca ekspertów od nowotworów oraz chorób skóry Akademia Czerniaka, apelują, by mieć oko na własne znamiona i nie unikać kontaktu z lekarzem. W żadnym systemie lekarz nie może pomóc pacjentowi, który się do niego nie zgłosi. Z czerniakiem jest jak z każdym innym nowotworem - najlepiej rokuje co do skuteczności leczenia, gdy jest wykryty we wczesnym stadium. W Polsce udaje się pomóc ok. 70 proc. pacjentów. U naszych zachodnich sąsiadów czy w USA ok. 90 proc.
To trzeba wiedzieć o czerniaku
Nie zapominaj, że:
- Czerniak to jeden z wielu problemów nowotworowych skóry. Samo oglądanie znamion nie wystarczy, a na inne nowotwory skóry umierają coraz młodsi ludzie w Polsce (więcej na ten temat).
- Opalanie zmienia odczyn immunologiczny całej skóry, stąd skutki ponosimy niekoniecznie tylko tam, gdzie docierały promienie słoneczne. Nowotwory mogą więc rozwijać się pod włosami, pod majtkami, w zagłębieniach skóry.
- Wiele czerniaków rozwija się od zera, w miejscu, gdzie niczego wcześniej nie było. Nowotwory skóry, w tym rak, są cieliste, zwłaszcza we wczesnym stadium. To uwypuklenia, narośle, niegojące się ranki. Dlatego, gdy coś się pojawia na skórze, trzeba pójść do lekarza.
- To nie jest normalne, że mamy od miesiąca niegojący się strupek, a jednak wielu chorych przychodzi dopiero wtedy, gdy rana już im wyraźnie przeszkadza, jest rozległa, bolesna, sącząca się.
- Diagnostyka nowotworów skóry jest bardzo prosta. Wystarczy kontrola u dermatologa wyposażonego w dermatoskop.
ABCDE czerniaka: pięć cech, które pozwolą go odróżnić od niegroźnej zmiany skórnej
Tylko lekarz może rozstrzygnąć czy zmiany na twojej skórze mają znaczenie wyłącznie estetyczne, czy też mogą okazać się zabójcze. Nie zwlekaj z wizytą u dermatologa, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, a zmiana charakterystyczny wygląd.
Szczególne znaczenie ma te 5 cech nazywanych abecadłem czerniaka.
"A" jak asymetria
Jeśli masz znamię czy inną zmianę skórną 'wylewającą' się wyraźnie na jedną stronę, to może być czerniak i nie możesz zwlekać z konsultacją u specjalisty dermatologa lub onkologa.
"B" jak brzegi poszarpane
Jeśli zmiana na twojej skórze ma brzegi poszarpane, nierówne, ze zgrubieniami, itd., również powinien ją obejrzeć lekarz.
"C" jak czerwony, czarny
Niejednolity kolor zmiany skórnej to kolejna istotna wskazówka. Oczywiście, nawet złośliwa zmiana może być jednobarwna, ale czerniaki niemal zawsze są przynajmniej dwubarwne.
"D" jak duży rozmiar
Wielkość zmiany powyżej sześciu milimetrów zawsze wymaga wyjaśnienia u lekarza. Można to zrobić szybko i bezboleśnie.
Dermatolog lub chirurg onkolog uzbrojony w dermatoskop, czyli specjalną lupkę ze światłem, oceni bardzo precyzyjnie stan skóry wszędzie, aby wykryć wszelkie zmiany we wczesnym stadium. Taka kontrola raz do roku daje szansę na diagnozę w stadium wyleczalnym wszelkich zmian nowotworowych.
"E" jak ewolucja
Jeśli obserwujesz, że jakakolwiek zmiana na twojej skórze zmienia się (rośnie, przebarwia, uwypukla, wygląda po prostu inaczej), zajmij się nią starannie i udaj się do specjalisty.
Znamy co najmniej kilka rodzajów czerniaka. Za te o największym znaczeniu klinicznym uznaje się
czerniaka szerzącego się powierzchownie (ang. superficial spreading melanoma), czerniaka z plamy soczewicowatej (ang. lentigo maligna melanoma), czerniaka guzkowatego (ang. nodular melanoma) i czerniaka akralnego. Taką szczegółową wiedzę zostaw już jednak specjalistom. Do ciebie należą dwie rzeczy - rozsądne korzystanie ze słońca i wykonywanie kontrolnych badań.
Więcej o czerniaku podpaznokciowym
Zdjęcia czerniaka zamieszczone w galerii na gorze artykułu są własnością prof. Piotra Rutkowskiego, kierownika Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, członka Rady Naukowej Akademii Czerniaka.
