Ptasia grypa - co ją wywołuje, jakie są objawy u zwierząt?
Ptasia grypa (influenza ptaków) wywoływana jest przez typ A wirusa grypy (rodzina Orthomyxoviridae, rodzaj Influenzavirus A). Ten wirus atakuje głównie ptaki i to zarówno dzikie, jak i hodowlane. Znajdujemy go praktycznie na całym świecie, ale największe epidemie ptasiej grypy odnotowane zostały na terenie Chin. Jak do tej pory, znamy ponad 140 szczepów tego wirusa, ale na szczęście większość z nich jest mało zjadliwa.
Wirusy ptasiej grypy podzielono na dwie grupy, aby łatwiej było zorientować się w niebezpieczeństwie. Grupa HPAI (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza) to wirusy o wysokiej zjadliwości, natomiast skrót LPAI (ang. Low Pathogenic Avian Influenza) oznacza łagodniejsze wirusy ptasiej grypy, o niewielkiej zjadliwości.
Wirusy HPAI wywołują u ptaków grypę o bardzo ostrym przebiegu, ze 100-procentową śmiertelnością u ptaków grzebiących. Do grupy HPAI należą dwa najgroźniejsze podtypy H5 oraz H7.
W zależności od stopnia zjadliwości wirusa zarażone ptaki zaczynają chorować, tracą apetyt, przestają zatem jeść czy pić i znosić jajka. Zwierzęta mają trudności z oddychaniem, pojawiają się także drgawki, niezborność ruchów, paraliż skrzydeł i nóg. Zaatakowane przez ptasią grypę w wersji zjadliwej, zwierzęta zaczynają masowo padać. Wirusy LPAI wywołują łagodną postać choroby z objawami ze strony układu pokarmowego i układu oddechowego.
Ptasia grypa - źródła zakażenia i warunki przetrwania
Bezobjawowymi nosicielami wirusa ptasiej grypy są migrujące ptaki wodne, głównie dzikie kaczki i łabędzie. Niestety, wirus rozprzestrzenia się ponadto poprzez zainfekowaną wodę, paszę dla zwierząt, a także pokonuje przestrzeń osiadając na środkach transportu, sprzęcie rolniczym, na ubraniu człowieka, czy na futrze zwierząt. Jest też dość żywotny. Na przykład w kurniku może przetrwać do 5 tygodni, w wodzie stojącej, takiej jak stawy czy jeziora - do 4 dni w temperaturze 22 stopni C i do miesiąca w wodzie o temperaturze 0 stopni. W kale zwierząt przeżyje przy temperaturze 4 stopni, aż 35 dni.
Zatem pora zimowa sprzyja przetrwaniu wirusa ptasiej grypy przez dłuższy czas. Dla nas istotne jest to, że na drobiowym mięsie czy jajkach, przechowywanych w lodówce, wirus przeżyje do 30 dni. Wirusa ptasiej grypy niszczy wysoka temperatura. Dlatego dobrze ugotowane lub usmażone mięso jest bezpieczne. Ponadto ten wirus ulega powszechnie stosowanym środkom dezynfekcyjnym.
Ptasia grypa - czy grozi człowiekowi?
Wirus ptasiej grypy nie jest szczególnie groźny dla człowieka, jeżeli przestrzega się podstawowych zasad higieny, w tym higieny rąk. Zaleca się zatem dokładne mycie dłoni po każdym kontakcie z ptakami, podejrzanymi o chorobę lub padłymi. Starajmy się nie dotykać ust brudnymi rękami. Pracownicy ferm drobiu w czasie epidemii powinni nosić odzież ochronną. Warto obserwować swój organizm i w razie wystąpienia objawów grypopochodnych zgłosić się do lekarza.
Wirusy ptasiej grypy giną w temperaturze 70 stopni C, zatem gotowane lub smażone mięso oraz gotowane jajka, nie staną się źródłem zakażenia dla człowieka, który je zjadł.
Odnotowuje się jednak przypadki zakażenia ludzi wirusem ptasiej grypy bezpośrednio od chorych ptaków. Oprócz kontaktów z chorym zwierzęciem źródłem zakażenia może być zanieczyszczona woda czy ptasie odchody, w tym nawóz produkowany z nich, a także pióra, surowe jaja, powierzchnie w kuchni, które zetknęły się z zarażonym mięsem, np. deski do krojenia czy noże. Jak na razie nie zauważono, aby wirus ptasiej grypy przenosił się z człowieka na człowieka.
Ptasia grypa - jakie mogą być objawy zakażenia u ludzi
W razie zakażenia wirusem ptasiej grypy zauważymy u siebie objawy przypominające zwykłą grypę sezonową. To przede wszystkim wysoka gorączka i kaszel, uczucie ogólnego rozbicia, osłabienie, bóle mięśni i stawów, zapalenie spojówek. Mogą pojawić się objawy ze strony układu pokarmowego, a więc nudności i wymioty, a także biegunka. Ciężka postać każdej grypy, w tym ptasiej, grozi powikłaniami, takimi jak zapalenie płuc.
Kiedy wiadomo, że to ptasia grypa? Niestety, odróżnić to możemy dopiero po wykonaniu specjalistycznych badań, czyli po sprawdzeniu, jakiego typu wirus nas zaatakował. Dobra wiadomość jest taka, że nie zauważono, jak do tej pory, oznak epidemii ptasiej grypy u ludzi. Jej ofiarą padają przede wszystkim ptaki hodowlane, czyli kury, indyki, kaczki itp., dzikie zwierzęta, w tym ptaki wędrujące, a nawet niektóre ssaki, takie jak świnie, koty, psy, łaskuny, tygrysy.
Jak leczy się ptasią grypę u ludzi? Nie ma żadnej różnicy pomiędzy leczeniem grypy sezonowej i ptasiej u ludzi. W obu przypadkach jest to raczej leczenie objawowe, łagodzenie gorączki i bólu i zalecany dłuższy odpoczynek w łóżku. Nie wolno w takim stanie pojawiać się w pracy. Chorym podaje się leki przeciwwirusowe. Podkreśla się jednak, że warto o grypie pomyśleć jeszcze wczesną jesienią i zaszczepić się przeciwko grypie sezonowej. Daje to bowiem większą odporność organizmu i w razie zakażenia nawet innym szczepem, w tym wirusem ptasiej grypy, sam przebieg choroby może okazać się łagodniejszy.
