Budowa pnia mózgu
Pień mózgu jest to składowa ośrodkowego układu nerwowego, zlokalizowana u podstaw czaszki. Od góry struktura ta łączy się z obiema półkulami mózgowymi, a od dołu – z rdzeniem kręgowym. Dookoła pnia mózgu znajdują się błony łącznotkankowe, które oddzielają ten narząd od kości czaszki. Błony te to opony mózgowe. Anatomicznie pień mózgowy składa się z następujących części:
- Rdzeń przedłużony – struktura stanowiąca przedłużenie rdzenia kręgowego. Znajdują się w nim liczne, niezwykle ważne ośrodki: oddechowy, ruchowy czy sercowy. Uszkodzenie rdzenia przedłużonego może więc skutkować utratą podstawowych czynności życiowych oraz śmiercią
- Most – jednymi z wielu funkcji mostu (nazywanego potocznie mózgiem) jest sterowanie gałkami ocznymi oraz utrzymywanie równowagi
- Śródmózgowie – środkowa część mózgowia, w której znajduje się m.in. ośrodek wzrokowy
Jakie funkcje pełni pień mózgu?
Pień mózgu jest odpowiedzialny jest za niemal wszystkie podstawowe czynności życiowe. Znajdują się w nim następujące ośrodki:
- Oddychania
- Sercowy
- Regulujący ciśnienie tętnicze
- Regulujący metabolizm oraz przemianę materii
- Integrujący bodźce czuciowe i ruchowe
- Regulujący temperaturę organizmu
- Wzroku
- Słuchu
- Mowy
- Odpowiedzialny za stan przytomności, czuwania oraz wybudzania się
- Czynności odruchowych takich jak ssanie, pocenie się, żucie, połykanie, mruganie, kichanie, itd.
- Odpowiedzialny za utrzymywanie równowagi
Oprócz wymienionych ośrodków, w pniu mózgu znajduje się również przysadka mózgowa, czyli niezwykle istotny gruczoł, wydzielający wiele hormonów.
Uszkodzenie pnia mózgu
Ze względu na liczne funkcje, jakie pełni pień mózgu oraz miejsce lokalizacji przysadki, struktura ta pełni rolę jednostki centralnej całego organizmu. Jakiekolwiek uszkodzenie pnia mózgu niesie za sobą poważne konsekwencje, zanik konkretnej (a często wielu) funkcji życiowych, a bardzo często również śmierć.
Przyczyny uszkodzenia pnia mózgu. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia pnia mózgu są urazy mechaniczne. Wypadki, upadki, postrzały czy inne urazy mogą skutkować uszkodzeniem tej struktury, a w konsekwencji – utratą podstawowych funkcji życiowych.
Inną przyczyną są udary mózgu. Istnieją dwa rodzaje udarów – niedokrwienny oraz krwotoczny. Pierwszy z nich skutkuje zatrzymaniem dopływu krwi do włókien nerwowych, które krzyżują się w pniu mózgu, a w konsekwencji ich uszkodzeniem. Udar krwotoczny charakteryzuje się tych włókien i przedostaniem się krwi do mózgu.
Uszkodzenie pnia mózgu może być również spowodowane wklinowaniem, czyli przemieszczeniem fragmentu ośrodkowego układu nerwowego. Stan ten może być wywołany obrzękiem mózgu, zwiększonym ciśnieniem w obrębie czaszki, nowotworem czy zapaleniem opon mózgowych.
Kolejna przyczyna uszkodzenia tej ważnej struktury to zatrzymanie lub niewydolność krążenia. To właśnie dlatego tak ważne jest udzielenie pierwszej pomocy w przypadku zatrzymania akcji serca – przedłużający się brak krążenia może skutkować nieodwracalnym uszkodzeniem pnia mózgu.
Uszkodzenie pnia mózgu wskutek urazu najczęściej występuje u osób młodszych, zaś wskutek udaru mózgu, zatrzymania lub niewydolności krążenia – u osób starszych.
Uszkodzenie pnia mózgu – objawy
Objawy uszkodzenia pnia mózgu zazwyczaj są bardzo drastyczne i zazwyczaj niosą za sobą nieodwracalne zmiany. Bardzo często już po wystąpieniu pierwszych objawów, nie da się przywrócić chorego do pełnej funkcjonalności. Do łagodnych symptomów uszkodzenia pnia mózgu zalicza się:
- Podwyższone ciśnienie
- Spowolnienie akcji serca
- Zawroty głowy
- Zaburzenia oddychania
- Zaburzenia funkcjonowania gałek ocznych
- Problemy z połykaniem
Niestety, najczęściej do uszkodzenia pnia mózgu dochodzi nagle i chory od razu zapada w śpiączkę, lub w łagodniejszej wersji – dochodzi u niego do paraliżu wszystkich kończyn.
Uszkodzenie pnia mózgu – leczenie
W diagnostyce uszkodzenia pnia mózgu najważniejszy jest czas. W związku z tym, zdiagnozowanie choroby często odbywa się tylko na podstawie charakterystycznych objawów, w pozostałych przypadkach chory kierowany jest na badania obrazowe, np. tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Niestety, najczęściej zmiany zachodzące wskutek urazu pnia mózgu są nieodwracalne i bardzo często kończą się śmiercią.
Jeżeli do uszkodzenia pnia dochodzi wskutek udaru, leczenie polega na rozpuszczeniu blokującego skrzepu krwi i udrożnienie naczyń (krwotok niedokrwienny) lub zaopatrzenie krwawiącego włókna. Jeżeli chory przeżyje uszkodzenie, konieczne jest wdrożenie rehabilitacji.
Stymulacja mózgu pomaga w zwalczeniu przewlekłego bólu i łagodzeniu choroby Parkinsona. Zobacz fragment operacji
