Spondyloza kręgosłupa - charakterystyka schorzenia
Spondyloza szyjna należy do grupy schorzeń kręgosłupa określanych mianem spondylopatii, która obejmuje różne fazy patologii kręgosłupa, między innymi chorobę dyskową i właśnie spondylozę. Jest to zaawansowane stadium choroby kręgosłupa. Faza wstępna to choroba dyskowa kręgosłupa, która występuje w dwóch postaciach. O dysku szyjnym miękkim mówimy, gdy dochodzi do wypadnięcia jądra miażdżystego lub jego fragmentu. Natomiast tzw. dysk twardy to postać choroby, w której na kręgach wyrastają tzw. osteofity, czyli wyrostki kostno-chrzęstne i zaczynają uciskać nerwy.
Spondyloza szyjna to stan, gdy dochodzi do zmian zwyrodnieniowych dysków blaszek granicznych, wyrostków stawowych lub stawów hakowo-kręgowych oraz więzadła żółtego. W wyniku tych zniekształceń dochodzi do zwężenia kanału kręgowego lub ciasnoty w otworach międzykręgowych. W efekcie wywołuje to zaburzenia w funkcjonowaniu korzeni nerwowych, spowodowane przewlekłym uciskiem na nerwy, biegnące w obrębie kręgosłupa lub obok. Zwężenie kanału kręgowego i związany z tym ucisk na rdzeń kręgowy i korzenie nerwowe może prowadzić do mielopatii szyjnej, objawiającej się niedowładem spastycznym albo wiotkim, zaburzeniami i osłabieniem czucia oraz mrowieniem kończyn, a także znacznym bólem szyi.
Aby to wszystko zrozumieć przypomnijmy sobie, jak zbudowany jest kręgosłup na odcinku szyjnym. Ta część kręgosłupa obejmuje siedem kręgów, które tworzą tzw. szyjną krzywiznę przednią. Pojedyncze kręgi zbudowane są z trzonu kręgu, łuku kręgu oraz z siedmiu wyrostków. Razem z innymi kręgami tworzą kręgosłup, wewnątrz którego znajduje się kanał kręgowy, którym biegnie rdzeń kręgowy. Kręgi szyjne posiadają mniejsze trzony kręgów niż te w kręgach piersiowych, za to łuki kręgowe mają dość szerokie. Dwa najwyższe kręgi szyjne łączą się z czaszką. Kręg C1 znajduje się tuż pod czaszką, zaś kręg C2 to oś, wokół której obraca się czaszka przy skręcie głowy.
Pomiędzy poszczególnymi kręgami znajdują się krążki międzykręgowe, tzw. dyski, a także połączenia stawowe. Umożliwiają kręgom poruszanie się względem siebie oraz amortyzują wstrząsy. I to te elementy, jako pierwsze, ulegają zużyciu.
Spondyloza i spondyloartroza
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa są wynikiem zbyt szybkiego zużywania się tkanek łączących kostne elementy kręgosłupa, czyli krążków międzykręgowych (dysków). W przypadku spondylozy zużywają się krążki międzykręgowe, natomiast w przypadku deformacji drobnych stawów międzykręgowych mówimy o właściwej spondyloartrozie (łac. spondyloarthrosis deformans).
Spondyloza szyjna - przyczyny
Stopniowe niszczenie tkanek kręgosłupa związane jest z procesem starzenia się organizmu. Pierwsze problemy pojawiają się najczęściej między 40. a 50. roku życia. Ale istnieją także inne przyczyny schorzenia, w tym urazy o charakterze mechanicznym oraz nabyte lub wrodzone choroby.
W miarę upływu lat tkanka chrzęstna, budująca krążek międzykręgowy, traci wodę, a co za tym idzie, sprężystość. Dochodzi do tzw. dehydratacji krążka, czyli dysku. W wyniku tego procesu dysk ulega powolnemu ścieraniu, deformacji, dochodzi w nim do niewielkich pęknięć. Ponadto dysk może przesunąć się w szczelinie międzykręgowej. Oznacza to zwiększenie nacisku na brzegi sąsiednich blaszek chrzęstnych. Następnie stale naciskana kość zaczyna przerastać, tworząc wyrostki zwane osteofitami. Dochodzi ponadto do przerostu wyrostków kręgowych. Zdarzają się także niekorzystne zmiany w samej chrząstce stawowej oraz w warstwie podchrzęstnej. Uszkodzeniom mogą ulec błona maziowa, więzadła i pozostałe elementy stawu.
Te patologiczne zmiany w budowie kręgów i stawu, a także wszelkie przemieszczenia elementów kręgosłupa powodują, że biegnące tuż obok nerwy zaczynają być drażnione i uciskane. W efekcie pojawia się ból oraz nierzadko ograniczenie ruchomości kończyn lub poszczególnych odcinków kręgosłupa, w tym wypadku szyi.
Do zwyrodnienia kręgosłupa prowadzą nie tylko wiek, ale i przebyte choroby lub urazy. Mogą być związane z rodzajem wykonywanej pracy lub z uprawianiem niektórych dyscyplin sportowych, a także z przyjmowaniem nieprawidłowej postawy w czasie siedzenia lub spania. Ponadto kręgosłup jest nadmiernie obciążony przy nadwadze i otyłości.
Wśród chorób, które mogą prowadzić do spondylozy szyjnej znajduje się także krzywica, dyskopatia, skolioza, reumadoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, kręgozmyk, a także zaburzenia metaboliczne i hormonalne. No i wreszcie, u źródeł może leżeć wada genetyczne lub rozwojowa.
Spondyloza szyjna - objawy
- przewlekłe bóle głowy, potylicy oraz szyi i barku promieniujące wzdłuż ramienia nawet do łokcia
- zawroty głowy
- zaburzenia równowagi
- osłabienie siły mięśni rąk, a nawet niedowłady kończyn górnych
- ograniczenie ruchomości kręgosłupa, uczucie sztywności szyi, utrudnione skręty głowy
Spondyloza szyjna - leczenie
Spondylozy szyjnej nie da się wyleczyć, można tylko minimalizować jej objawy dzięki stosowaniu środków farmakologicznych oraz fizjoterapii. Dla złagodzenia bólu stosuje się środki przeciwbólowe oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki rozluźniające mięśnie. Pomocna jest fizjoterapia oraz masaże. Regularne wykonywanie ćwiczeń, szczególnie w wodzie, pozwala na chwilowe odciążenie kręgosłupa i złagodzenie bólu. W przypadku znacznego ucisku na nerw jedynym sposobem na uwolnienie zakleszczonego nerwu jest operacja chirurgiczna. Ważna jest profilaktyka, w tym unikanie przeciążania kręgosłupa, przyjmowanie właściwej postawy podczas pracy przy biurku lub stania oraz w czasie snu, a także codzienna aktywność fizyczna.
