Rotawirusy - co o nich wiemy?
Rotawirusy to jedna z najczęstszych przyczyn biegunek u niemowląt i małych dzieci. Są też odpowiedzialne za niektóre zachorowania na biegunkę także u dorosłych osób, jednak zdecydowanie rzadziej.
Rotawirusy należą do grupy wirusów o nazwie łacińskiej Reoviridae, czyli reowirusy, charakteryzujące się, m.in. symetryczną budową. Większość dzieci przechodzi zakażenie rotawirusami co najmniej kilka razy, natomiast dorośli są mniej podatni na zachorowanie, ponieważ każdy atak rotawirusa zwiększa odporność organizmu.
Rotawirusy dzieli się na grupy: A, B, C, D, E. Dla ludzi zaraźliwe są rotawirusy z grup A, B, i C. Najczęściej jednak to typ A atakuje ludzi, powodując ciężkie biegunki. Szacuje się, że stoi za 90 proc. wszystkich zarażeń rotawirusami u ludzi. Rotawirus atakuje też zwierzęta.
Po raz pierwszy o reowirusach świat usłyszał w 1973 roku od australijskiej badaczki Ruth Bishop, której udało się wyizolować patogen i powiązać go z objawami zakażenia.
Rotawirusy - objawy zarażenia
Zakażenie rotawirusem przewodu pokarmowego bywa potocznie nazywane grypą żołądkową, chociaż grypą z pewnością nie jest. Do zakażenia rotawirusem dochodzi drogą pokarmową. Gdy rotawirus już dostanie się do organizmu powoduje wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego. Po około 12-72 godzinach od wniknięcia rotawirusa do organizmu pojawiają się wymioty i ostra, wodnista biegunka. Czasami dochodzi ból brzucha. Chorobie towarzyszy wysoka gorączka oraz osłabienie.
Przebieg choroby bywa ciężki, szczególnie przy pierwszych w życiu zakażeniach. Chory zaczyna gwałtownie się odwadniać w wyniku biegunki i wymiotów. Potem, w miarę nabywania odporności, zakażenia mogą przebiegać bez objawów lub w łagodniejszej formie. Wśród powikłań zdarzają się: nietolerancja laktozy oraz zapalenia wątroby, zakażenia układu nerwowego objawiające się m.in. drgawkami, a także zaburzenia hematologiczne. W połowie przypadków chorobowych dołącza się też infekcja górnych dróg oddechowych: zapalenie oskrzeli lub płuc.
Rotawirusy - jak długo trwa choroba?
Najczęściej po dwóch dniach od zakażenia rotawirusem choroba zaczyna dawać o sobie znać zwykle dwudniowymi wymiotami, a potem biegunką, która trwa od czterech do ośmiu dni. Ostra biegunka powoduje gwałtowne odwodnienie organizmu, niezwykle niebezpieczne, szczególnie u małych dzieci.
Najciężej chorują dzieci w wieku od 6 miesięcy do dwóch lat, osoby w starsze oraz z obniżoną odpornością. Trzeba pamiętać, że mimo iż dorośli rzadziej mają ostre objawy zakażenia rotawirusem, to jednak, nawet gdy przechodzą chorobę bez objawów, są źródłem zakażenia dla innych.
Choroba jest całkowicie wyleczalna. Najgroźniejsze w niej bywa odwodnienie i jeśli nie uzupełni się poziomu wody i elektrolitów w organizmie, może dojść nawet do śmierci. Leczenie polega na podawaniu płynów doustnie lub dożylnie i uzupełnianiu poziomu elektrolitów w organizmie.
Rotawirusy - zakażenie i rozprzestrzenianie
Do zachorowań w naszej strefie klimatycznej dochodzi głównie zimą i wczesną wiosną. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z kałem osoby chorej. Rotawirus rozprzestrzenia się poprzez dotknięte brudnymi rękami przedmioty itp. Dziecko zaraża się wkładając do buzi rączkę lub jedząc zakażony pokarm, na przykład owoce czy sałatkę, która została zanieczyszczona. Rotawirusy trudno usunąć z rąk czy przedmiotów, ponieważ są odporne na wiele środków czyszczących i zwykłe środki dezynfekujące. W profilaktyce najważniejsza jest wzmożona higiena, szczególnie rąk, warto również rozważyć podanie dziecku szczepionki.
Rotawirusy - czy warto szczepić dzieci?
W Polsce zakażenie rotawirusem jest przyczyną hospitalizacji około 200 tys. dzieci rocznie. Dziecko, u którego stwierdzono obecność rotawirusa, musi być odizolowane od innych niemowląt ze względu na wysoką zaraźliwość. Rotawirusa wykrywa się w kale chorego. W szpitalu rotawirusy potrafią rozprzestrzenić się błyskawicznie i zarazić inne osoby na oddziale.
Na pytanie, czy warto szczepić dzieci przeciwko rotawirusowi, odpowiedź brzmi: tak. To najskuteczniejszy środek zapobiegawczy i zaoszczędzenie dziecku ciężkich przeżyć lub powikłań. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek, zawierających atenuowane, czyli żywe, ale niezdolne do wywołania choroby wirusy, które różni ilość dawek.
Kiedy szczepić na rotawirusy?
Szczepionka jest podawana doustnie. Organizm dziecka zazwyczaj dobrze go przyjmuje. W przypadku wersji w dwóch dawkach, pierwszą dawkę podaje się po ukończeniu przez dziecko 6-tego tygodnia życia, drugą - przed upływem 24-tego tygodnia życia. Wersja z podziałem na trzy dawki: ostatni termin szczepienia przypada przed ukończeniem przez dziecko 32-tego tygodnia. Odstępy między dawkami wynoszą cztery tygodnie.
O rotawirusach przeczytasz też tutaj:
