Zapalenie oskrzeli, w zale¿no¶ci od tego jak d³ugo utrzymuj± siê dolegliwo¶ci, dzieli siê na ostre (do 3 tyg.), podostre (3–8 tyg.) lub przewlek³e (powy¿ej 8 tyg.). Za pierwszym z nich stoj± zazwyczaj wirusy, drugie to powik³anie po innej infekcji lub zaka¿eniu krztu¶cem, za trzecie odpowiadaj± tzw. czynniki ¶rodowiskowe, np. kontakt ze szkodliwymi oparami oraz palenie papierosów.
Coraz czê¶ciej mówi siê, ¿e przyczyn± problemu i nawracaj±cych lub d³ugo utrzymuj±cych siê problemów z oskrzelami jest podra¿nienie dróg oddechowych spowodowane spalinami i zanieczyszczenie powietrza.
Zapalenie objawów – przyczyny
Za ostre zapalenie oskrzeli zazwyczaj odpowiadaj±, te same wirusy, które wywo³uj± przeziêbienie i grypê, czyli wirus grypy A, grypy B, paragrypy, RSV, koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy. Patogeny te powoduj± najczê¶ciej przeziêbienie, ale niekiedy objawy obejmuj± równie¿ drogi oddechowe i wywo³uj± zapalenie oskrzeli.
Czasem zdarza siê, ¿e za schorzenie odpowiada infekcja bakteryjna (najczê¶ciej mówi siê o zaka¿eniu bakteriami: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae oraz Bordetella pertussis i Streptococcus pneumoniae, szacuje siê jednak, ¿e ten rodzaj zapalenia oskrzeli stanowi nieca³e 10 proc. wszystkich zachorowañ). Jednak z punktu widzenia terapii nie ma znaczenia czy zapalenie oskrzeli wywo³a³y wirusy czy bakterie. Leczenie wygl±da identycznie.
Zapalnie oskrzeli – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem zapalenia oskrzeli jest kaszel. Zazwyczaj towarzyszy mu odkrztuszanie ¶luzowej (bia³awej) lub ropnej (¿ó³tej, rzadziej zielonkawej) plwociny. U chorych bardzo czêsto pojawia siê tak¿e gor±czka czy bóle miê¶ni. Pacjenci skar¿± siê te¿ na kiepskie samopoczucie. Takie objawy, które na pierwszy rzut oka podobne s± do grypy czy przeziêbienia, to zazwyczaj konsekwencja zaka¿enia tymi samymi patogenami.
Dolegliwo¶ci zazwyczaj utrzymuj± siê nie d³u¿ej ni¿ tydzieñ, jedynie kaszel mo¿e dokuczaæ choremu nawet 3 tygodnie.
Mimo ¿e czasem schorzenie samo ustêpuje, to s± sytuacje, kiedy lepiej nie zwlekaæ z wizyt± u lekarza. Jest ona konieczna w sytuacji gdy chory ma ¶wiszcz±cy oddech, duszno¶ci oraz skar¿y siê na bóle w klatce piersiowej, które nasilaj± siê z ka¿dym oddechem. Kolejnym sygna³em ostrzegawczym powinna byæ tak¿e gor±czka, która nie daje siê zbiæ oraz utrzymywanie dolegliwo¶ci d³u¿ej ni¿ siedem dni.
Zapalenie oskrzeli – diagnoza
W wiêkszo¶ci przypadków samo badanie fizykalne pozwala postawiæ lekarzowi prawid³owe rozpoznanie. Dodatkowe testy, jak prze¶wietlenie klatki piersiowej zlecane s± rzadko, s³u¿± jedynie wykluczeniu zapalenia p³uc, którego objawy s± bardzo podobne.
Mimo ¿e czyste zdjêcie nie wyklucza zmian w p³ucach to je¶li w³a¶nie one zosta³y zajête kaszel, gor±czka i duszno¶ci s± bardziej nasilone. Dodatkowo, ju¿ podczas os³uchiwania, lekarz rozpoznaje zmiany. Badania mikrobiologiczne (w celu stwierdzenia jakie wirusy lub bakterie s± odpowiedzialne za objawy) zwykle nie s± konieczne.
Zapalenie oskrzeli – leczenie
Na czas walki z chorob± chory powinien zostaæ w domu i odpoczywaæ. Je¶li pojawia siê gor±czka mo¿na j± zbiæ paracetamolem, aspiryn± lub ibuprofenem. Nie wolno zapominaæ o przyjmowaniu du¿ej ilo¶ci niegazowanych p³ynów.
U pacjentów, u których kaszel jest szczególnie mêcz±cy, aby szybciej pozbyæ siê zalegaj±cej w oskrzelach wydzieliny, lekarz przepisze stosowne leki. Do najczê¶ciej stosowanych nale¿± farmaceutyki, które zmniejszaj± lepko¶æ wydzieliny i u³atwiaj± jej odkrztuszanie. W celu u³atwiania odkrztuszania wydzieliny stosowana bywa te¿ gwajafenezyna, dzia³aj±ca wykrztu¶nie. W przypadku suchego kaszlu (w oskrzelach nic nie zalega) stosuje siê leki przeciwkaszlowe.
Warto pamiêtaæ, ¿e przy zapaleniu oskrzeli nie podaje siê antybiotyków. Ropna wydzielina wcale nie musi byæ dowodem na to, ¿e zapalenie wywo³a³y bakterie i podanie tego typu leków nie przyniesie spodziewanych rezultatów, a tylko zaszkodzi. Przyjmowanie antybiotyków, gdy nie ma jednoznacznych wskazañ do ich podania, sprawia, ¿e bakterie uodporni± siê na ich dzia³anie i w sytuacji, gdy bêd± naprawdê potrzebne – nie zadzia³aj±. Antybiotyki wprowadza siê bardzo rzadko i tylko w szczególnych przypadkach, gdy stosowane ¶rodki nie dzia³aj±, a kolejne, bardziej szczegó³owe badania daj± absolutna pewno¶æ, ¿e za chorobê odpowiadaj± bakterie.
W przypadku pacjentów z duszno¶ci± i/lub nasilonym kaszlem lekarz mo¿e uzupe³niæ terapiê o leki rozkurczaj±ce oskrzela. Najczê¶ciej stosowane s± te o stosunkowo d³ugim dzia³aniu. ¦rodki te rozkurczaj± miê¶nie ¶ciany oskrzeli i powoduj± ich rozszerzenie. Trzeba jednak pamiêtaæ, ¿e przepisanie tego rodzaju farmaceutyków ma sens tylko u chorych, u których nasilony stan zapalny w przebiegu zapalenia oskrzeli doprowadzi³ do obturacji oskrzeli, czyli ich zwê¿enia.
Obturacja oskrzeli wywo³uje duszno¶ci i ¶wiszcz±cy oddech, lekarz mo¿e j± potwierdziæ lub wykluczyæ podczas os³uchiwania klatki piersiowej pacjenta. Najlepszym badaniem, które pozwala oceniæ to, czy nie dosz³o do zwê¿enia oskrzeli jest spirometria, jednak w ostrym okresie choroby nie ma potrzeby jej wykonywania.
To równie¿ mo¿e ciê zainteresowaæ:
Zapalenie oskrzeli u dzieci - objawy, leczenie, powik³ania
Zapalenie oskrzeli - antybiotyk potrzebny czy jednak nie?
Kaszel suchy u dziecka: jak skutecznie nawil¿yæ drogi oddechowe?
