Anosmia jest nabytą lub wrodzoną, całkowitą utratą funkcji węchu. Czasem bywa stanem przemijającym. Występuje na skutek uszkodzenia komórek węchowych lub w wyniku uszkodzenia nerwu węchowego.
Głównym objawem anosmii jest utrata węchu. W zależności od przyczyny utraty, chorobie mogą towarzyszyć również inne objawy.
Przyczyny powstania anosmii
U osób młodych choroba najczęściej powstaje w wyniku infekcji górnych dróg oddechowych, kataru oraz urazów głowy.
Anosmia przejściowa (utrata węchu może występować w wyniku jakiejś choroby i być jej objawem). Pojawia się często w przeziębieniach i zapaleniu błony śluzowej nosa. Utrata węchu jest przemijająca i ustępuje razem z objawami choroby.
Długotrwała utrata węchu jest spowodowania uszkodzeniami receptorów węchowych. Przyczyną mogą być duże zanieczyszczenia, dymy papierosowe, a także przyjmowanie narkotyków przez nos. Do uszkodzeń nerwów węchowych doprowadzają także zakażenia takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie oraz guzy mózgu.
Anosmia może objawiać się także przy pojawieniu się innych chorób współistniejących takich jak zespół Cushinga, zespół Turnera, depresja, anoreksja, bulimia, schizofrenia, AIDS, zespół Downa.
Choroba może rozwijać się także jako zjawisko naturalne. Wraz z wiekiem następuje utrata węchu, a także może dojść do całkowitego zaprzestania odczuwania zapachów. Długotrwałe stosowanie niektórych leków np. przeciwdepresyjnych lub stosowanych donosowo również może doprowadzić do anosmii.
Zaburzenia węchu często utrudniają chorym codzienne funkcjonowanie. Mogą przybierać różną formę, począwszy od osłabienia rozpoznawania zapachów, aż do całkowitej utraty węchu.
Choroba może być wywoływana poprzez:
- alergię
- nieżyt nosa
- cukrzycę
- niedoczynność tarczycy
- marskość wątroby
- złamania kości sitowej
- guzy w płacie czołowym mózgu
- tętniaki tętnic przedniego kręgu unaczynienia mózgu
- niektóre leki
- anemię i niedobór wit B12
- zapalenie zatok
- zatrucia
- zażywanie narkotyków
- palenie papierosów
- sarkoidozę
- astmę
- obecność polipów w jamie nosowej
- skrzywienie przegrody nosowej
Anosmia - objawy
Podstawowym objawem anosmii jest niemożność odczuwania zapachów. Może ona dotyczyć jednego lub dwóch nozdrzy. Skutkiem utraty węchu może być obniżenie lub brak apetytu u chorych. Problemy te jednak nie dotyczą osób z anosmią wrodzoną, ponieważ one nie odczuwają zapachów od urodzenia.
Diagnostyka anosmii
W przypadku kiedy utrata węchu jest długotrwała, niezbędna jest konsultacja lekarska, najczęściej u lekarza rodzinnego, który następnie skieruje do specjalisty - laryngologa.
Badanie przeprowadzone przez lekarza polega na wąchaniu intensywnych zapachów jak kawa, smoła, cytryna. W celu rozpoznania choroby przeprowadza się podstawowe badania krwi.
Dodatkowymi badaniami stosowanymi do postawienia diagnozy jest rezonans magnetyczny głowy oraz zatok.
Gdy utrata węchu jest stanem przewlekłym, lekarz może zlecić wykonanie testów na alergię pokarmowe. Alergeny które znajdują się w żywności mogą powodować przewlekłe zapalenie błon śluzowych, które mogą być przyczyną blokowania receptorów węchowych.
Anosmia - leczenie
Najważniejsze w leczeniu jest postawienie prawidłowego rozpoznania i ustalenie przyczyny utraty węchu. Często leczenie anosmii polega na leczeniu chorób współistniejących. Jednak leczenie jest skuteczne jedynie w przypadku wystąpienia anosmii w wyniku innych schorzeń. Jeżeli utrata węchy jest wrodzona lub jest wynikiem procesów starzenia - nie ma możliwości przywrócenia utraty węchu.
Najłatwiejsze jest wyleczenie anosmii związanej z przeziębieniem lub alergią. Wyleczenie tych stanów skutkuje również przywróceniem węchu.
U chorych u których pojawiają się polipy w jamie nosowej, niezbędne jest ich operacyjne usunięcie, podobnie jak w przypadku osób u których anosmia jest skutkiem krzywej przegrody nosowej.
