Badanie moczu - czego możemy się dowiedzieć?
Badanie próbki moczu jest stosunkowo prostą analizą laboratoryjną, która najczęściej daje ogląd na stan zdrowia układu moczowego. Może wykazać zapalenia, zakażenia i inne stany chorobowe. Na jej podstawie lekarz stwierdza także choroby nerek, wątroby, nadnerczy. Badania moczu wykonuje się przy podejrzeniu u pacjenta cukrzycy. Skład moczu może wiele powiedzieć o stosowanej diecie, skutkach zaburzeń odżywiania dla zdrowia organizmu, przebytych głodówkach, a także wpływie regularnie przyjmowanych leków.
Próbkę moczu można pobrać samodzielnie, używając do tego celu pojemnika kupionego w aptece. Próbki przyniesione we własnym pojemniku (np. słoiku) nie zostaną przyjęte do laboratorium. Gdy lekarz zleci posiew moczu, pojemnik powinien być sterylny. W przeciwnym razie nie musi, warto jednak pamiętać, by nie dotykać palcami jego wewnętrznych ścianek, a próbkę pobierać ze środkowego strumienia porannego moczu, po poprzednim umyciu narządów płciowych. Im szybciej mocz trafi do analizy, tym mniej zafałszowane będą wyniki badania.
Czym są leukocyty?
Leukocyty, inaczej nazywane białymi ciałkami krwi lub białymi krwinkami, są komórkami układu odpornościowego. Te niezwykłe komórki posiadają zdolność ruchu i dzięki temu na różne sposoby, w zależności od ich odmiany, niszczą patogeny - wirusy, bakterie, grzyby, priony. To właśnie one pochłaniają patogeny oraz produkują przeciwciała do walki z nimi. Niektóre typy leukocytów mają też niesamowitą "pamięć" - żyją do 20 lat i w tym czasie przechowują obraz raz poznanego "wroga", by w dowolnej chwili zapoczątkować produkcję odpowiednich przeciwciał. Ich ilość we krwi gwałtownie wzrasta, gdy w organizmie toczy się proces chorobowy. Mogą więc świadczyć zarówno o niedawno przebytej grypie, jak i o poważnym schorzeniu nerek. Dlatego nie należy ignorować przekroczonych norm leukocytów w moczu, jeśli badanie je wykazuje. Dla własnego spokoju oraz przede wszystkim zdrowia lepiej jest umówić się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu i skonsultować z nim wynik.
Normy leukocytów w moczu
Obecność leukocytów w moczu jest całkowicie normalna. Nie powinno ich jednak być dużo. U zdrowych osób jest to zwykle 1-3 sztuk w polu widzenia. Osoba analizująca próbkę stwierdza to oglądając mocz pod mikroskopem. Gdy leukocytów jest więcej (zazwyczaj powyżej 10), diagnozuje się leukocyturię - stan wskazujący na wiele możliwych problemów zdrowotnych. Gdy leukocytów jest tak wiele, że zmieniają wygląd (zmętnienie) i zapach moczu, mówi się o ropomoczu, o którym zwykle świadczy także obecność bakterii.
Z wynikiem badania moczu, który wykazuje zbyt wiele leukocytów w polu widzenia w próbce, należy się zawsze zwrócić do lekarza, który ustali przyczynę i leczenie.
Leukocyty w moczu - przyczyny leukocyturii
Choć najczęstszą przyczyną leukocyturii jest zakażenie układu moczowego, istnieją także inne choroby, którym towarzyszy zwiększona liczba leukocytów w moczu. Oto kilka możliwości:
- Ostre lub przewlekłe zakażenia - bardzo trudno jest zignorować ich objawy, ponieważ najczęściej powodują bóle w podbrzuszu, nad kością łonową, podczas oddawania moczu, a także częstomocz, parcie na pęcherz, niekiedy gorączkę i wymioty. Bardzo często zauważenie objawów staje się przyczyną wizyty u lekarza, a analiza moczu wykazuje właśnie zwiększoną liczbę leukocytów wraz z bakteriami.
- Zapalenie przydatków (jajowodów i jajników) - niekiedy dochodzi do niego wskutek upławów z pochwy. Zakażona wydzielina przedostaje się do cewki moczowej. Czasami też leukocyty pojawiają się w próbce moczu kobiety, mimo ich rzeczywistego braku w moczu - jest to wynik zanieczyszczenia próbki ropną wydzieliną z pochwy.
- Choroby nerek - istnieje kilka typów chorób nerek, które obawiają się zawsze zwiększoną liczbą leukocytów w moczu. To między innymi zapalenia nerek (odmiedniczkowe, kłębuszkowe, śródmiąższowe), a także kamica nerkowa. Każda z tych chorób powoduje inne objawy, jednak trudno jest je zignorować, ponieważ są zawsze bardzo nieprzyjemne.
Niekiedy, choć dosyć rzadko, zakażenia układu moczowego mogą przebiegać bezobjawowo. Jest to szczególnie groźne dla kobiet w ciąży oraz zdrowia ich dzieci - dlatego leukocyty w moczu w ciąży wymagają szybkiego skonsultowania się z lekarzem.
Oprócz wymienionych, częstych przyczyn takiego wyniku, obecność leukocytów w próbce moczu może być spowodowana także:
- przyjmowaniem niektórych leków,
- niedawnym przejściem poważnej infekcji z gorączką,
- zbyt dużym, regularnym wysiłkiem fizycznym,
- obecnością cewnika.
Leukocyty w moczu w ciąży
Leukocyty w moczu w ciąży - tak jak standardowo - nie powinny przekraczać 1-3 sztuk w polu widzenia. Wynik powyżej 10 w polu widzenia świadczy o stanie zapalnym, który rozwija się w układzie moczowym.
Zapalenie pęcherza jest dość częstą przypadłością w ciąży. Aby mu zapobiegać, warto pić dużo wody, pić wywar z korzenia pietruszki, jeść żurawinę. Nie czekaj także z oddawaniem moczu do ostatniej chwili, idź do toalety od razu, gdy poczujesz parcie na pęcherz.
Nie możemy leczyć się na własną rękę - gdy oddawaniu moczu zacznie towarzyszyć pieczenie, pojawi się gorączka, niezwłocznie udaj się do lekarza. Dolegliwości nie można bagatelizować, infekcja może rozprzestrzenić się na nerki.
Lekarz zleci badanie moczu (najczęściej dodatkowo dostaje się skierowanie na posiew) i - w zależności od wyników - zleci przyjmowanie leków dostępnych na receptę lub bez niej (może także przepisać antybiotyk, bezpieczny dla kobiet w ciąży). Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: leki w ciąży.
Leczenie leukocyturii
Leukocyturia zawsze jest objawem innej choroby lub problemu zdrowotnego - nigdy chorobą samą w sobie. Dlatego leczenie zależy od wykrytego schorzenia. W przypadku zakażeń układu moczowego podaje się stosowne do typu bakterii lub wirusów leki. Niekiedy wykrycie leukocytów w moczu wiąże się z faktyczną diagnozą zapalenia układu rozrodczego, szczególnie u kobiet. W takiej sytuacji lekarz pierwszego kontaktu kieruje pacjentkę do ginekologa, który podejmuje właściwe leczenie.
Wyniki badań analizowane samodzielnie w domu mogą niekiedy spowodować silny stres. Nie warto jednak samemu "diagnozować" u siebie ciężkich chorób, przed konsultacją z lekarzem. Czasem okazuje się, że zawyżony wynik jest spowodowany niegroźnymi zjawiskami, które szybko można wyleczyć lub usunąć. Nie oznacza to jednak, że nieprawidłowe wyniki badania moczu można zignorować. Przeciwnie - konieczna jest konsultacja z lekarzem i ustalenie przyczyn takiego stanu rzeczy.
Przeczytaj także:
