W kontekście depresji często mówi się o "zaburzeniach nastroju". To pojęcie bardzo pojemne, odnosi się do szerokiego spektrum dolegliwości. Główny objaw depresji to, najogólniej rzecz ujmując, długotrwałe obniżenie nastroju. Depresja jest chorobą, która może ustąpić samoczynnie, jednak potrafi też przybierać (i często przybiera) długotrwałe, ciężkie formy. Można ją z powodzeniem leczyć poprzez psychoterapię i farmakologię, ale najpierw trzeba zauważyć problem.
Osoby, które nie doświadczyły depresji, często są przekonane, że zaburzenia depresyjne to jedynie fanaberia "słabych" ludzi. Jest to, oczywiście, nieprawda (i w dodatku krzywdzący osąd). Większość osób cierpiących na depresję, gdyby mogło, z pewnością wybrałoby radosne, zwyczajne życie. Problem w tym, że depresja nie znika na zawołanie i nie zależy od mitycznej "siły charakteru", dlatego powiedzenie osobie z zaburzeniami "weź się w garść" nie załatwi sprawy, a wręcz przeciwnie - może sytuację pogorszyć.
Czy masz depresję? Zrób test
Oczywiście każdemu zdarza się mieć gorszy nastrój. Każdy czasem patrzy na siebie krytycznie. Miewamy poczucie, że życie traci sens. W obliczu tragedii można się załamać, Potem jednak podnosimy się, liżemy rany, idziemy do przodu.
Co, jeśli gorszy nastrój się utrzymuje, zaczynamy mieć problemy z koncentracją, podejmowaniem decyzji, a poczucie winy jeszcze pogarsza sytuację? Czas działać. Szkoda życia. Niejednokrotnie działać nie jest w stanie sam chory - to informacja także dla otoczenia, że czas zauważyć problem.
TEST NA DEPRESJĘ - przejdź do testu
Odpowiedz na powyższe 20 pytań z testu, które mogą przybliżyć cię do odpowiedzi. Pamiętaj jednak, niezależnie od wyniku, że takie psychotesty mają jedynie charakter pomocniczy, orientacyjny. Nie zastąpią fachowej porady.
Depresja: objawy
Wciąż masz wątpliwości? Pamiętaj, że depresja to nie tylko zmiany nastroju. Do zaburzeń psychicznych dołączają objawy somatyczne, czyli cielesne. Na skutek symptomów depresji chorzy zaczynają zaniedbywać codzienne obowiązki - pracę, szkołę, higienę osobistą. Problemem stają się dla nich podstawowe czynności takie jak wstanie z łóżka czy pójście do sklepu.
Częste objawy depresji to:
- obniżony nastrój,
- anhedonia - niezdolność do odczuwania przyjemności (rzeczy, które zwykle nas cieszyły, nie wzbudzają naszego zainteresowania),
- niska samoocena,
- brak poczucia sensu,
- trudności w koncentracji,
- kłopoty z podejmowaniem decyzji,
- męczliwość, mniejsza aktywność,
- poczucie winy,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia apetytu,
- bóle i zawroty głowy,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
- myśli o śmierci i samobójstwie.
Objawy mogą mieć różne nasilenie - od przewlekłej melancholii po ostre epizody depresyjne. Zmiany nastroju o charakterze depresyjnym trwające dłużej niż dwa tygodnie powinny skłonić nas do szukania pomocy u lekarza pierwszego kontaktu, psychologa lub psychiatry.
Depresja - skąd bierze się problem
Przyczyny depresji są zazwyczaj złożone, kilkuelementowe. Przykładowo prowadzą do niej:
- uwarunkowania genetyczne,
- przewlekłe choroby,
- uzależnienia,
- stresujące wydarzenia (np. śmierć bliskiej osoby, zwolnienie z pracy),
- samotność,
- zła sytuacja rodzinna, szkolna, materialna czy mieszkaniowa.
Depresja: leczenie
Depresję trzeba leczyć. Zlekceważona jest podstępnym zabójcą. Nie dość, że może doprowadzić do samobójstwa, ale też sprzyja chorobom układu krążenia o ciężkim przebiegu, nowotworom, infekcjom. Obniża odporność i prowadzi do zaburzeń hormonalnych, współodpowiedzialnych choćby za powstawanie złośliwych guzów NET.
Uwaga, dotyczy to również osób z depresją wysokofunkcjonującą, skrywaną za uśmiechem (czytaj więcej na ten temat). Czasem doskonały humor i uśmiech to tylko maska, za którą skrywa się niewypowiedziane cierpienie, niska samoocena i rozpacz.
Jednym z bardziej znaczących zagrożeń w przypadku osób z depresją, szczególnie tą skrywaną za pozornym optymizmem, są samobójstwa. Specjaliści twierdzą, że bardzo często takie osoby mają przeświadczenie, że nie można im pomóc (co jest następstwem tego, że w rzeczywistości nawet o nią nie zabiegają). Uśmiechają się, wydają się spełnione, ale w tym samym czasie planują w jaki sposób skończyć ze sobą. Właśnie dlatego tak ważne jest szybkie diagnozowanie chorych, zwiększanie świadomości ludzi na temat zaburzeń nastroju i ich rozpoznawania oraz wskazywanie, w jaki sposób mogą się leczyć i pokonać chorobę.
Jak leczyć? Najkorzystniejsze są metody kompleksowe, czyli połączenie psychoterapii i farmakoterapii. Nowoczesne leki przeciwdepresyjne są bardzo skuteczne, praktycznie nie uzależniają. Skuteczne są jednak tylko wtedy, gdy się je systematycznie przyjmuje. Są dostępne na receptę. Trzeba się przełamać i wybrać do psychiatry. Psycholog nie może przepisywać leków.
Bardzo istotna jest również edukacja - objaśnianie pacjentowi, na czym polega choroba i czego może się spodziewać. Ważne, by o depresji możliwie dużo wiedzieli również najbliżsi chorego. Najczęstszą metodą psychoterapii jest tak zwana terapia poznawczo-behawioralna, która skupia się na analizowaniu problemów i wykształcaniu pozytywnych reakcji.
Na depresję zbawiennie działa aktywność fizyczna. Problem jednak w tym, że osoby z depresją często nie są w stanie takowej podjąć. Psychoterapia i farmakoterapia mogą pomóc w zrobieniu pierwszego kroku; warto znaleźć sobie dyscyplinę, która nie będzie zbyt kłopotliwa czy stresująca, na przykład spacery czy jeżdżenie na rowerze.
Niekiedy stosuje się także fototerapię, czyli tak zwane leczenie światłem (więcej o fototerapii).
W ciężkich epizodach depresyjnych, szczególnie w przypadku depresji psychotycznej, wciąż wykorzystuje się owiane złą sławą elektrowstrząsy. Choć metoda wciąż pozostaje kontrowersyjna, to przez lata stała się znacznie bezpieczniejsza - wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym. Bywa jedynym ratunkiem, na szczęście rzadko.
Zawsze można wiele zrobić i odzyskać swoje życie.
Podejrzewasz depresję? Tu znajdziesz informacje i pomoc
- Na stronie WyleczDepresję, która powstała w ramach akcji wspieranej przez Ministerstwo Zdrowia: "Depresja. Rozumiesz - Pomagasz", dowiesz się między innymi, jak rozpoznać depresję, gdzie szukać pomocy, jak rozmawiać z chorym.
- Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji - tel. 22 594 91 00 (czynny w każdą środę - czwartek od 17.00 do 19.00)
- Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym - tel. 116 123 (poniedziałek-piątek od 14:00-22:00, połączenie bezpłatne),
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży - tel. 116 111, (czynny 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę)
- Bezpłatna linia wsparcia dla osób po stracie bliskich - tel. 0 800 108 108 (poniedziałek-piątek od 14.00 do 20.00)
- Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna - tel. 22 425 98 48 (poniedziałek-piątek od 17:00 do 20:00 / sobota od 15:00 do 17:00).
