Te dane muszą przemawiać do wyobraźni. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że 85-90 proc. populacji ma w sobie przynajmniej jednego pasożyta. Nie trzeba być fanem amerykańskiego serialu "Obcy wewnątrz nas", by wiedzieć, że kontakt z tasiemcem czy amebą może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Pasożyty są wykrywane w oku czy mózgu, uszkadzają narządy wewnętrzne, doprowadzają do niedrożności jelit. Nie dotyczy to jednak każdej osoby, która zetknie się z robakami. Wręcz przeciwnie. Kiedy jednak masz już objawy zarażenia, trzeba pozbyć się lokatorów na gapę. Zwykle jest to banalnie proste, chociaż konieczne są badania, by ustalić, co cię zaatakowało i pomoc lekarza, który przepisze odpowiednie leki. Nie wierz w moc babcinych nalewek czy preparatów odrobaczających bez recepty. Wiele z nich to suplementy diety. Tymczasem suplementy co do zasady nie leczą. Nawet, zgodnie z przepisami, nie mogą leczyć. Kupowanie tego to głupota i przy prawdziwej chorobie nie pomoże.
Robaki - jest się czego bać?
Fakt, że zdecydowana większość ludzi ma robaki, nie ma dla nas większego znaczenia. Poważne zakażenia dotyczą przede wszystkim mieszkańców krajów najuboższych i najbardziej zaludnionych. Tam, gdzie warunki sanitarne są fatalne, swobodnie mogą szerzyć się choroby brudnych rąk, odzwierzęce. Ich konsekwencje są poważne, bo osłabione organizmy (choćby z powodu niedożywienia) są łatwym celem, a utrudniony dostęp do opieki medycznej utrudnia pokonanie infekcji pasożytniczej.
Trzeba jednak pamiętać, że groźne zakażenia mogą zdarzyć się wszędzie. Na stronach polskich stacji sanitarno-epidemiologicznych znajdziesz ostrzeżenia choćby przed piaskownicami. Wg sanepidu co roku tysiące dzieci zakażają się chorobami pasożytniczymi w czasie zabawy. Badania mikrobiologiczne próbek pobieranych z miejsc, w których najczęściej przebywają (piaskownic, boisk, osiedlowych alejek, skwerów i parków), pokazują, że generalnie jest niewesoło - pasożyty można spotkać niemal wszędzie.
Można mieć pasożyty i zupełnie tego nie odczuwać. Objawy pojawiają się dopiero wtedy, gdy robaki nadmiernie kolonizują nasz organizm. Wtedy konieczna jest konsultacja lekarska i właściwe leczenie. U wielu osób jednym z pierwszych objawów jest zaburzenie rytmu wypróżnień: pojawiają się zaparcia i biegunki. Dokuczają też gazy, wzdęcia i objawy zespołu jelita drażliwego. Trzeba jednak pamiętać, że jest wiele schorzeń, które dają podobne symptomy, dlatego stawianie diagnozy trzeba zostawić lekarzowi.
Pasożyty - te objawy mogą oznaczać, że podgryzają cię robaki
Objawy nie muszą dotyczyć tylko układu pokarmowego, nawet jeśli zaatakowały cię pasożyty jelitowe. Bywa, że pogarsza się stan skóry, pojawia uporczywy kaszel, drapanie w gardle (np. w przypadku zakażenia glistą ludzką), spada waga. Czas do doktora, jeśli masz takie dolegliwości:
- luźne stolce lub bóle brzucha utrzymujące się ponad dwa tygodnie
- długotrwałe nudności
- częste wymioty
- pojawia się krew lub ropa w stolcu
- nawracające gazy lub wzdęcia
- ból lub tkliwość żołądka, skurcze żołądka
- utrata apetytu
- utrata wagi bez wyraźnego powodu, niedowaga, wychudzenie
- uczucie nieuzasadnionego zmęczenia
- czerwona i swędząca wysypka wokół odbytnicy lub sromu
- zaostrzenie objawów alergii
- anemia (niedokrwistość)
- podwyższona temperatura ciała
- obecność robaków, jaj lub larw w stolcu.
Robaki w stolcu wyglądają różnie. W przypadku glisty ludzkiej widać kawałki robaków lub nawet duże, żywe pasożyty. W przypadku owsików spostrzeżemy cienkie, białe robaki, które wyglądają jak strzępki nici. Owsiki są czasami widoczne na zewnątrz, w nocy, w okolicy odbytu, kiedy samice składają tam jaja.
Co najczęściej atakuje Polaków?
Trudno znaleźć piaskownicę, w której nie byłoby jaj glisty ludzkiej. Najbardziej narażone na zarażenie wydają się więc kilkuletnie dzieci, które nie potrafią jeszcze dbać o higienę, mają nawyk częstego wkładania rąk do ust, a w dodatku jedzą na placach zabaw.
Tymczasem, chociaż niby łatwo u nas o zarażenie glistą, to naprawdę niewiele osób choruje. To, że dziecko ma kontakt z jajami tego pasożyta, nie oznacza, że go zaraz złapie, a nawet jeśli, to ten już zasiedli organizm. Układ odpornościowy dzieci najczęściej nieźle sobie radzi z tym bardzo rozpowszechnionym obleńcem (robakiem obłym, okrągłym). Zarazem - najmłodsi z zaburzeniami immunologicznymi faktycznie powinni unikać publicznych piaskownic, a nawet prywatnych, jeśli te nie są odpowiednio zabezpieczane przed psami i kotami, piasek nie jest często wymieniany itd.
W zdecydowanej większości przypadków robaczyce są dość łatwe do wykrycia i niezbyt groźne, jak choćby owsica. Owsiki to regularna zmora przedszkoli. Są uciążliwe, ale raczej nie powodują poważniejszych szkód w dziecięcych organizmach. W ich przypadku jest dostępne bez recepty prawdziwe leczenie - stosuje się preparaty zawierające substancję czynną - pyrantel. Trzeba jednak pamiętać, że kurację musi przejść cała rodzina, a infekcję pasożytniczą trzeba potwierdzić badaniami, jeśli w stolcu nie widać robaków.
Inne pasożyty, które dość często dopadają Polaków, to lamblie i tasiemce. Nie można oczywiście zapominać o pasożytach zewnętrznych (wszy, świerzbowce), ale w ich przypadku nietrudno zauważyć problem.
Nie odrobaczajmy się na zapas
Lekarze są zgodni, że profilaktyczne odrobaczanie ludzi, analogiczne jak u zwierząt, nie ma sensu. Skuteczne leczenie jest obciążające dla organizmu i musi być dobrane do agresora. Chcesz zapobiegać zakażeniom? To ma sens:
- częste mycie rąk swoich i dzieci, zawsze po powrocie do domu,
- rezygnacja z jedzenia na placu zabaw czy w innych miejscach, gdzie przebywa dużo ludzi lub zwierząt - szczególnie niewskazane jest dawanie go dziecku do samodzielnego spożycia,
- mycie zabawek, które zabieramy na plac zabaw, po powrocie do domu,
- mycie owoców i warzyw przed ich zjedzeniem,
- kupowanie mięsa wyłącznie z pewnego źródła (kilka lat temu mieliśmy w Polsce falę zatruć włośnicą z mięsa, którego nie badał weterynarz),
- przycinanie krótko dziecięcych paznokci,
- rezygnacja z siadania na desce w publicznej toalecie i - wiadomo - pamiętanie o starannym umyciu rąk po skorzystaniu z niej.
A jak wygląda skuteczne leczenie?
O ile pyrantel przeciw owsikom jest skuteczny, praktycznie nie wchłania się z przewodu pokarmowego, więc zazwyczaj nie powoduje działań niepożądanych, z innymi pasożytami i ich leczeniem nie jest już tak prosto. Nawet najsilniejszy preparat zastosowany tylko raz najpewniej nie pomoże. Schematy leczenia bywają skomplikowane i wymagają wiedzy medycznej. Różne leki działają na różne pasożyty. Branie ich na wszelki wypadek jest pozbawione sensu i szkodliwe. Wymioty czy nudności to tylko niektóre z możliwych działań niepożądanych. Narażanie na nie dziecka to już chyba coś więcej niż nieodpowiedzialność. Najpierw potwierdźmy więc ewentualne zarażenie, a potem pozwólmy działać lekarzowi.
