Więcej o problemach dermatologicznych przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Łysienie plackowate - jak przebiega choroba
Łysienie plackowate (łac. alopecia areata) to choroba o charakterze autoimmunologicznym, która objawia się miejscowym wzmożonym wypadaniem włosów. W niektórych przypadkach oznacza nawet całkowitą utratę owłosienia. Choroba rozwija się nagle, czasem w kilka dni lub kilka tygodni, nie jest jednak ani zaraźliwa, ani nie powoduje bezpośrednio innych schorzeń. Jest natomiast bardzo destrukcyjna dla psychiki, to rodzaj traumatycznej choroby wymagającej wsparcia emocjonalnego czy nawet leczenia psychologicznego. Trudno jest sobie z nią poradzić samemu, szczególnie że dotyka głównie bardzo młodych ludzi.
Jest to schorzenie wynikające z nadaktywności układu immunologicznego, który zaczyna atakować komórki w mieszkach włosowych. Zaczyna się od stanu zapalnego, w którym biorą udział keratynocyty (komórki odpowiedzialne za produkcję keratyny w skórze) i cytokiny prozapalne (białka odpowiedzi odpornościowej). To prowadzi do nagromadzenia komórek zapalnych, takich jak limfocyty T i makrofagi, wokół mieszka włosowego i dalszego rozwoju zapalenia. Na koniec mieszek włosowy ulega uszkodzeniu, a produkcja włosa zahamowana.
Na skórze głowy pojawiają się obszary pozbawione włosów, początkowo wielkości monety. Włosy zaczynają wypadać garściami pozostawiając charakterystyczne dla tej choroby okrągłe łysiny. Włosy ponownie odrastają dopiero wówczas, gdy stan zapalny mieszka się cofnie (choroba nie uszkadza mieszka włosowego na trwale). U 30-60 proc. chorych włosy odrastają po około 1-2 latach. Ale to nie oznacza, niestety, że nie pojawiają się nowe, zmienione chorobowo miejsca. Choroba ma charakter nawracający. Niektórzy tracą włosy na zawsze na całej głowie, a nawet ciele. Szacuje się, że łysienie plackowate całkowite dotyka około 10 proc. chorych.
Przypomnijmy, jak "powstają" włosy. Cały proces zaczyna się od mieszka włosowego. Jest to kanalik, na którego dnie znajdują się naczyńka krwionośne, nerwy oraz brodawka włosowa, która produkuje komórki tworzące włos. Głównym budulcem jest białko fibrylarne o nazwie keratyna, która jest wytwarzana przez keratynocyty. W mieszku włosowym znajduje się także ujście gruczołów łojowych, których zadaniem jest natłuszczanie włosa i skóry w okolicy mieszka.
Łysienie plackowate - przyczyny
Tak naprawdę nie bardzo wiadomo, jaka jest przyczyna łysienia plackowatego. Generalnie ma za to odpowiadać nadaktywność układu immunologicznego. Wśród czynników ryzyka wymienia się zaburzenia genetyczne, zaburzenia hormonalne związane z czynnością tarczycy, powikłania infekcyjne, niektóre zaburzenia psychiczne, a także choroby o charakterze autoimmunologicznym. Badania naukowe nie potwierdzają, aby wśród przyczyn łysienia był stres (choć silne przeżycia mogą niekiedy zapoczątkować chorobę). Uważa się na ogół, że przyczyny łysienia plackowatego tkwią w genetyce.
Wiadomo bowiem, że łysienie plackowate lubi pojawiać się rodzinnie. Jedna na pięć osób cierpiących na tę chorobę, ma kogoś w rodzinie, kto także zachorował. Dość często łysienie plackowate wiąże się także z takimi zaburzeniami jak atopia, zapalenie tarczycy, bielactwo nabyte.
Łysienie plackowate - objawy i postaci kliniczne choroby
Łysienie plackowate pozostawia ogniska nieowłosionej ale niezmienionej chorobowo skóry. Dotyka najczęściej potylicy i obszarów ciemieniowo-czołowych, choć może pojawić się także na innych częściach ciała. Niektórzy chorzy tracą rzęsy, brwi czy włosy na brodzie. Średnio u co drugiego chorego patologiczne zmiany mogą dotyczyć także paznokci.
Odmiany kliniczne łysienia plackowatego:
- łysienia plackowate całkowite
- łysienie plackowate ogniskowe
- łysienie plackowate uogólnione
- łysienie plackowate złośliwe (niepoddające się leczeniu)
- łysienie plackowate wężykowate (tylko na skraju głowy w okolicy skroni, potylicy i czoła)
- łysienia plackowate pasmowate (idące pasmami od środka głowy)
- łysienie plackowate rozlane (siateczkowate)
Objawy na paznokciach rąk i nóg obejmują: wgniecenia, białe plamy lub linie, szorstkość, utratę blasku (matowe paznokcie), rozdwajanie się.
Łysienie plackowate - leczenie
Nie ma lekarstwa na łysienie plackowate. Stosuje się jednak różne formy terapii, aby zahamować procesy zapalne oraz przyspieszyć odrastanie włosów. Lekarz może zalecić kortykosteroidy, czyli silne leki przeciwzapalne, podawane albo w formie miejscowych zastrzyków albo maści, niekiedy także doustnie. Takie leki, jak glikokortykosteroidy i cyklosporyna, mają za zadanie osłabić nadaktywny układ immunologiczny (noszą nazwę leków immunosupresyjnych).
Trycholog (lekarz zajmujący się leczeniem dolegliwości związanych z włosami i skórą głowy) może też zalecić inne terapie wspierające wzrost włosów. Są to: płyn na skórę głowy (minoksydyl), leki antyalergiczne, a także fototerapia UVB lub fotochemioterapia (PUVA).
