Leukopenia - co to takiego?
Leukopenia (nazywana także leukocytopenią) to stan w którym w krwi znajduje się zbyt mała ilość leukocytów, czyli białych krwinek, przede wszystkim neutrofilii i limfocytów. Najczęściej spotyka się leukopenię wtórną, do której dochodzi w przebiegu innych chorób ogólnoustrojowych, które mają związek z funkcjonowaniem szpiku kostnego. Pierwotna leukopenia występuje niezwykle rzadko. Może zdarzyć się u dzieci w wyniku dziedziczenia i wiązać się z wadami rozwojowymi.
Całkowita liczba leukocytów we krwi obwodowej wynosi od 4000 do 10000 komórek na µl (mikrolitr). Leukocyty są to białe ciałka krwi pełniące w organizmie niezwykle istotną rolę, ponieważ to one odpowiadają za walkę z infekcjami. Wyróżnia się pięć rodzajów leukocytów. Są to: granulocyty, które dzielą się na neutrofile,eozynofile i bazofile, oraz agranulocyty, czyli limfocyty i monocyty. Wszystkie powstają w szpiku kostnym, dojrzewają w śledzionie, węzłach chłonnych oraz w dzieciństwie - w gruczole o nazwie grasica.
Leukopenia oznacza zmniejszoną całkowitą liczbę leukocytów w stosunku do normy. Zazwyczaj morfologia krwi jest w stanie wykazać niedobór bez wyróżniania, o który rodzaj białych krwinek chodzi. Dopiero głębsze analizy krwi mogą powiedzieć więcej danych.
Leukopenia grozi przede wszystkim infekcjami, ponieważ organizm pozbawiony jest ochrony ze strony leukocytów, pełniących ważną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego.
Leukopenia - przyczyny
Przyczyną może być zmniejszone wytwarzanie białych krwinek w szpiku kostnym albo też przebycie choroby w wyniku której nadmierna część leukocytów ulega zniszczeniu. Oba czynniki mogą również wystąpić razem.
Istnieje wiele przyczyn wywołujących leukopenię. To może być skutek przebytych zakażeń, zażywanych leków, niektórych chorób, w tym nowotworów złośliwych. Wśród chorób, które przyczyniają się do niedoboru białych krwinek znajdziemy: toczeń rumieniowaty układowy, nadczynność tarczycy, zakażenie wirusem HIV, choroby śledziony, powodujące zwiększone niszczenie krwinek, niektóre rodzaje raka, zespoły mielodysplastyczne, wrodzone niedobory odporności. Ponadto może towarzyszyć gruźlicy, reumatoidalnemu zapaleniu stawów, chorobom pasożytniczym, chorobom autoimmunologicznym. Do spadku poziomu białych ciałek krwi dochodzi także w wyniku chemio- lub radioterapii.
Leukopenia może być ponadto efektem ubocznym stosowania leków, a także niedoborów niektórych witamin i minerałów, takich jak miedź i cynk oraz kwas foliowy. Leukopenia to także jeden z pierwszych objawów uszkodzenia szpiku, na przykład w wyniku działania toksyn.
Leukopenia - objawy
Leukopenia może nie dawać żadnych objawów lub też powodować ogólne osłabienie odporności i częste infekcje. Mało kto zdaje sobie sprawę z niedoborów leukocytów we krwi, dopóki nie podda się badaniom krwi. Niewielkie niedobory są niemal niezauważalne, dopiero poważny brak skutkuje widocznym spadkiem odporności.
Wśród symptomów leukopenii znajdują się:
- utrzymujące się długo stany podgorączkowe
- gorączka
- częste infekcje górnych dróg oddechowych
- afty i owrzodzenia jamy ustnej
- anemia
- przedłużone miesiączki
- bóle głowy
- osłabienie
- nadmierne zmęczenie
- niestabilność emocjonalna
Skrajny przypadek niedoboru leukocytów nazywany jest agranulocytozą i jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Natomiast do pozornej leukopenii może dojść, gdy chwilowo we krwi brakuje odpowiedniej liczby leucytów, które przeniknęły do tkanek walcząc z zakażaniem.
Leukopenia - leczenie
Podstawą skutecznego leczenia jest poznanie przyczyny niedoboru białych krwinek. Zwykle po większej infekcji mamy do czynienia z przejściową leukopenią i wystarczy dać organizmowi trochę czasu na dojście do równowagi. Jeśli obniżenie liczby leukocytów nie jest spowodowane poważniejszym stanem chorobowym pacjentom podaje się leki steroidowe oraz witaminy. Pobudzają one szpik kostny do produkcji białych krwinek. Sporadycznie w leczeniu leukopenii stosuje się czynnik wzrostu granulocytów (G0CSF) w zastrzykach.
Leukopenia jako objaw towarzyszący poważnym chorobom wymaga przede wszystkim walki ze chorzeniami podstawowymi.
