Złamanie kompresyjne – przyczyny
Złamanie kompresyjne dotyczy zwykle określonych odcinków kręgosłupa, czyli dolnego odcinka kręgosłupa piersiowego i fragmentu kręgosłupa lędźwiowego i dochodzi przy nim do zapadania się kręgów kręgosłupa. Czasami o złamaniu tego typu mówi się, gdy dochodzi do obniżenia się wysokości kręgu kręgosłupa o około 15-20 proc.
Zazwyczaj przyczyną złamania zgnieceniowego są urazy. Do takich złamań dochodzi zwykle na skutek upadku na nogi albo na pośladki, gdy kręgi kręgosłupa są poddawane działaniu dużej siły wzdłuż kręgosłupa. Bardziej narażone na złamania tego typu są osoby chore na osteoporozę, których kości są bardziej kruche i mniej wytrzymałe. W takich sytuacjach do złamania może dojść nawet podczas podnoszenia czegoś cięższego albo pochylania się. Osteoporoza występuje najczęściej u kobiet, które przeszły menopauzę. Ryzyko choroby zwiększają predyspozycje genetyczne, palenie tytoniu, niskie BMI, niedobory witaminy D3 oraz wapnia, a także przyjmowanie niektórych leków, w tym leków o działaniu przeciwpadaczkowym, heparyny, glikokortykosteroidów oraz wysokich dawek hormonów tarczycy. Osłabienie kości i wynikające z niego złamanie może być spowodowane również chorobą nowotworową dającą przerzuty do kręgosłupa.
Złamanie kompresyjne – objawy
Jeżeli przyczyną złamania kompresyjnego jest uraz, u pacjenta występuje silny, nagły ból, który ulega złagodzeniu podczas leżenia, a nasila się podczas chodzenia. W niektórych przypadkach, gdy fragmenty kręgów, które zostały zmiażdżone zmieniają swoje położenie, mogą przemieszczać się do otworów międzykręgowych albo kanału kręgowego wywołując zaburzenia neurologiczne. Najczęstsze zaburzenia tego typu to zaburzenia czucia oraz niedowłady. Jeżeli złamanie trzonu kości pojawia się w przebiegu osteoporozy, może nie wystąpić ono nagle, ale stopniowo się pogłębiać. W takim przypadku często złamanie nie daje żadnych objawów, które byłyby łatwe do stwierdzenia. Czasami jedynymi objawami są natomiast zmniejszenie wzrostu oraz zmiana sylwetki, przede wszystkim zgarbienie oraz niefizjologiczne pogłębienie kifozy piersiowej, wynikające ze znacznego zmniejszenia wysokości trzonu kręgu kręgosłupa.
Diagnozę rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego, w którym specjalista stwierdza, jakie dolegliwości dokuczają pacjentowi, na jakie schorzenia choruje oraz czy w ostatnim czasie doszło do jakiegoś urazu lub sytuacji, w której mogłoby powstać złamanie. Wykonuje się również zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa. Zazwyczaj zdjęcie RTG pozwala na postawienie diagnozy, gdyż obraz złamania kompresyjnego jest dość charakterystyczny. Na zdjęciu wyraźnie widać, że złamane kręgi mają specyficzny klinowaty kształt. Jest on spowodowany tym, że kręgi podczas złamania zapadają się z jednej strony.
Złamanie kompresyjne – leczenie
Leczenie, jakie podejmuje się w przypadku złamania zgnieceniowego zależy w dużej mierze od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, jego wieku oraz tego, czy u chorego występują jakieś choroby, takie jak na przykład osteoporoza czy problemy neurologiczne. Czasami przeprowadzane są zabiegi kifoplastyki oraz wertebroplastyki. Polegają one na uzupełnieniu trzonu kości cementem, który wprowadza się za pomocą specjalnych urządzeń nazywanych trokarami. Zabiegi są stosunkowo bezpieczne i mało inwazyjne, a żeby wprowadzić cement do kręgów wystarczy wykonanie niewielkiego nakłucia skóry. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Rekonwalescencja po zabiegach nie trwa długo, a pacjenci dość szybko odczuwają redukcję dolegliwości bólowych i wracają do aktywności fizycznej.
W wielu przypadkach podejmuje się jedynie leczenie zachowawcze, które obejmuje przede wszystkim odciążenie kręgosłupa i unikanie wykonywania ruchów, które mogłyby go nadwyrężać. Zaleca się między innymi stosowanie gorsetów ortopedycznych. Pacjent powinien też dużo odpoczywać i poddawać się odpowiednim zabiegom rehabilitacyjnym. Jeżeli złamanie jest spowodowane osteoporozą, zaleca się leczenie farmakologiczne. W przypadku silnego bólu dopuszcza się stosowanie leków przeciwbólowych. Pacjent przez okres leczenie powinien być pod stałą kontrolą specjalisty, który musi monitorować efekty terapii.
