Zaburzenia czucia - przyczyny, objawy, leczenie

Bardul 03.04.2018 11:42

Zaburzenia czucia s± schorzeniem, które obejmuje różne nieprawidłowo¶ci w odbieraniu bodĽców i przekazywaniu ich do mózgu. Można wyróżnić niedoczulicę, czyli osłabienia czucia lub przeczulicę, czyli nadwrażliwo¶ć na bodĽce. W wyniku zaburzeń czucia zakłócone zostaje odbieranie wrażeń zmysłowych.

Zaburzenia czucia mog± odnosić się do wszystkich rodzajów czucia, a przyczyny s± bardzo zróżnicowane

fot. Shutterstock

Zaburzenia czucia: sk±d się bior±

Mechanizm powstawania zaburzeń czucia zazwyczaj jest złożony ale głównie jest wynikiem dysfunkcji receptorów, czyli zakończeń nerwowych, które s± odpowiedzialne za odbieranie bodĽców mechanicznych, termicznych lub chemicznych. Droga, jak± pokonuje bodziec zaczyna się receptorem, zazwyczaj zlokalizowanym w skórze, następnie informacja o odbiorze bodĽca jest przetwarzana i dzięki nerwom dociera do mózgu.

Można wyróżnić cztery rodzaje czucia:

Czucie powierzchowne - odbierane jest przez receptory najczę¶ciej znajduj±ce się na skórze i polega na odbieraniu bodĽców zewnętrznych
Czucie teleceptywne - odbierane przez narz±dy zmysłów np. wzrok słuch, węch
Czucie głębokie - odbierane jest przez receptory znajduj±ce się w mię¶niach czy stawach i polega na odbiorze bodĽców z narz±dów ruchu i trzewi
Czucie trzewne - bodĽce odbierane s± przez receptory znajduj±ce się w narz±dach wewnętrznych i naczyniach krwiono¶nych

Przyczyny zaburzeń czucia

Zaburzenia czucia mog± odnosić się do wszystkich rodzajów czucia, a przyczyny s± bardzo zróżnicowane. Mechanizm ich powstawania polega na uszkodzeniu drogi jak± musi pokonać impuls i może powstać na każdym jej elemencie. Przyczyn± może być np. przebyty uraz, w wyniku którego zostaj± naruszone nerwy np. uraz kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia nerwowego. Zaburzenia czucia powstaj± także w wyniku chorób takich jak stwardnienie rozsiane czy zapalenie rdzenia kręgowego. Zaburzenie czucia może powstać już na etapie rozwojowym, podczas trwania ci±ży. Do przyczyn zaburzeń czucia zalicza się:

Wypadnięcie dysku - jest zwi±zane z kręgosłupem (odcinkiem lędĽwiowym) i objawami często przypomina rwę kulszow±. Występuj± bardzo silne bóle, promieniuj±ce nawet do okolic stopy. Wypadnięcie dysku może skutkować naciskiem na nerw, czego wynikiem jest zaburzenie czucia powierzchownego, zazwyczaj w okolicach nerwu kulszowego
Urazy mechaniczne - występuj± parestezje i silne bóle zazwyczaj w okolicach uszkodzonego nerwu
Ucisk na nerwy obwodowe - spowodowany przez zmiany zwyrodnieniowe, którym towarzyszy ból. W przypadku uszkodzenia okre¶lonego nerwu obwodowego, zaburzenia czucia pojawiaj± się zazwyczaj w okolicach konkretnego fragmentu ciała, zaopatrywanego przez ten nerw
Niedobory witaminy B12 - powoduje zaburzenia czucia głębokiego oraz zmniejszenie napięci mię¶ni
Zespół Guillaina-Barrego - jest to zapalenie wielonerwowe, któremu często towarzysz± zaburzenia czucia. Może dochodzić w nim do niedowładów oraz do porażenia nerwu twarzowego
Choroby mózgu - choroby kory mózgowej mog± objawiać się zaburzeniami czucia oraz utrat± zdolno¶ci rozpoznawania bodĽców, które działaj± w okolicach zlokalizowanych po przeciwnych stronach ciała wywołuj±c tzw. parestezje - czyli czucie opatrzne
Choroby naczyniowe mózgu np. udar niedokrwienny lub udar krwotoczny, a także krwawienia podpajęczynówkowe, powoduj± zaburzenia czucia zazwyczaj w postaci niezdolno¶ci zlokalizowania miejsca działania konkretnego bodĽca. Osoba u której występuj± zaburzenia czucia często nie potrafi okre¶lić w którym miejscu zadziałał bodziec i z jak± sił±. W tym wypadku może także wyst±pić astereognozja czyli niemożno¶ć rozpoznania przedmiotów trzymanych w ręku, bez ich wzrokowej oceny.

Uszkodzenia rdzenia kręgowego:

Poprzeczne uszkodzenia rdzenia nerwowego - dochodzi do niego najczę¶ciej w wyniku urazu, procesu rozrostowego, zapalenia rdzenia lub krwotoku do rdzenia. Charakteryzuje się obustronnym brakiem wszystkich rodzajów czucia, poniżej miejsca w którym doszło do uszkodzenia rdzenia
Połowicze uszkodzenie rdzenia kręgowego - występuje najczę¶ciej w wyniku guza zewn±trzrdzeniowego, urazu lub stwardnienia rozsianego. Zaburzenia czucia powstaj± poniżej uszkodzenia rdzenia (zazwyczaj czucia głębokiego dotyku objawiaj± się po stronie uszkodzenia, natomiast czucie bólu i temperatury występie stronie przeciwnej)
Uszkodzenie ¶ródrdzeniowe - może wyst±pić wskutek pourazowego krwotoku, zakrzepicy tętnic doprowadzaj±cych krew do rdzenia oraz w przypadku guza zlokalizowanego w rdzeniu kręgowym. Zaburzenia czucia nazywa się rozszczepiennymi, zostaje zachowane czucie głębokie i czucie dotyku, natomiast czucie bólu i temperatury ulega uszkodzeniu

Zaburzenia czucia - objawy

Zaburzenia czucia mog± dotykać wielu czę¶ci ciała oraz charakteryzować się upo¶ledzeniem wszystkich typów czucia. Bardzo często można zaobserwować:

Kauzalgie - zaburzenie czucia w postaci bardzo innego bólu, o charakterze pieczenia lub palenia
Neuralgie (nerwoból) - jest to ostry napadowy ból, często odczuwany jako przechodz±cy pr±d lub rwanie
Bóle fantomowe - pojawienie się zburzeń czucia i bólu w miejscu amputowanej kończyny
Parestezje - jest to opatrzne odczuwanie czucia, wrażenie drętwienia, mrowienia lub zmian temperatury skóry (uczucie silnego gor±ca lub zimna)
Hiperpatie - inaczej nadwrażliwo¶ć czuciowa, bywa tak silna że nawet lekkie dotknięcie wywołuje ogromny ból często utrzymuj±cy się nawet po zaprzestaniu działania bodĽca

Postępowanie w przypadku wyst±pienia zaburzeń czucia

Zaburzenia czucia nie zawsze daj± silne objawy i często osoby u których występuj± nie zdaj± sobie z tego sprawy. W celu przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki wykonuje się badania neurologiczne. Zaburzenia czucia polegaj± na nieprawidłowym odbiorze bodĽców i mog± objawiać się nadmiernym odbiorem lub całkowitym brakiem czucia. Lekarzem, który zajmuje się takimi schorzeniami jest neurolog lub neurochirurg.
Prawidłowa diagnostyka opiera się na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu zdrowotnego oraz wykonaniu badania neurologicznego. Dodatkowo wykonuje się badanie RTG (rentgen) kręgosłupa, dzięki któremu można okre¶lić czy występuj± zmiany zwyrodnieniowe, skutkuj±ce zaburzeniami czucia. Mog± to być np. przepukliny kr±żka międzykręgowego czy wypadnięcie dysku. Innymi badaniami jest również rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, badanie krwi oraz moczu, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pobieranego przy pomocy nakłucia lędĽwiowego tzw. punkcji - płyn poddawany jest dokładnego badaniu laboratoryjnemu i ocenie morfologicznej oraz biochemicznej. Czasem konieczne okazuje się badanie elektromiograficzne, konsultacja okulistyczna oraz badanie głowy.

Leczenie zaburzeń czucia polega na leczeniu przyczynowym i w dużej mierze zależy od współistniej±cej choroby. Niestety w przypadku uszkodzeń nerwów czy rdzenia nerwowego nie ma możliwo¶ci powrotu do pełnej sprawno¶ci. Leczenie opiera się na stosowaniu terapii farmakologicznej, a uzupełniaj±co rehabilitacji ruchowej.

To także może cię zainteresować: