Implant ślimakowy wszczepiony dzieciom urodzonym jako niesłyszące, przy spełnionym warunku właściwie prowadzonej terapii, jest w stanie umożliwić rozumienie mowy w ciszy w stopniu podobnym do dzieci z prawidłowym słuchem. Taki efekt nie jest możliwy do uzyskania poprzez zastosowanie aparatów słuchowych.
Niedosłuch i implanty ślimakowe
Słuch jest jednym z najważniejszych zmysłów człowieka, umożliwia rozpoznawanie i analizowanie dźwięków otoczenia oraz mowy. W przypadku wystąpienia uszkodzenia słuchu, dostęp do informacji oraz możliwość korzystania z nowoczesnych technologii mogą być poważnie ograniczone lub wręcz uniemożliwione. Niedosłuch może prowadzić do pojawienia się wielu niepożądanych zjawisk, zarówno w wymiarze jednostki, jak i społecznym. Zaburzenia słuchu mogą występować u osób w każdym wieku, w większości przypadków mają niekorzystny wpływ na funkcje poznawcze oraz obniżają jakość życia związaną ze zdrowiem (HRQoL, health-related quality of life).
Wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) z roku 2018 utrata słuchu jest czwartą co do wielkości przyczyną niepełnosprawności na świecie, która generuje rocznie koszt szacowany na ponad 750 miliardów dolarów.
Szacuje się, że niedosłuch powodujący niepełnosprawność (DHL, disabling hearing loss - ubytek słuchu większy niż 40 dB w uchu lepiej słyszącym u dorosłych i większy niż 30 dB w uchu lepiej słyszącym u dzieci) występuje u ponad 6 proc. populacji ogólnej, z czego zdecydowaną większość stanowią osoby dorosłe (93 proc.). W populacji 65+ co trzecia osoba ma ubytek słuchu związany z wiekiem (ARHL, age-related hearing loss, presbycusis) spełniający kryteria DHL.
W celu podnoszenia świadomości na temat stanu zdrowia populacji WHO publikuje cykliczne raporty nt. globalnego obciążenia chorobami (GBL, Global Burden of Disease). Wg GBD’2016 utrata słuchu związana z wiekiem znalazła się na miejscu 3. (za migreną i bólem kręgosłupa) w rankingu najczęstszych przyczyn utraty zdrowia.
Zobacz, skąd się biorą problemy ze słuchem:
Etiologia uszkodzeń słuchu jest złożona i obejmuje zarówno wady wrodzone, jak i nabyte. Ze względu na miejsce uszkodzenia niedosłuch może mieć charakter przewodzeniowy, mieszany, odbiorczy lub centralny.
Rozwój nowych technologii i technik medycznych pozwala dziś na skuteczne operacyjne leczenie prawie każdego uszkodzenia ucha środkowego oraz stwarza możliwość niesienia efektywnej pomocy w uszkodzeniach ucha wewnętrznego, dzięki wykorzystaniu protez słuchowych, takich jak aparaty słuchowe na przewodnictwo powietrzne i kostne oraz tzw. implanty aktywne, do których zalicza się protezy wszczepiane:
- implanty ślimakowe,
- implanty pniowe,
- implanty ucha środkowego.
Najczęściej stosowaną protezą u osób z niedosłuchem są niewątpliwie aparaty słuchowe, jednak wprowadzenie do praktyki klinicznej elektronicznych protez wszczepialnych stworzyło nowe możliwości lepszego słyszenia i komunikacji językowej dużej grupie pacjentów. Stymulacja elektryczna zakończeń nerwu słuchowego przez implant ślimakowy stanowi, w świetle aktualnej wiedzy, skuteczną formę protezowania odbiorczych ubytków słuchu.
Implant ślimakowy (CI, Cochlear Implant) - warto wiedzieć
W roku 2016 na świecie było ok. 600 000 użytkowników implantu ślimakowego.
Pierwszą operację wszczepienia implantu ślimakowego w Polsce przeprowadzono w 1992 roku.
Implant ślimakowy jest pierwszą na świecie elektroniczną protezą narządu zmysłu; jest to jedyna elektroniczna proteza organu sensorycznego, wykorzystywana obecnie w praktyce klinicznej jako środek techniczny skutecznie kompensujący zaburzoną lub utraconą funkcję biologiczną; implant ślimakowy jako neuroproteza może wpływać na procesy przetwarzania informacji w układzie nerwowym mając korzystny wpływ na funkcje poznawcze.
Implant nie leczy – nie naprawia uszkodzonych komórek – ubytek słuchu jest nieodwracalny; implant poprawia lub umożliwia słyszenie – poprzez bezpośrednią stymulację elektryczną zakończeń nerwu słuchowego, który przenosi powstałe w uchu wewnętrznym impulsy elektryczne do mózgu, a zatem zachowany i funcjonujący nerw słuchowy jest elementem koniecznym do efektywnego działania implantu ślimakowego.
Implant nie jest urządzeniem całkowicie wszczepianym – składa się z dwóch części:
- wewnętrznej (wszczepianej, niewidocznej) pełniącej rolę stymulatora zakończeń nerwu słuchowego
- zewnętrznej (widocznej), której zadaniem jest przetwarzanie sygnału akustycznego na sygnał cyfrowy wysyłany do stymulatora.
Implant ślimakowy nie jest rozwiązaniem jedynie dla osób całkowicie niesłyszących; w ciągu ostatnich lat rozszerzono kryteria kwalifikacji do wszczepienia systemu implantu ślimakowego o nowe grupy pacjentów; implant może być skuteczną metodą poprawy słyszenia u osób z wysokoczęstotliwościowym ubytkiem słuchu (częściowa głuchota) oraz w przypadku jednostronnej głuchoty; u pacjentów z jednostronną głuchotą implant ślimakowy pozwala na uzyskanie efektów słyszenia obuusznego.
Dzieci urodzone jako niesłyszące, którym wszczepiono implant ślimakowy, przy spełnionym warunku właściwie prowadzonej terapii są w stanie rozumieć mowę w ciszy w stopniu podobnym do dzieci z prawidłowym słuchem – taki efekt nie jest możliwy do uzyskania poprzez zastosowanie aparatów słuchowych.
W wielu krajach na świecie dzieci, które rodzą się jako niesłyszące, mają wszczepiane dwa implanty ślimakowe.
Parametry stymulacji przez implant ślimakowy dobierane są indywidualnie dla każdego pacjenta - nie ma osób, które mają takie samo ustawienie procesora mowy.
Użytkowanie nowoczesnego systemu implantu ślimakowego nie stanowi przeciwwskazania do wykonywania badania rezonansu magnetycznego (pole magnetyczne do 3T).
Implanty ślimakowe - czego możemy się spodziewać w przyszłości?
Implanty ślimakowe są stale unowocześniane. Realne plany rozwoju technologicznego obejmują:
- wprowadzenie do praktyki klinicznej całkowicie wszczepialnego systemu implantu ślimakowego, - wykorzystania elektrody implantu jako nośnika leków i/lub czynników neurotroficznych (regulujących przeżycie, rozwój i funkcje tkanki nerwowej),
- wykorzystanie fal mózgowych do sterowania przetwarzaniem sygnału przez implant.
Autorka tekstu: dr n. med. Anna Piotrowska, absolwentka Akademii Medycznej w Białymstoku. Wieloletni pracownik kliniczny oraz naukowy w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu. Autorka licznych publikacji i prac wygłaszanych na konferencjach krajowych i zagranicznych. Zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób uszu, gardła i krtani zarówno u dzieci jak i dorosłych. Diagnozuje i leczy także schorzenia związane z zaburzeniami słuchu u dzieci i u dorosłych. Jest specjalistką Poradni OTOLARYNGOLODZY24.PL.
