Zaleganie moczu - kiedy mówimy o zaleganiu moczu
Po oddaniu moczu w pęcherzu moczowym nie powinno zostać więcej niż 30 ml płynu. Jeżeli jednak ilość moczu pozostałego po miksji (tak określa się oddanie moczu) jest jednak większa, możemy mówić o nieprawidłowościach. Przyczyn może być kilka, w tym choroby dróg moczowych i inne. Przeciętnie oddajemy do 600 do 2500 ml moczu na dobę. Trzeba jednakże pamiętać, że ilość oddawanego moczu zależy od kilku czynników, w tym od objętości przyjmowanych płynów. Jest to także uzależnione od panującej wokół temperatury, a ponadto od tego, jak bardzo się pocimy, a więc jak szybko tracimy wodę z organizmu.
Zaleganie moczu - przyczyny
Istnieje wiele przyczyn zalegania moczu. U mężczyzn może to być łagodny rozrost prostaty. Dzieje się tak, ponieważ rozrastający się gruczoł naciska na drogi moczowe, zwężając cewkę moczową i utrudniając przepływ moczu. Strumień jest wtedy zwężony, dodatkowo trudno jest rozpocząć oddawanie moczu, a po zakończeniu miksji może dochodzić do wykapywania moczu.
Kolejną przyczyną zalegania moczu są choroby nowotworowe dróg moczowych, na przykład rak pęcherza. Oddawanie moczu utrudniają też inne nowotwory, w tym rak macicy, jajników, okrężnicy, mogące naciekać lub uciskać dolne drogi moczowe. Do kłopotów z moczem mogą przyczynić się krwiaki w okolicy miednicy, tętniaki aorty i tętnic biodrowych, a także powiększone węzły chłonne pachwin.
Ciąża także jest okresem, gdy pojawiają się kłopoty z oddawaniem moczu ze względu na powiększającą się macicę powodującą nacisk na narządy wewnętrzne. Do pozostałych przyczyn zalegania moczu zalicza się: chorobę Leśniowskiego-Crohna, czyli przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego, a także grzybicę układu moczowego i wypadanie macicy.
Oddzielną jednostkę chorobową stanowi tzw. pęcherz neurogenny. Zaburzenia w oddawaniu moczu powodują w tym wypadku nieprawidłowości w pracy ośrodków nerwowych odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego lub uszkodzenia połączeń nerwowych, zajmujących się przekazywaniem sygnałów z mózgu, które mają za zadanie kontrolować proces oddawania moczu. Za pęcherzem neurogennym kryją się takie schorzenia jak udar mózgu, guzy mózgu, uszkodzenie rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane, przepuklina oponowo-rdzeniowa, zespół Guillaina-Barre'a, a także choroba Parkinsona. Zatem przyczyn pęcherza neurogennego może być wiele. To schorzenie wymaga pilnego leczenia, w przeciwnym wypadku prowadzi do nawracających infekcji pęcherza i dróg moczowych, a w konsekwencji nawet do niewydolności nerek.
Pęcherz neurogenny zdarza się czasem kobietom w ciąży, ale mija wraz z porodem. Ponadto niektóre zabiegi chirurgiczne w obrębie miednicy mniejszej mogą skutkować uszkodzeniem ośrodków nerwowych odpowiedzialnych za pracę pęcherza moczowego.
Zaleganie moczu - skutki
Jeżeli mocz zaczyna zalegać w pęcherzu moczowym szybko rozwijają się w nim bakterie. A te wywołują stany zapalne dolnego odcinka dróg moczowych lub odmiedniczkowe zapalenie nerek. Tego typu zapalenia, jeżeli są nawracające, mogą wpływać na pogorszenie pracy nerek, a w ostateczności doprowadzić do ich niewydolności. W przypadku zalegania moczu w pęcherzu jego ściany tracą elastyczność, co zaburza prace mięśni zajmujących się wypieraniem moczu.
Zaleganie moczu - diagnostyka i leczenie
W przypadku podejrzenia zalegania moczu lekarz zleca badanie ultrasonograficzne pęcherza. Drugą metodą badania jest cewnikowanie i określenie objętości moczu. Późniejsze leczenie zależne jest od głównej przyczyny tej dysfunkcji. W przypadku rozrostu prostaty wykonuje się czasem chirurgiczne usunięcie gruczołu. Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków rozluźniających mięśnie cewki moczowej. Przy pęcherzu neurogennym podaje się leki wzmacniające mięśnie wypieracza pęcherza. W celu opróżnienia pęcherza może być konieczne także cewnikowanie.
