Objaw Reynauda (łac. symptoma Raynaud, ang. Raynaud’s phenomenon) jest przypadłością, istotą której jest nadmierny skurcz naczyń krwionośnych wywołany stresem, obniżoną temperaturą otoczenia, wpływem czynników chemicznych lub bez ewidentnej przyczyny. Objaw Raynauda częściej obserwowany jest zimą oraz w miejscach o chłodnym klimacie.
Nazwa objawu pochodzi od nazwiska Auguste-Maurice Raynaud, który w 1862 r. w pracy zatytułowanej „Local Asphyxia and Symmetrical Gangrene of Extermities” przedstawił 25 przypadków pacjentów, u których dochodziło do powtarzających się zmian koloru skóry palców dłoni i stóp po ekspozycji na zimno. Przyczynę tych zmian upatrywał w zaburzeniach funkcji centralnego układu nerwowego. (LINK 1)
Objaw Raynauda – podział zaburzenia
Objaw Raynauda dzieli się:
- na zaburzenie pierwotne, zwane chorobą Raynauda. Choroba Raynauda najczęściej pojawia się u osób pomiędzy 15. a 45. rokiem życia. Najczęściej zajęte są palce rąk, palce stóp, małżowiny uszne, język, nos i wargi. Choroba Raynauda stanowi około 80 proc. przypadków,
- wtórne, towarzyszące innym chorobom, określane jako zespół Raynauda, który pojawia się najczęściej w 3. lub 4. dekadzie życia. Oprócz objawów klinicznych typowych dla choroby Raynauda pojawiają się owrzodzenia opuszków palców, a nawet ich martwica. Najczęstsze przyczyny wtórnego objawu Raynauda to układowe choroby tkanki łącznej, choroby tętnic, choroby przebiegające z nadmierną lepkością krwi, choroby układu nerwowego, leki, toksyny, choroby zakaźne, nowotwory czy niedoczynność tarczycy.
Objaw Reynauda - objawy
Zaburzenie ma charakter nawracający i odwracalny. Objawia się nagłym, dobrze odgraniczonym zblednięciem, następnie zasinieniem i zaczerwienieniem palców rąk i stóp, rzadko nosa, małżowin usznych, warg, języka oraz brodawek sutkowych. Towarzyszy mu zdrętwienie i ból.
Osoby dotknięte objawem Raynauda obserwują:
- zblednięcie palców z uczuciem ich mrowienia pod wpływem zimna lub stresu,
- następnie ich sinienie i drętwienie,
- po pewnym czasie następowe zaczerwienienie z uczuciem bólu.
Objaw Reynauda - przyczyny
Objaw Raynauda to zaburzenie naczynioruchowe o nieznanej etiologii. Podejrzewa się, że na pojawienie się zaburzenia wpływają takie czynniki jak hormony, neuroprzekaźniki oraz mediatory procesu zapalnego w nadmiernej gotowości do skurczu naczyń krwionośnych.
Objaw Raynauda występuje u maksymalnie 5 proc. populacji ogólnej i częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Najczęściej stwierdza się go u młodych kobiet z obciążeniem rodzinnym. Czynnikami ryzyka u kobiet jest przyjmowanie preparatów hormonalnych zawierających estrogeny oraz spożywanie alkoholu, zaś u mężczyzn palenie papierosów.
Objaw Reynauda – diagnostyka i leczenie
Na czym polega diagnostyka objawu Reynauda? Mariusz Puszczewicz z Katedry i Kliniki Reumatologiczno-Rehabilitacyjna i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (LINK 2) wyjaśnia, że rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego oraz badań dodatkowych. Chorobę Raynauda można rozpoznać, wykorzystując kryteria zaproponowane przez LeRoya. Stwierdzenie objawów klinicznych chorób, w przebiegu których obecny jest objaw Raynauda, upoważnia do rozpoznania zespołu Raynauda. Szczególnie ważne jest ustalenie rozpoznania u osób o wysokim ryzyku rozwoju zespołu Raynauda. Do grupy tej należą:
- osoby, u których objaw Raynauda pojawił się przed 30. rokiem życia,
- mężczyźni z objawem Raynauda,
- chorzy z obecnością zmian troficznych w obrębie opuszek palców (owrzodzenia, martwica),
- osoby ze zmianami w badaniu kapilaroskopowym wałów paznokciowych,
- chorzy z objawami układowych chorób tkanki łącznej oraz wykrytymi autoprzeciwciałami.
Większość chorych z pierwotnym objawem Raynauda nie wymaga leczenia, w przeciwieństwie do osób z postacią wtórną choroby. Postępowanie terapeutyczne w zespole Raynauda polega na leczeniu choroby podstawowej oraz objawów skurczu naczyń. Leczenie objawowe obejmuje metody: niefarmakologiczne, farmakologiczne oraz chirurgiczne. Pacjenci z tą dolegliwością najczęściej pozostają pod opieką lekarzy reumatologów i dermatologów.
Więcej o objawie Raynauda:
OBJAW RAYNAUDA – OBRAZ KLINICZNY, DIAGNOSTYKA I ...
Objaw Raynauda — problem interdyscyplinarny - Via Medica Journals
