Kanał kręgowy i jego schorzenia: stenoza

Kanał kręgowy i jego schorzenia są częstą przyczyną bólu pleców. Kanał kręgowy - to przestrzeń ograniczona trzonami od strony brzusznej i łukami z boków i od strony grzbietowej kręgów. Wewnątrz niego przebiega rdzeń kręgów. Kanał kręgowy u człowieka ciągnie się od otworu potylicznego wielkiego czaszki do rozworu kości krzyżowej. Częstym problemem w jego obrębie jest zwężenie, które wywołuje ból promieniujący do nogi. Co warto wiedzieć o kanale kręgowym i jego schorzeniach? 

Kanał kręgowy i jego schorzenia mogą negatywnie wpływać na komfort życia i codzienne funkcjonowanie. Najczęściej przyczyną dolegliwości jest zwężenie kanału kręgowego.

Kanał kręgowy – co to takiego?

Kanał kręgowy (łac. canalis vertebralis) to miejsce, w którym znajduje się rdzeń kręgowy. Kanał kręgowy tworzą otwory kręgowe. U człowieka ma on kształt rury zwężającej się ku końcowi kręgosłupa, utworzonej przez otwory kolejnych kręgów.

Kanał kręgowy rozciąga się od poziomu pierwszego kręgu szyjnego C1, a kończy się wyjściem z kanału krzyżowego rozworem. Nerwy rdzeniowe wydostają się z kanału kręgowego przez otwory międzykręgowe. Funkcją kanału rdzeniowego jest otaczanie i ochranianie rdzenia kręgowego.

Co drugi Polak cierpi na ból kręgosłupa. Jak temu zapobiegać?

Kanał kręgowy i jego schorzenia: stenoza

Kanał kręgowy i jego schorzenia można sprowadzić do najbardziej powszechnej przypadłości, czyli zwężenia kanału kręgowego. Inaczej to ciasnota kanału kręgowego, stenoza kanału kręgowego (ang. spinal stenosis).

Zwężenie kręgowego to stan, w którym kanał kręgowy lub otwory międzykręgowe ulegają zwężeniu. Patologia doprowadza do ucisku rdzenia kręgowego i nerwów. W wyniku procesu dochodzi do zmniejszenia światła kanału kręgowego, w którym znajdują się korzenie nerwowe i rdzeń kręgowy. Zwężenie kanału kręgowego  może wystąpić w dowolnym odcinku kręgosłupa, jednak najczęściej pojawia się w odcinku lędźwiowym, rzadziej w szyjnym i piersiowym.

Przyczyny stenozy kanału kręgowego

Zwężenie kanału kręgowego może być pierwotne (gdy pacjent urodził się ze zwężeniem kanału kręgowego) albo wtórne. Wówczas najczęstszą przyczyną patologii jest proces degeneracji kręgosłupa związany z wiekiem. Najczęściej stenoza kanału kręgowego pojawia się w wyniku postępu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, będących rezultatem naturalnego procesu starzenia. Wrodzona stenoza kanału kręgowego nie musi objawiać się już od urodzenia.

Innymi przyczynami stenozy są złamania, proces zapalny i guzy kręgosłupa, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, przepuklina dysku, guzy kręgosłupa, wrodzony wąski kanał kręgowy, choroba degeneracyjna dysku, kręgozmyk, zwężenie kanału kręgowego w przebiegu dysplazji, przebyte operacje kręgosłupa czy choroby reumatoidalne.

Kanał kręgowy i jego schorzenia. Objawy stenozy

Schorzenia kanału rdzeniowego są związane z uciskiem struktur nerwowych w kanale kręgowym lub otworach międzykręgowych. Tym samym objawy stenozy zaczynają dokuczać wówczas, gdy dochodzi do uciskania któregoś z elementów rdzenia kręgowego. Objawy zwężenia kanału kręgowego zależą od lokalizacji (odcinek szyjny, lędźwiowy, piersiowy).

Kanał kręgowy i jego schorzenia mogą znacznie pogarszać jakość życia. Zwykle dokuczają takie objawy jak:

• ostry lub przewlekły ból pleców, który nasila chodzenie, ruch i  wyprostne pozycje kręgosłupa,
• ograniczona ruchomość kręgosłupa,
• rwa kulszowa
• pieczenie, mrowienie i drętwienie nogi lub w okolicy krocza,
• w ciężkich przypadkach niedowład nogi.

Kanał kręgowy i jego schorzenia. Rozpoznanie stenozy i leczenie

Rozpoznanie oraz diagnostyka kanału kręgowego i jego schorzeń opiera się o wywiad,  badanie lekarskie oraz badania dodatkowe. Badania dodatkowe to badanie MRI, RTG CT, badanie gęstości kości (DEXA), w skomplikowanych przypadkach inne badania obrazowe i testy laboratoryjne.

Leczenie zwężenia kanału rdzeniowego zwykle jest objawowe i rzadko przynosi stałą poprawę. Stosuje się: leki przeciwbólowe, kinezyterapię (leki niesterydowe przeciwzapalne lub steroidy), wstrzyknięcia leku przeciwbólowego i sterydowego. Nie istnieje farmakologiczne leczenie przyczynowe. Jeżeli pomimo leczenia objawy się utrzymują i dotkliwe, należy rozważyć leczenie operacyjne. Leczenie chirurgiczne ma na celu odciążenie i zmniejszenie ucisku na rdzeń kręgowy.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest nieustępujący ból pleców i rwa kulszowa, stałe drętwienie, osłabienie czucia w zakresie nóg i krocza, ból w czasie chodzenia, pochylenie sylwetki do przodu podczas chodzenia.