Polipy zatok to przerosty błony śluzowej zatok spowodowane najczęściej stanem zapalnym. To miękkie twory, które nie są też bolesne, a kształtem przypominają zwisające krople. Powstają, gdy w wyniku zapalenia błony śluzowej dochodzi do jej obrzęku, a następnie do rozrostu i wypełnienia się płynem. Do ich umiejscowienia dochodzi najczęściej u ujścia zatok przynosowych do jamy nosowej. Dwa razy częściej zdarzają się mężczyznom. Ponieważ zatykają zatoki, wywołują częste stany zapalne górnych dróg oddechowych. Nie są zmianami groźnymi, niemniej jednak powodują spory dyskomfort.
Objawy zależą od wielkości polipów. Gdy są niewielkich rozmiarów, właściwie nie przeszkadzają w niczym. Natomiast rozrośnięte, gdy zatykają już ujścia zatok, stają się przyczyną kilku dolegliwości:
Do rozwoju polipów w zatokach może dojść przy alergicznym i grzybiczym zapaleniu zatok, a także w wyniku alergicznego ziarniniakowego zapalenia naczyń. Ponadto, jako pozostałość po astmie oskrzelowej, alergicznym nieżycie nosa lub też polipy mogą towarzyszyć mukowiscydozie. Do rozwoju polipów zatok przyczyniają się także geny. Obserwuje się występowanie tego schorzenia u członków tej samej rodziny. Polipy częściej pojawiają się u osób z zaburzeniami systemu odpornościowego. Może to być ponadto reakcja na niesteroidowe leki przeciwzapalne. Częściej dotykają też mężczyzn palących papierosy.
Przy wydawaniu diagnozy korzysta się z badań dodatkowych: tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego lub fiberoskopii (badanie z użyciem giętkiego endoskopu). Po ustaleniu dokładnej lokalizacji i wielkości polipów lekarz podejmuje decyzję o dalszym leczeniu.
Początkowo stosuje się leczenie zachowawcze. Jeżeli drożność zatok jest zachowana, podaje się przeciwzapalne leki - glikokortykosteroidy. Są to najczęściej krople do nosa, rzadziej stosuje się leki doustnie. Samo leczenie farmakologiczne jest jednak mało efektywne. Mimo zmniejszenia się, a czasem nawet zaniku, polipy zazwyczaj po jakimś czasie wracają. Najskuteczniejszą metodą pozbycia się polipów jest ich usunięcie. Przy okazji usuwa się także inne zmiany zapalne w zatokach. Operację wykonywana jest metodą endoskopową, w znieczuleniu miejscowym. Udrażnia i wentyluje zatoki, przywracając ich funkcje.
Aby nie doprowadzić do powikłań po zabiegu należy trzymać się ściśle wytycznych lekarza. Konieczne jest przepłukiwanie zatok roztworem soli fizjologicznej oraz odpoczynek przez minimum siedem dni. Ponadto należy zgłaszać się do lekarza na czyszczenie zatok, dopóki rany się nie zagoją.