Choroba znana pod łacińską nazwą poliomyetilis znana jest także pod kilkoma innymi nazwami, do których należą:
Pierwsze objawy tej choroby były znane już w starożytności, natomiast pierwszy kliniczny opis choroby zawdzięczamy angielskiemu lekarzowi Michaelowi Underwoodowi, który w 1789 roku opisał chorobę jako “osłabienie kończyn dolnych”. Następnie chorobę badało dwóch lekarzy – Jakob Heine i Karl Oskar Medine, od których nazwisk wzięła się nazwa schorzenia. Do XIX wieku choroba występowała sporadycznie, natomiast w pierwszej połowie XX wieku rozprzestrzeniła się w Europie, Ameryce Północnej, Nowej Zelandii oraz Australii, gdzie doszło do pandemii. W latach 50. I 60. XX wieku wynaleziono skuteczne szczepionki przeciwko polio, dzięki czemu zatrzymano rozprzestrzenianie się wirusa. Obecnie notowane są przypadku zachorowania, głównie w rozwijających się krajach afrykańskich, Pakistanie oraz Afganistanie.
Do zakażenia wirusem polio dochodzi drogą kropelkową albo pokarmową. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj po około 7 – 14 dniach od zakażenia. W późniejszym czasie wirus atakuje węzły chłonne, a także układ krwionośny. Na tym etapie choroby mówi się o tak zwanej wiremii pierwotnej, czyli takim stanie, w którym mogące się namnażać wirusy są obecne we krwi. Również na tym etapie organizm może wytwarzać przeciwciała hamujące rozwój zakażenia. Wtedy mówi się o zakażeniu poronnym. Jeżeli przeciwciała nie zostaną wytworzone występuje tak zwana wiremia wtórna. Wówczas wirus rozprzestrzenia się nie tylko we krwi, ale w całym organizmie, a objawy są znacznie bardziej nasilone. Na tym etapie mówi się o postaci porażennej choroby.
W wielu przypadkach polio przebiega bezobjawowo. Szacuje się, że u około 90 – 95 proc. pacjentów choroba nie daje żadnych objawów. W przypadku zakażenia poronnego występują objawy nieswoiste, czyli takie które pojawiają się również w przebiegu wielu innych chorób. Takie objawy to najczęściej podwyższona temperatura ciała, ból gardła oraz biegunka. Jeżeli choroba rozwinie się do formy porażennej (następuje to w około 0,1 proc. przypadkach) pojawiają się objawy charakterystyczne dla tej choroby. W zależności od tego, jakie narządy są zaatakowane przez wirus rozróżnia się kilka postaci choroby:
Jeżeli porażenie zostanie szybko wykryte i podjęta zostanie rehabilitacja, istnieją szanse na ustąpienie porażenia i powrót pacjenta do pełnej sprawności. W niektórych przypadkach porażenie jest stałe, gdyż dochodzi do zbyt dużego uszkodzenia nerwów.
Inna postać choroby to zespół poporażenny, tak zwany zespół post-polio. Występuje on zwykle po około 20 – 30 latach od zakażenia, nawet jeżeli choroba przebiegała bez porażenia. Zespół wiąże się z takimi objawami jak pogorszenie wydolności organizmu, osłabienie mięśni, częste bóle stawów oraz mięśni, problemy z oddychaniem, przełykaniem i mówieniem. Jeżeli wcześniej doszło do porażenia, zespół post-polio obejmuje zazwyczaj te grupy mięśni, które wcześniej nie były objęte porażeniem. Najczęściej choroba postępuje powoli i nie prowadzi do znacznego upośledzenia funkcjonowania mięśni.
Jak dotąd nie odkryto skutecznej metody leczenia polio. W przypadku, gdy dojdzie do porażenia zaleca się rehabilitację, która ma na celu poprawę siły mięśni i utrzymanie ich w dobrej kondycji.
Ze względu na brak metody leczenia, ważne jest zapobieganie chorobie. Z tego powodu stosowane są szczepienia ochronne przeciwko wirusowi polio. W Polsce takie szczepienia są obowiązkowe i powinny być wykonywane u każdego dziecka w wieku 3 – 4 miesięcy. Następnie, w wieku około 2 lat dziecku podawana jest druga dawka szczepionki.