Przykurcze mięśni - przyczyny i leczenie

Przykurcze mięśni pojawiają się wskutek skrócenia długości włókien mięśniowych, zmiany napięcia mięśniowego i obkurczenia więzadeł oraz struktur stawowych. W efekcie dochodzi do trwałego zniekształcenia danego stawu i ograniczenia jego ruchomości. Kończyna lub tułów zostają nienaturalnie wygięte. Chory nie może, na przykład, odgiąć palca, nadgarstka czy nogi do normalnej pozycji. Wykonywanie zwykłych czynności staje się utrudnione, a choremu towarzyszy ból, poranna sztywność ciała oraz stan zapalny w miejscu przykurczu.

Przykurcze mięśni - na czym polega schorzenie

Przykurcze mięśni to stan, w którym w wyniku obkurczenia się tkanek miękkich, mięśni, więzadeł i torebek stawowych, dochodzi do znacznego ograniczenia ruchomości stawu. Skrócone tkanki miękkie nie mogą prawidłowo poruszać stawem, w wyniku czego dochodzi do jego stopniowej degeneracji i chory ma coraz większe kłopoty z normalnym poruszaniem np. kończyną. W skrajnych przypadkach całkowicie traci możność swobodnego poruszania stawem. Przykurczom mięśni towarzyszy zazwyczaj silny ból.

Ogólnie można powiedzieć, że zdarzają się dwa rodzaje przykurczów mięśni: czynne, czyli takie, kiedy udaje się - dzięki odpowiednim ćwiczeniom - rozciągnąć tkanki mięśni i więzadeł do właściwej długości oraz przykurcze bierne, które nierzadko wymagają interwencji chirurgicznych.

Przykurcze mięśni - rodzaje

Wyróżnia się następujące rodzaje przykurczy:

  • przykurcze mięśniopochodne - pojawiają się, gdy dochodzi do tzw. dysbalansu mięśniowego, gdy jedna grupa mięśni jest mocniejsza niż grupa mięśni przeciwstawnych. Staw jest uruchamiany przez nierówne siły mięśniowe i zaczyna niewłaściwie pracować.
  • przykurcze neuropochodne - gdy grupa mięśni zawiadujących stawem jest spastyczna (nadmierne napięte mięśnie stają się oporne przy rozciąganiu) albo porażona
  • przykurcze strukturalne - gdy uszkodzone są same mięśnie (w tkance mięśniowej pojawiają się zwyrodnienia, zwłóknienia, zmiany zapalne, blizny po urazach, skutki niedokrwienia i inne)
  • przykurcze mieszane - gdy występuje kombinacja wyżej wymienionych czynników

Przykurcze mięśni - przyczyny schorzenia

Przykurcze mięśni mogą mieć najróżniejsze przyczyny. Do najczęstszych zalicza się: 

  • porażenie spastyczne
  • porażenie kurczowe
  • długotrwałe unieruchomienie oraz brak ruchu
  • uszkodzenia nerwów obwodowych
  • krwiaki i obrzęki
  • bolesność mięśni i stawów
  • uszkodzenie tkanki mięśniowej
  • zrosty i blizny
  • dysbalans mięśniowy
  • zapalenia stawów (reumadoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów)
  • zwyrodnienia stawów
  • urazy (złamania, skręcenia, zwichnięcia)
  • podeszły wiek

Co drugi Polak cierpi z powodu bólu kręgosłupa. Jak mu zapobiegać?

Objawy przykurczy

Dolegliwość objawia się najczęściej silnym bólem i ograniczeniem ruchomości w stawie. Choremu szczególnie ciężko jest poruszać się rano, po długotrwałym leżeniu. Objawom towarzyszy także stan zapalny. 

Przykurcze mięśni - leczenie

W przypadku pojawienia się dolegliwości powinniśmy zgłosić się do lekarza ortopedy, który ustali przyczynę powstania przykurczu. Sprawdzi, przede wszystkim, jakie może być podłoże schorzenia: ortopedyczne, neurologiczne lub inne. Bada się także stopień przykurczu danego mięśnia i jego siłę.

Choroby neurologiczne mogą powodować tzw. spastyczność mięśni. Przyczyną jest uszkodzenie części mózgu lub rdzenia kręgowego, towarzyszące chorobom takim jak udar, stwardnienie rozsiane lub porażenie mózgowe u dzieci. Tutaj leczenie polega na rehabilitacji, czasem wymaga zabiegu chirurgicznego lub leczenia farmakologicznego.

Zabiegi chirurgiczne wykonywane w celu leczenia przykurczu przy porażeniu spastycznym:

  • rizotomia - polega na przecięciu wybranej części włókien czuciowych
  • fibrotomia - małoinwazyjny zabieg polegający na wykonaniu szeregu niewielkich nacięć w wybranych mięśniach w celu usunięcia bolesnego przykurczu

Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków zmniejszających napięcie mięśniowe. Wstrzykuje się także botulinę bezpośrednio do porażonego mięśnia.

Rehabilitacja to istotny element leczenia przykurczy mięśni. Stosuje się ćwiczenia siłowe, ćwiczenia pracy mięśni w wodzie oraz ćwiczenia rozciągające. Czasem zaleca się także krioterapię i inne metody rehabilitacji.

Przeczytaj także:

Udar mózgu - jak rozpoznać i pomagać

Więcej o: