Szerszeń może być poważnym zagrożeniem dla naszego zdrowia i życia. Jego jad zawiera znacznie większą ilość toksyn, niż jad pszczół lub os, a ukąszenie jest boleśniejsze .
Ukąszenia owadów błonkoskrzydłych, czyli:
może doprowadzić do rozwoju wstrząsu anafilaktycznego. Ta bardzo silna reakcja alergiczna pojawia się przede wszystkim u osób, które są uczulone na jad jednego z tych owadów. Wystąpienie wstrząsu zagraża życiu i wymaga jak najszybszego podania odpowiedniego leku, tj. adrenaliny.
Kiedy ukąsi nas szerszeń, a nie jesteśmy uczuleni, miejsce po ukąszeniu boli, pojawia się rumień i niewielki obrzęk. Dolegliwości powinny ustąpić samoistnie w przeciągu kilku godzin, ewentualnie dni. Czasem jeśli obrzęk ma średnicę ok. 10 centymetrów i utrzymuj się dłużej niż 24 godziny, może pojawić się uczucie rozbicia, dreszcze, gorączka lub ból głowy. Jeśli dolegliwości będą się utrzymywały konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Bardzo niebezpieczna może być sytuacja, gdy jedną osobę ukąsi kilka owadów naraz. Wysokie stężenie toksyn w organizmie może doprowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego, zaburzenia pracy wątroby lub nerek.
Bez względu na to, w jakiej sytuacji udzielamy komuś pierwszej pomocy, najważniejsze jest nasze bezpieczeństwo.
Od czego zacząć pierwszą pomoc? Od wezwania pogotowia, trzeba to zrobić wtedy gdy: reakcja organizmu na jad owada jest bardzo silna. Jeśli poszkodowany zgłasza, że jest uczulony (osoby, które wiedzą, czym może się skończyć ukąszenie owada, powinny mieć przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną). Po podaniu leku dobrze jest przemyć ranę dużą ilością wody, najlepiej z dodatkiem mydła. Aby zmniejszyć obrzęk i opuchliznę, którą spowodowało ugryzienie dobrze jest przyłożyć woreczek z lodem lub zmoczoną zimną wodą ściereczkę na minimum dwadzieścia minut. Poszkodowaną osobę trzeba obserwować przez minimum trzydzieści minut, aby mieć pewność, że objawy uczulenia nie pojawiły się ponownie. Może się bowiem zdarzyć, że ustąpienie objawów jest tylko chwilowe.
Jak najszybsze wezwanie pomocy jest absolutnie konieczne wtedy, gdy szerszeń ukąsił poszkodowanego w okolice jamy ustne. W takich sytuacjach bardzo często pojawiają się bardzo poważne problemy z oddychaniem.
Wstrząs anafilaktyczny, który może pojawić po użądleniu szerszenia jest najostrzejszą i najgroźniejszą reakcją alergiczną organizmu. Przyczynami wstrząsu mogą być poza ukąszeniem owadów, niektóre leki, antybiotyki (szczególnie niebezpieczna jest penicylina), leczenie odczulające, niektóre pokarmy (np. orzeszki ziemne), bodźce termiczne, silny ból.
Szacuje się, że wstrząs anafilaktyczny pojawia się rocznie u ok. 1-3 proc. ludzi. Mimo że może mieć bardzo różne nasilenie, to w najsilniejszej postaci może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia chorego. Wstrząs anafilaktyczny występuje przede wszystkim u osób młodych i u kobiet. W przypadku dzieci tak silna reakcja pojawia się zazwyczaj przez nieświadome zjedzenie pokarmu, który uczula. U dorosłych wystąpienie wstrząsu najczęściej jest skutkiem użądlenia przez owada lub przyjęcia leku, na który pacjent jest uczulony.
Osoba, u której doszło do wstrząsu anafilaktycznego wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej. Jeśli powodem było ukąszenie lub wstrzyknięcie jakiejś substancji konieczne jest założenie opaski uciskowej powyżej miejsca ukąszenia lub wstrzyknięcia. Dodatkowo poszkodowanym podaje się hydrokortyzon i wapń. Przy mocniejszy wstrząsach należy jak najszybciej podać domięśniowo adrenalinę oraz leki przeciwhistaminowe. Aby nie dopuścić do niedotlenieniu należy wezwać pogotowie, które poda tlen.
Szerszenie to owady, najlepiej czują się w zaciemnionych i ustronnych miejscach, dlatego też właśnie w takich miejscach najczęściej budują swoje gniazda. Bardzo często zamieszkują strychy czy dziuple drzew. W tym pierwszym przypadku mogą stanowić zagrożenie dla mieszkańców i konieczne jest przeniesienie gniazda w i inne miejsce.
Nie można jednak robić tego na własną rękę. Rozdrażnienie owadów może się, najlepszych wypadku, zakończyć bardzo nieprzyjemnym i bolesnym ukąszeniem przez szerszenie. Dlatego najlepiej do usunięcia siedliska owadów wezwać specjalizujące się w tym firmy lub straż pożarną.