Co to jest tyfus?
Przez wiele wieków choroba ta zbierała ogromne żniwo. W trakcie niektórych wojen więcej żołnierzy ginęło właśnie z powodu zachorowań niż w trakcie samych walk. Dlatego tyfus znany jest nam przede wszystkim z podręczników do historii. Jednak również obecnie pojawia się on w niektórych miejscach w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Najbardziej na tę chorobę narażone są osoby, żyjące w środowiskach, w których nie dba się o higienę.
Tyfus to słowo wywodzące się z greki. Termin "typhos" odnosił się w tym języku do silnego odurzania gorączkowego. Chorzy na tyfus mają bardzo wysoką temperaturę, a w najcięższych stadiach choroby mają zaburzenia świadomości. Dochodzi wówczas także do poważnych zmian w układzie nerwowym.
Tyfus - choroba przenoszona przez wszy i pchły
Choroba ta znana jest także pod nazwą dur plamisty. Może wylęgać się nawet przez dwa tygodnie. Wywoływana jest przez bakterie Rickettsia prowazekii.
Geneza tego schorzenia nie jest do końca znana. Jedna z najpopularniejszych teorii mówi, że to Wikingowie "przywieźli" ją do Ameryki. Do Europy mieli ją z kolei przenieść Hiszpanie, którzy zarazili się nią od Indian.
Ludziom tę chorobę przekazują wszy i pchły. Jej nosicielami są także szczury. Odkrył to w 1908 roku Charles Nicolle z Instytutu Pasteura. Za to odkrycie wiele lat później otrzymał on Nagrodę Nobla.
Z tej przyczyny już w trakcie I wojny światowej prowadzono różne akcje, mające na celu powstrzymanie wszawicy. Stąd m.in. golenie rekrutów na łyso czy obowiązek regularnego zmieniania bielizny.
Zobacz także: Dur brzuszny - objawy, leczenie, zapobieganie >>
Tyfus - objawy
Jakie są najczęstsze objawy tego schorzenia? To m.in.:
- silne bóle głowy
- dreszcze
- znacznie wzmożone pragnienie
- rozbicie
- zaburzenia świadomości
- wysoka gorączka (około 40 stopni)
- nudności
- wymioty
- zaburzenia pracy serca
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów są pojawiające się mniej więcej w 5-6 dniu choroby plamy na ciele.
Epidemia tyfusu
Schorzenie to kojarzone jest przede wszystkim z okresami wojen. W takich trudnych warunkach nie było zazwyczaj już dla osób dotkniętych chorobą ratunku. Po raz pierwszy epidemia dała o sobie znać w trakcie wojen włoskich. W 1528 roku pod Neapolem zmarło z tego powodu aż 30 tys. żołnierzy.
Warto wspomnieć, że czasami tyfus zabierał więcej ludzkich istnień, niż same walki. Tak zdarzyło się na przykład w trakcie wypierania Maurów z Półwyspu Pirenejskiego. Na tę chorobą zmarło wówczas 17 tys. hiszpańskich żołnierzy. To sześć razy więcej niż w trakcie samych walk. Także w trakcie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) choroba także zebrała ogromne żniwo.
Jednak tyfus atakował także w innych okolicznościach niż wojna. W Anglii na początku XVI wieku choroba ta została nazwana gorączką więzienną po tym, gdy zmarło na nią wielu więźniów, a także pracowników sądownictwa.
I w końcu powstała szczepionka
Jeszcze na początku XX wieku choroba zbierała ogromne żniwo. Liczbę jej śmiertelnych ofiar w trakcie I wojny światowej szacuje się na trzy miliony.
Przełomowym odkryciem okazała się szczepionka wynaleziona przez mieszkającego we Lwowie biologa Rudolfa Stefana Weigla. Dzięki temu odkryciu w trakcie II wojny światowej, choroba nie przenosiła się już wśród żołnierzy walczących na froncie. Nadal ginęli jednak więźniowie w obozach koncentracyjnych i osoby przebywające w gettach. Latem 1941 każdego miesiąca w warszawskim getcie na tyfus umierało 5 tys. osób.
Kolejny ważnym krokiem w walce z chorobą było odkrycie w 1947, że da się ją skutecznie leczyć antybiotykami. Mimo że obecnie tyfus jest chorobą uleczalną, turyści, którzy wybierają się w zagrożone nią rejony świata, powinni przed wyjazdem zaszczepić się. Takie ostrzeżenie dotyczy niektórych miejsc w Afryce, Ameryce Południowej i Azji.
Zobacz także:
- Świadomy sen pod kontrolą - jak możemy go wywołać? [techniki, rady, zagrożenia]
- Termometr - jak wybrać najlepszy sprzęt? Bezdotykowy czy elektryczny? [opinie, rodzaje]
- Noradrenalina - na ratunek w kryzysowej sytuacji. Funkcje i zastosowanie noradrenaliny
- Psychoza, czyli zaburzenia w postrzeganiu rzeczywistości [objawy, przyczyny, leczenie]
