Świat oszalał na punkcie żywności określanej mianem superfood. Czy jest ona rzeczywiście tak zdrowa, jak przekonują nas eksperci?
Jeszcze 10 lat temu niewielu z nas słyszało o jagodach goji czy nasionach chia. Obecnie są one dostępne nie tylko w sklepach ze zdrową żywnością, lecz także w osiedlowych sklepach i spożywczych dyskontach. Problem jednak polega na tym, że większość produktów określanych jako superfood kosztuje więcej niż swojskie warzywa, kasze i ziarna. Z drugiej strony na zdrowiu nie powinniśmy oszczędzać, zatem jeśli superżywność jest naprawdę "super", to może nie warto z niej rezygnować?
Odpowiedź jednak nie jest oczywista. Otóż produkty typu superfood są rzeczywiście zdrowe i nie zamierzamy tego kwestionować. Nie ma również wątpliwości, że superżywność zrobiła w polskiej kuchni sporą rewolucję. To wraz z nią pojawiła się moda na zdrowe odżywianie oraz trend przygotowywania roślinnych koktajli i puddingów. Nasza świadomość odnośnie do żywienia wzrosła, a menu poszerzyło się o wartościowe produkty. Jeśli to pociągnie za sobą modę na sport (co już powoli się dzieje, patrząc na liczbę osób zaangażowanych w rekreację), może się zdarzyć, że odsetek Polaków borykających się z nadwagą w końcu zacznie spadać. Być może jednak nasze rodzime pola i ogrody rodzą równie wartościowe produkty, które bez popadania w przesadę możemy nazwać superżywnością? Postanowiliśmy to sprawdzić.
Konsultacja: Damian Parol damianparol.com - dietetyk i psychodietetyk. Autor publikacji naukowych i popularnonaukowych na temat diety, sportu i zdrowego stylu życia.
Jarmuż był uprawiany w Polsce już w XVII wieku, jednak dopiero od niedawna znów króluje na naszych stołach. Można go piec, smażyć, dusić na patelni, a także jeść na surowo (w tej postaci najlepiej sprawdza się jako składnik koktajli). Jeśli nie jesteś przekonany co do smaku jarmużu, wrzuć go na 30-60 sekund do gotującej się wody, następnie przełóż do lodowatej. Jest wtedy sprężysty, smaczny, a przy tym zachowuje większość wartości odżywczych.
Zdrowotne właściwości jarmużu: jarmuż jest warzywem zarówno kapustnym, jak i liściastym, w związku z tym posiada zalety obu tych grup. Stanowi świetne źródło antyoksydantów, witamin A, K. Posiada dużo witaminy C, ale mniej niż np. pietruszka czy papryka. Jest wart sięgnięcia także ze względu na dużą zawartość wapnia, witaminy B6. Posiada też sporo żelaza, magnezu i potasu, ale więcej tych składników znajdziemy w szpinaku.
Wniosek: jarmuż jest zdrowy, ale nie bije innych warzyw na głowę. Warto go jeść na równi z warzywami kapustnymi: szpinakiem, liśćmi pietruszki, kapustą, brukselką.
Zdrowotne właściwości awokado: owoc ten jest skarbnicą jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie naszego organizmu, szczególnie układu krążenia. Ponadto awokado zawiera likopen, potas, witaminy C, E, A, witaminy z grupy B. Minusem jest cena. 1 sztuka awokado waha się od 4 do 8 zł.
Wniosek: działanie awokado jest podobne do działania orzechów. Owoc ten warto włączyć do diety, ale nie traktować jako jedynej opcji dostarczenia sobie zdrowych kwasów tłuszczowych.
Zdrowotne właściwości goji: Odkąd gruchnęła wiadomość, że jest to najzdrowszy owoc świata, cena za 1 kg poszybowała w górę. Czy rzeczywiście jest o co walczyć? Jagody goji zawierają białko, węglowodany i dobroczynne nienasycone kwasy tłuszczowe. Ponadto jest to skarbnica witamin (C, E, wit. z grupy B) oraz składników odżywczych (żelaza, wapnia, cynku). Polską odpowiedzią na ten superprodukt jest żurawina, która nie dość, że nie odbiega znacząco od właściwości goji, to w niektórych kwestiach je wręcz przebija (chociażby pod kątem zawartości witaminy C).
Wnioski: Jagody goji są rzeczywiście zdrowe, ale na szczęście nie jesteśmy skazani wyłącznie na nie. Superfood stanowi również żurawina. Najkorzystniej jest kupować ją w postaci mrożonej, świeżej lub soku. Popularna jest żurawina suszona, jednak przy zakupie warto zwrócić uwagę, czy w składzie nie znajdują się dodatkowe cukry i tłuszcz.
Zdrowotne właściwości nasion chia: to świetne źródło antoksydantów, białka, kwasów tłuszczowych omega-3. Chia zawierają również potas i magnez, a także wapń i żelazo (więcej niż szpinak). Jego skuteczną bronią jest błonnik, który pomaga w leczeniu nadwagi i otyłości.
Do pewnego stopnia zastępnik może stanowić siemię lniane, które tak jak nasiona chia możemy wsypywać do zielonych koktajli, kasz, obiadów warzywnych.
Wniosek: nasiona chia są bardzo zdrowe i trudno je zastąpić jednym produktem. Niestety są również bardzo drogie. Jeśli zatem zadbamy o zróżnicowaną dietę, w której nie zabraknie źródeł błonnika, nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także witamin i składników mineralnych, spożywanie nasion chia nie będzie niezbędne dla zachowania zdrowia.
Zdrowotne właściwości spiruliny i chlorelli: jeszcze do niedawna znane w Polsce jedynie wśród osób, które wybitnie interesują się żywieniem. Teraz te algi można kupić w formie tabletek w każdym sklepie ze zdrową żywnością. Czy warto wydać na nie pieniądze? Spirulina zawiera m.in. żelazo, wapń, potas, witaminy C, A, kwas foliowy, witaminy z grupy B. Posiada również sporo białka, jednak ma ono kiepski profil aminokwasów. Ponadto, jeśli jest źle zbierana, może mieć sporo toksyn.
Choleralla zawiera białko i, podobnie jak spirulina, witaminy C, A, B, kwas foliowy, a także żelazo, wapń, potas.
Wnioski: spirulina i chlorella zawierają sporo składników odżywczych, jednak nie dają nam powodów do nadmiernego entuzjazmowania się. Zamiast kupować drogie tabletki, regularnie sięgaj po zielone warzywa: brokuły, szpinak, natkę pietruszki, kapustę i wspominany wcześniej jarmuż. Źródło roślinnego białka i żelaza stanowią m.in. rośliny strączkowe, tofu.
Zdrowotne właściwości młodego jęczmienia: źródło witamin C i E, beta-karotenu, wit. z grupy B, żelaza, wapnia, magnezu i cynku. Świetny jako dodatek do warzywno-owocowych koktajli. Nie jest jednak niezastąpiony. Większość tych składników odżywczych znajduje się również w kiełkach, szpinaku, jarmużu, kapuście.
Wnioski: młodu jęczmień nie jest tani, ale jednocześnie bardzo ekonomiczny. Już jedna łyżka dodana do koktajlu przyniesie nam wiele korzyści. Nie jest on niezbędny, jeśli tylko nasza dieta będzie urozmaicona.
Wszystkie wymienione produkty nie bez powodu zostały określone mianem superfood. Każde z nich jest witaminową bombą, nierzadko z dużą zawartością białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, błonnika. Przy tym mają niewiele kalorii, więc są doskonałe jako składnik diety dla osób odchudzających się. Z drugiej strony ich cena nierzadko szokuje. 30-50 zł za 100 g zielonego proszku to dla wielu z nas bariera nie do przeskoczenia. Co zatem zrobić, aby zdrowo się odżywiać bez konieczności wydawania fortuny?
Nasza dieta musi być po prostu różnorodna. Powinna obfitować w warzywa (z naciskiem na warzywa zielone), warzywa strączkowe, kiełki, kasze, ziarna, pestki, orzechy. Jeśli jemy mięso i ryby, wybierajmy to z wyższej półki cenowej. Dzięki temu nie będziemy mieć wątpliwości, że dostarczyliśmy sobie wszystkich niezbędnych wartości odżywczych.