W okresie noworodkowym dziecko reaguje na głośne dźwięki w swoim otoczeniu tzw. odruchem bezwarunkowym (mrużeniem lub zaciśnięciem powiek, spojrzeniem w kierunku dźwięku, nagłym uniesieniem i wyprostowaniem kończyn - odruch Moro, itp.).
Chcąc sprawdzić, czy noworodek prawidłowo reaguje na dźwięki najlepiej uczynić to w 3 - 5 dniu jego życia. Zastosowany bodziec dźwiękowy powinien mieć natężenie 70 - 80 decybeli, przy czym należy wyłączyć działanie innych bodźców np. wzrokowych lub mechanicznych.
Dziecko kilkumiesięczne będzie reagowało na dźwięki znacznie cichsze - ok. 40 decybeli (brzęk łyżeczki pocieranej o brzeg kubka, dźwięk grzechotki, odgłos kroków, szelest miętego papierka czy celofanu).
Pod koniec 1 roku życia u dziecka słyszącego zaczyna rozwijać się rozumienie mowy. Słyszące niemowlę uczy się ją naśladować, by w końcu samo zacząć mówić. Jeżeli na skutek uszkodzenia słuchu dopływ informacji do niemowlęcia jest ograniczony lub niemożliwy to spontaniczny rozwój mowy u dziecka może w ogóle nie nastąpić.
Wczesne wykrycie wady słuchu u dziecka może w wielu przypadkach zapobiec brakowi komunikacji werbalnej.
W jakich przypadkach może występować upośledzenie słuchu u niemowląt?
Grupę tzw. zwiększonego ryzyka stanowią:
dzieci pochodzące z rodzin, w których występowały dziedziczne wady słuchu
dzieci, u których matek ciąża przebiegała nieprawidłowo (choroby, zwłaszcza w pierwszych 3 miesiącach jej trwania: różyczka, toksoplazmoza; cukrzyca, zatrucie ciążowe, leki przyjmowane w trakcie trwania ciąży), dzieci z porodów powikłanych, zwłaszcza z zaburzeniami okresu okołoporodowego
dzieci po przebytych ciężkich stanach chorobowych w okresie noworodkowym lub wczesnoniemowlęcym, a także dzieci, którym w tym okresie podawano leki uszkadzające słuch
Gdy mamy podejrzenia, że niemowlę nie słyszy należy natychmiast udać się do lekarza - laryngologa, który zleci podstawowe badania słuchu (po uprzednim otrzymaniu skierowania od lekarza rodzinnego).
Szacuje się, że problemy ze słuchem występują u jednego na tysiąc urodzonych dzieci.
Dziecko z aparatem słuchowym
za optymalny czas zaopatrzenia dziecko w aparat wzmacniający uznano okres 1 roku życia. Większe opóźnienie jest zdecydowanie niekorzystne dla jego perspektyw rozwojowych.
dziecko głuche nie może usłyszeć własnego głosu, nie potrafi go kontrolować, stąd bywa on nieraz zbyt głośny lub piskliwy. Rodzice dziecka zaczynającego nosić aparat słuchowy zauważają, że staje się ono spokojniejsze, jego krzyk jest mniej "przenikliwy".
dziecko zaczyna zwracać uwagę na występowanie zjawisk akustycznych w swoim otoczeniu, w miarę upływu czasu zaczyna rozumieć ich znaczenie
Rehabilitacja dziecka głuchego
Zbyt częste jeszcze pokutuje stanowisko, że do kilkumiesięcznego dziecka głuchego w ogóle nie należy mówić. Tymczasem, by zapewnić mu prawidłowy rozwój należy zadbać o jak największą ilość bodźców. Kilkumiesięcznemu dziecku należy zwracać uwagę na poruszanie się ust w trakcie mówienia, trzymając twarz zwróconą na wprost jego wzroku . Należy nawiązywać kontakt wzrokowo-emocjonalny, by wyrażane emocje sprzyjały tzw. wokalizacji.
Jak najwcześniejsza rehabilitacja słuchu i mowy jest bezcenna. Należy jednak być świadomym faktu, że jest to proces długotrwały i niełatwy. Niemniej jednak, dziecko z wadą słuchu - od niemowlęctwa prawidłowo rehabilitowane - może stać się pełnoprawną jednostką społeczną i zajmować prestiżowe w społeczeństwie stanowiska. Trzeba jednak wcześniej uwierzyć, że rehabilitacja da efekty i prowadzić ją konsekwentnie od momentu rozpoznania wady.
Czytaj także:
Polaku, czy na pewno dobrze słyszysz
Przewlekle zapalenie ucha środkowego
