Więcej tekstów o zdrowiu znajdziesz na głównej stronie Gazeta.pl.
Lubczyk (Levisticum officiale Koch.) to wieloletnia roślina pochodząca z regionu śródziemnomorskiego. Dla uściślenia dodajmy, że należy do rodziny Apiaceae. Lubczyk znany jest także pod innymi nazwami, takimi jak Ligusticum Levisticum (Linn.), roślina Magii lub lubczyk ogrodowy.
Należy do tej samej grupy co pietruszka, marchewka, seler, koperek. Z wyglądu przypomina nieco kolendrę, jeśli spojrzy się na kształt liści. Łodyga natomiast jest bardziej podobna do selera. Lubczyk odznacza się silnym zapachem, ma też ciekawy smak. Jest wykorzystywany w kuchni jako roślina przyprawowa, nadająca aromat i poprawiająca smak potraw oraz ułatwiająca trawienie. Ponadto lubczyk to ceniona roślina lecznicza.
W ziołolecznictwie wykorzystuje się zarówno liście, jak i łodygę oraz korzeń lubczyku. Ponadto destyluje się z niego olejek lubczykowy. Świeże bądź suszone liście i łodygi oraz korzeń służą do robienia naparów, wywarów, nalewek itp.
Lubczyk - właściwości zioła
Lubczykowi tradycyjnie przypisuje się następujące właściwości:
- moczopędne
- wiatropędne
- wykrztuśne (dzięki obecności eukaliptolu)
- antybakteryjne
- przeciwzapalne
- napotne
- pobudzające
- wzmagające apetyt
- rozkurczowe (reguluje menstruację)
Mimo że nie ma badań klinicznych dotyczących wykorzystania lubczyku jako leku, jednak kilka doświadczeń potwierdziło ogólne właściwości lubczyku. I tak, można tutaj wymienić badanie z 2016 roku, w których wykazano, że lubczyk obniża poziom cysteiny i kreatyniny w moczu (organiczny związek chemiczny, który powstaje wskutek przemiany materii) u osób cierpiących na cystynurię (wrodzona choroba spowodowana defektem tzw. układu transportowego w cewkach nerkowych i w przewodzie pokarmowym, co spływa powstawaniu kamieni nerkowych).
Ponadto potwierdzono, że lubczyk istotnie zwiększa produkcję moczu, co pomaga "przepłukać" drogi moczowe w przypadku zagrożenia kamieniem. Ponadto podczas kilku eksperymentów wykazano, że olejek lubczykowy niszczy bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne lepiej niż 15 innych olejków, które wybrano do doświadczeń.
Na jakie dolegliwości poleca się lubczyk
W przeszłości lubczyk był używany jako środek poprawiający trawienie i zwalczający niestrawność, wiatropędny, napotny, moczopędny, wykrztuśny, pobudzający (afrodyzjak). Obecnie znajduje zastosowanie medyczne jako środek moczopędny oraz regulujący cykle miesiączkowe.
Lubczyk jest powszechnie uznawany za bezpieczny do spożycia przez ludzi jako naturalny środek przyprawowy i aromatyzujący, zatem nie ma zbyt wielu przeciwwskazań co do jego użycia. Należy jednak być ostrożnym przy wychodzeniu na słońce po przyjęciu większych dawek lubczyku, ponieważ uwrażliwia skórę na promienie ultrafioletowe. Lepiej zatem posmarować się wcześniej kremem z filtrem, aby uniknąć ewentualnych poparzeń słonecznych.
Nie powinien jednak być zażywany przez dzieci (jako suplement, bo użyty w zupie jest całkowicie bezpieczny) oraz przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Ponadto ostrożnie z preparatami z lubczyku, jeżeli mamy problemy z nerkami lub sercem i nadciśnienie. Tutaj potrzeba jest konsultacja z lekarzem. Nie stosujemy też lubczyku, jeżeli jednocześnie zażywamy środki moczopędne (możemy szybko się odwodnić). Ponadto odnotowano, że zawarte w roślinie związki zwane furanokumarynami wchodzą w interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi.
Lubczyk - jak go stosować
Liście lubczyku dodajemy do potraw, świeże możemy też dorzucić do sałatki. Natomiast herbatkę najlepiej zaparzyć wykorzystując suszone liście lub korzeń. Łodygi lubczyku można ponadto kandyzować i używać do deserów. Roślina bywa też dodawana do napojów, można z niej zrobić leczniczą nalewkę. Nasiona proponuje się zmielić i dodawać jako przyprawę.
Cenny olejek eteryczny pozyskuje się z wszystkich części rośliny. Destylacja parą wodną polega na poddaniu korzeni i liści lubczyku działaniu wody w celu wyekstrahowania oleju. Ma silny zapach, nieco podobny do zapachu selera, przy czym ten destylowany z liści ma bardziej słodki, kwiatowy aromat.
Olejek z lubczyka wykorzystuje się w produkcji mydła, perfum, olejku do masażu, a także likierów i napojów bezalkoholowych.
Jeżeli decydujemy się przyjmować preparaty z lubczyku w postaci suplementu nie powinniśmy przekraczać dziennej dawki wynoszącej 4-8 gramów. Ponadto nie stosujemy tego zioła dłużej niż 2 do 4 tygodni nieprzerwanego zażywania. Gdy pijemy w postaci nalewki ziołowej to dzienna porcja wynosi maksymalnie 2 mililitry popijane trzy razy dziennie.
Natomiast przygotowywana z korzenia lub suszonych liści herbatka ziołowa powinna być pita trzy razy dziennie. Napój robimy zalewając 2-3 g wysuszonego ziela jedną szklanką gorącej wody. Pozostawiamy do naciągnięcia na 15-20 minut.
Źródła: Sciencedirect.com, verywellhealth.com, ema.europa.eu
