Endometrioza - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie

Endometrioza dotyka coraz więcej kobiet, a zdaje się, że nasza wiedza o niej wcale się nie pogłębia. Wiele kobiet przez lata żyje z bólem, zanim usłyszy odpowiednią diagnozę. Co warto wiedzieć o endometriozie? Jakie są jej objawy i przyczyny? Czy można ją wyleczyć?

Czym jest endometrioza? Czy przerost endometrium jest groźny dla zdrowia?

Endometrium to błona śluzowa macicy. Wydaje się, że to nic nadzwyczajnego w porównaniu z ważnymi narządami, nic bardziej mylnego. Błona ta umożliwia zagnieżdżenie się zarodka w ścianie macicy, co oznacza, że jest niezwykle ważna w procesie zapłodnienia i ciąży. Endometrium może ulegać jednak wielu schorzeniom, wśród których znajduje się m.in. endometrioza. Czym jest? Endometrioza to schorzenie, w którym komórki endometrium pojawiają się w innych miejscach niż macica, gdzie jest ich właściwe miejsce. Można je znaleźć w jajnikach, jajowodach, czasem w pęcherzu moczowym lub jelicie grubym, a w skrajnych przypadkach nawet w płucach. Jak dotąd nie wiadomo co wywołuje taki stan, dlatego też leczenie jest w tym przypadku typowo objawowe. Endometrioza jest chorobą niebezpieczną, która może powodować nie tylko dyskomfort i znacznie utrudniać funkcjonowanie, ale także poważne problemy z zajściem w ciążę.

Rodzaje endometriozy: podział. Klasyfikacja ASRM

Ze względu na umiejscowienie komórek endometrium, wyróżniamy następujące rodzaje endometriozy:

• otrzewnową, czyli taki, gdzie ogniska endometrium są zlokalizowane w otrzewnej, czyli w błonie otaczającej narządy jamy brzusznej i miednicy
• jajnikową, czyli taki który przyjmuje najczęściej postać torbieli endometrialnych; torbiele te mogą występować w jajnikach, ale także w innych miejscach w jamie brzusznej
• głęboko naciekającą, czyli taki w którym endometrium mocno rozrasta się, przez co może dotknąć nawet dość odległych narządów: pęcherza moczowego, jelit, odbytnicy. 

Stopień zaawansowania choroby określa klasyfikacja ASRM:

• I stopień - zmiany chorobowe są niewielkie (poniżej 5 mm), a w jajowodach i jajnikach występują zrosty i strzępki jajowodów
• II stopień - zmiany chorobowe w jajnikach mają średnicę powyżej 5 mm, zrosty pojawiają się między szerokimi więzadłami a jajnikami, w jajowodach oraz w jajnikach, pojawiają się także torbiele endometrialne
• III stopień - więzadła szerokie są w zrostach z jajnikami lub jajowodami, zrosty występują także w strzępkach jajowodów, a w zrostach jajników pojawiają się ogniska endometriozy,
• IV stopień - macica jest nieruchoma, przyrośnięta do jelit lub przemieszczona ku tyłowi; jelita są w zrostach z otrzewną; ogniska endometriozy pojawiają się w pęcherzu moczowym, pochwie, szyjce macicy.

Zobacz też: Zaburzenia miesiączkowania - o czym mogą świadczyć, kiedy zgłosić się do lekarza?

Objawy endometriozy

Jakie symptomy mogą świadczyć o występowaniu endometriozy. Otóż zdecydowana większość pacjentek zmagających się z tym schorzeniem uskarża się na ból w okolicy miednicy pojawiający się podczas miesiączek lub podczas stosunków seksualnych. Jest one efektem stanu zapalnego, który wywołuje endometrium zlokalizowane w niewłaściwych miejscach. Dodatkowym sygnałem świadczącym o występowaniu nieprawidłowości w zakresie endometrium są problemy z cyklem miesiączkowym oraz z płodnością. Endometrioza może wywoływać problemy z owulacją lub blokować drożność jajników. 

Jak leczyć endometriozę? Jak wygląda leczenie endometriozy?

Nim zalecona zostanie właściwa terapia konieczne jest postawienie prawidłowej diagnozy, co w przypadku endometriozy bywa niełatwe. Badania obrazowe jak USG czy rezonans magnetyczny mogą w tym przypadku dawać niejednoznaczny wynik. Nim jednak do nich dojdzie lekarz powinien zebrać dokładny wywiad na temat dolegliwości bólowych - już samo to może skierować go na właściwą diagnozę. Podstawowe badanie ginekologiczne może uwidocznić ogniska endometriozy w układzie rozrodczym, np. w pochwie. W przypadku gdy podstawowe badania nie dadzą jednoznacznego wyniku, wówczas przeprowadzana jest laparoskopia, która pozwala obejrzeć wnętrze narządów i pobrać próbki do badań diagnostycznych. 

Leczenie endometriozy jest utrudnione ze względu na brak wiedzy na temat przyczyn jej powstawania. Dlatego też terapia skupia się głównie na łagodzeniu dolegliwości oraz ograniczeniu lub likwidacji ognisk choroby. W tym celu stosuje się:

• terapię farmakologiczną - stosuje się przede wszystkim leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz hormonalne. Hormony mają na celu zmniejszenie stężenia estrogenów, który pobudza  endometrium. W ten sposób można zwalczyć ogniska endometriozy. Terapii tej jednak nie można stosować w przypadku kobiet leczących się w kierunku niepłodności.
• leczenie operacyjne - ma na celu usunięcie ognisk endometriozy; w przypadku kobiet starających się o dziecko daje ono najlepsze efekty, gdyż można usunąć w bezpieczny sposób szkodliwą tkankę bez uszkodzenia narządów niezbędnych w procesie zapłodnienia.

Endometrioza a ciąża

Endometrioza jest jednym ze schorzeń, które mogą wywoływać poważne problemy z zajściem w ciążę. Choroba ta często diagnozowana jest u kobiet w wieku rozrodczym, które mimo wielu prób, nie zdołały zajść w ciążę. Zmiany jakie zachodzą w układzie rozrodczym w wyniku endometriozy są częstą przyczyną niepłodności, ale ich usunięcie metodą operacyjną w zdecydowany sposób zwiększa szansę na posiadanie potomstwa. Chodzi głównie o usunięcie powstałych w wyniku schorzenia blizn i zrostów oraz torbieli endometrialnych, które mogą wywoływać problemy z owulacją lub drożnością jajników. 

Zobacz też: "Miałam raka, chcę mieć dzieci". To możliwe, jeśli pacjentka trafi do odpowiedniego lekarza