Tkanka łączna zbudowana jest z wielu komórek, które oddzielone są istotą (substancją) międzykomórkową. Rozróżnia się kilka rodzajów tkanki łącznej, które mają inną budowę, złożone są z różnych rodzajów komórek i pełnią zróżnicowane funkcje. Wygląd i funkcje tkanki łącznej są zależne od tego, ile w tkance łącznej jest substancji międzykomórkowej.
Tkanka łączna - rodzaje
Jednym z rodzajów tkanki łącznej jest tkanka łączna właściwa, do której zalicza się tkankę łączną tłuszczową, galaretowatą, wiotką, siateczkowatą, zarodkową oraz zbitą. Według innego podziału rozróżnia się tkankę łączną zbitą (zwartą oraz włóknistą) i tkankę łączną luźną. Tkanka łączna właściwa ma za zadanie podtrzymywanie miąższu narządów wewnętrznych, dzięki czemu możliwe jest ich prawidłowe funkcjonowanie. Dodatkowo, ten rodzaj tkanki stanowi ochronę dla innych tkanek i odpowiada za transport niezbędnych dla organizmu substancji odżywczych oraz produktów powstających w procesach metabolicznych. Dodatkowo, tkanka łączna właściwa stanowi dla organizmu ochronę przed obcymi związkami chemicznymi.
Istotę międzykomórkową tkanki łącznej właściwej stanowi substancja podstawowa oraz elementy włókniste, do których zalicza się włókna kolagenowe, włókna sprężyste oraz włókna retikulinowe. Substancją podstawową jest z kolei masa, która nie przyjmuje konkretnej postaci, a składa się z proteoglikanów, glikozaminoglikanów oraz niekolagenowych białek.
Kolejnym rodzajem tkanki łącznej jest tkanka łączna szkieletowa, nazywana inaczej podporową albo oporową, wśród której wyróżnia się tkankę chrzęstną oraz tkankę kostną. Tkanki te pełnią funkcje podporowe, stanowią rusztowanie dla innych tkanek i narządów oraz zapewniają im ochronę. Ten rodzaj tkanki łącznej charakteryzuje się dużą gęstością. Tkanka chrzęstna jest nieunerwiona i nieunaczyniona, a jej substancję międzykomórkową stanowią głównie włókna kolagenowe. Znajduje się ona między innymi w krążkach międzykręgowych, przyczepach ścięgien, a także na powierzchniach stawowych i we fragmentach żeber, które są umiejscowione w pobliżu mostka. Tkanka kostna podobnie jak tkanka chrzęstna zawiera włókna kolagenowe, a oprócz tego w jej substancji międzykomórkowej znajdują się białka i związki mineralne.
Inny rodzaj tkanki łącznej to tkanka tłuszczowa, której zadaniem jest między innymi magazynowanie oraz rozkładanie tłuszczu, a także wytwarzanie ciepła. Stanowi ona około 15 – 20 proc. masy ciała mężczyzn i około 20 – 25 proc. masy ciała kobiet. Tkanka ta umiejscowiona jest przede wszystkim w warstwie podskórnej. Składa się ona z komórek tłuszczowych, makrofagów, preadipocytów, makrofagów i komórek zrębowych naczyń.
Do tkanki łącznej zalicza się także krew oraz limfę. Krew jest złożona z elementów morfotycznych (stanowią około 45 proc. objętości krwi), czyli krwinek białych, krwinek czerwonych oraz płytek krwi i płynnego osocza, które składa się ze związków organicznych, takich jak białka oraz kwasy tłuszczowe. W osoczu znajdują się również związki nieorganiczne, w tym woda, jony wapnia, magnez, chlorek sodu oraz żelazo. Limfa to z kolei płyn złożony przede wszystkim z wody, białek, soli mineralnych, tłuszczów oraz białych krwinek, który ma za zadanie rozprowadzać po organizmie limfocyty z węzłów chłonnych. Płyn ten bierze również udział w transporcie tłuszczów.
Tkanka łączna - schorzenia
Ze względu na duże zróżnicowanie rodzajów tkanki łącznej, jest ona narażona na wiele chorób. Dużą grupą chorób, które dotyczą tkanki łącznej są tak zwane choroby układowe tkanki łącznej, dawniej nazywane kolagenozami. Są to choroby zapalne o podłożu autoimmunologicznym. W przypadku takich schorzeń pierwsze zmiany pojawiają się właśnie w obrębie tkanki łącznej, w związku z czym mogą obejmować wiele narządów, w skład których wchodzi tkanka łączna. Przykładowe problemy zdrowotne, które zalicza się do układowych chorób tkanki łącznej to:
- Toczeń rumieniowaty układowy,
- Reumatoidalne zapalenie stawów,
- Twardzina układowa,
- Zapalenie skórno-mięśniowe,
- Zapalenie tkanki tłuszczowej.
Objawy tych chorób są bardzo zróżnicowane i mogą powodować różne powikłania.
