Nerwica lękowa (zaburzenia lękowe uogólnione) - charakterystyka choroby
Zaburzenia lękowe uogólnione to tzw. lęk wolnopłynący. Pojawia się, gdy nie ma rzeczywistych, konkretnych podstaw do odczuwania takiego lęku, a jednak istnieje, zaburza spokój wewnętrzny, powoduje rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, ciągłe uczucie niepokoju. Nie można się od niego oderwać, nie pozwala się zrelaksować, odpocząć, powoduje stan ciągłego oczekiwania na najgorsze.
Taka osoba zamartwia się "na zapas". Zazwyczaj nadmiernie przy tym wyolbrzymia trudności, buduje sobie dramatyczne scenariusze, boi się o los najbliższych, a także źle ocenia konsekwencje własnego działania. Nerwica lękowa opiera się na mechanizmie "błędnego koła", lęk niejako napędza sam siebie. Przy czym sami chorzy zdają sobie sprawę, że ich lęki oparte są o psychikę, a nie o realne wydarzenia, mimo tego jednak nie mogą zatrzymać negatywnych myśli.
Nerwica lękowa powoduje, że zaczynają się odzywać różnego rodzaju zaburzenia wegetatywne. Są to napięciowe bóle głowy, zawroty głowy, nadmiernie szybkie bicie serca, zlewne poty. Niektórzy chorzy uskarżają się na ból w piersiach, kłopoty z układem pokarmowym, biegunki, zaparcia.
Choroba dotyka kilku milionów Polaków, zatem jest dość powszechna. Nie wybiera ani wieku, ani płci, chociaż statystycznie rzecz biorąc, dotyka częściej kobiety. Powoduje, że życie codzienne jawi się jako trudne i bolesne. Nerwica lękowa ma wiele przyczyn, objawia się na różne sposoby, ale jej nasilenie i objawy uzależnione są przede wszystkim od źródła lęku. Wymaga leczenia psychoterapeutycznego, a czasem także przyjmowania leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych.
Nerwica lękowa (zaburzenia lękowe uogólnione) - źródła zaburzenia
Za nerwicą lękową mogą stać zaburzenia somatyczne, a także czynniki psychiczne. Wśród przyczyn fizycznych znajdują się choroby endokrynologiczne, takie jak nadczynność tarczycy lub guz chromochłonny nadnerczy, powodujący nadmierne nagromadzenie w organizmie hormonu stresu, czyli kortyzolu. Ponadto nerwica lękowa może towarzyszyć chorobom psychicznym i zaburzeniom związanym z ośrodkowym układem nerwowym. Nerwica lękowa może być także związana z przewlekłymi chorobami, jak np. nowotwory, a także z urazami fizycznymi.
Przyczyny psychologiczno-społeczne nerwicy lękowej:
- nieuświadomione, a więc nierozwiązane konflikty wewnętrzne
- konflikt związany z nadmiernymi oczekiwaniami otoczenia a możliwościami danej osoby
- różnego rodzaju traumy
- nagła zmiana statusu społecznego
- trudny proces adaptacji w nowym środowisku
- długotrwały stres
- zaburzenia snu, bezsenność
- brak poczucia bezpieczeństwa i niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych
- predyspozycje rodzinne
- predyspozycje genetyczne
- nadopiekuńczość rodziców lub wręcz przeciwnie - brak właściwej opieki nad dzieckiem
- wzorce wyniesione z domu oraz ze środowiska, w którym chory się wychowywał
- nadużywanie alkoholu
- zażywanie narkotyków
Psychiatria wyróżnia trzy typy osobowości, które sprzyjają rozwojowi nerwicy lękowej. Są to:
- osobowość anankastyczna, czyli nadmiernie perfekcyjna
- osobowość lękliwa, czyli nadwrażliwa na krytykę, unikająca kontaktów społecznych, wycofana, obawiająca się odrzucenia
- osobowość histrioniczna, czyli nadmiernie teatralna, nadekspresywna, szukająca stale okazji do zwrócenia uwagi na siebie, manipulująca ludźmi
Jak pomóc osobie chorej na depresję? To wcale nie jest takie łatwe. O tym, jak to robić, mówimy w naszym filmie.
Nerwica lękowa - objawy
Głównym objawem jest uporczywy, nieustanny lęk, nie mający adekwatnej przyczyny. Bywa powiązany z zaburzeniami poznawczymi, emocjonalnymi oraz z objawami somatycznymi. Lęk przybiera różne postacie. Może to być zatem:
- lęk uogólniony - pod postacią nieustannego poczucia zagrożenia mimo braku konkretnej przyczyny
- fobie - irracjonalny lęk przed określonymi obiektami, sytuacjami, miejscami, realnie nie będącymi żadnym zagrożeniem. Przykłady to agorafobia, klaustrofobia, ofidiofobia itp.
- ataki paniki - nagły atak ogromnego lęku, który może trwać nawet 10 minut, objawiający się dusznościami, zlewnymi potami, przyspieszoną akcją serca, zawrotami głowy, nudnościami, uczuciem dławienia się itp.
Objawy somatyczne, towarzyszące nerwicy lekowej to między innymi:
- drżenie ciała, głównie rąk i nóg
- uderzenia gorąca
- duszności
- nieokreślone bóle różnych części ciała
- zaburzenia seksualne, spadek libido
- kołatanie serca
- kłucie w sercu
- ucisk w gardle
- nudności i wymioty
- suchość w ustach
- kłopoty z równowagą, zawroty głowy
- wysypka lub plamy na skórze
Objawy psychiczne nerwicy lękowej:
- zmienność nastrojów, brak cierpliwości
- pesymizm
- płaczliwość
- rozdrażnienie
- przygnębienie
- izolowanie się od ludzi
- apatia, brak motywacji, brak zainteresowania otoczeniem
- bezsenność, kłopoty z zasypianiem
- kłopoty z odczuwaniem przyjemności
- upośledzenie funkcji poznawczych, kłopoty z pamięcią, a nawet amnezje
- kłopoty z koncentracją
- obsesyjne powtarzanie różnych czynności
Nerwica lękowa - leczenie
Nerwica lękowa wymaga pomocy psychoterapeuty, który pomaga choremu dojść do źródła problemu. Pomocne są dwie formy psychoterapii: poznawczo-behawioralna oraz psychodynamiczna. Bywa, że leczenie trzeba uzupełnić lekami psychotropowymi. Są to leki przeciwdepresyjne oraz przeciwlękowe.
