Fobie: charakterystyka
Zgodnie z badaniami, na fobię cierpi ok. 10 proc. społeczeństwa. Każda sytuacja, przedmiot lub osoba może być potencjalną przyczyną lęku. Według klasyfikacji zaburzeń psychicznych, fobie dzieli się na specyficzne oraz sytuacyjne.
Podział fobii
- Fobie specyficzne to lęk przed zwierzętami, obiektami, sytuacjami społecznymi takimi jak zamknięte pomieszczenia oraz windy, zranieniem i krwią, chorobami lub śmiercią.
- Fobie sytuacyjne związane są z lękiem przed wykonaniem konkretnej czynności na oczach innych osób oraz związana z tym kompromitacja ze względu na nieumiejętność zapanowania nad sytuacją.
Najczęściej występujące fobie
- Aerofobia - lęk przed powietrzem
- Agorafobia - przebywanie samemu w miejscach publicznych
- Akrofobia - lęk wysokości
- Arachnofobia - lęk przed pająkami
- Brontofobia - lęk przed burzą
- Hemofobia - lęk przed krwią
- Klaustrofobia - lęk przed zamkniętymi i ciasnymi pomieszczeniami
- Nyktofobia - lęk przed ciemnością
- Ofidiofobia - lęk przed wężami
- Tokofobia - lęk przed ciążą i porodem
- Zoofobia - lęk przed zwierzętami
Najdziwniejsze, sklasyfikowane fobie
- Androfobia - lęk przed mężczyznami
- Emetofobia - lęk przed wymiotami
- Heksakosjoiheksekontaheksafobia - lęk przed liczbą "666"
- Kaligynefobia - lęk przed kobietami
- Paraskewidekatriafobia - lęk przed piątkiem 13-ego
- Triskaidekafobia - lęk przed liczbą 13
- Geniofobia - strach przed podbródkiem lub drugą brodą
- Detrimebofobia - strach przed pójściem do toalety w obcym domu
- Hebdomofobia - lęk przed niedzielnymi wieczorami
Ilość występujących fobii jest nieograniczona, ponieważ w zależności od psychiki danej osoby, fobia może dotyczyć każdego obiektu.
Przyczyny występowania fobii
Fobia może być nabyta i wywołana przed sytuacje mogące mieć miejsce w przeszłości, które kojarzą się z lękiem i poczuciem niebezpieczeństwa. Zdarza się, że fobia może mieć charakter wyuczony, ponieważ sytuacje lękowe są łatwe do wywołania. Np. klaustrofobia może się rozwinąć poprzez zatrzaśnięcie się w łazience lub zamknięciu w małym pomieszczeniu nawet w trakcie zabawy i żartów. Fobia zawsze ma podłoże psychologiczne.
Fobia objawia się napadem niepokoju, a nawet atakiem paniki. Bardzo często towarzyszą temu zawroty głowy, uczucie duszności, nadmierna potliwość, a może także dojść do utraty przytomności. Może wystąpić również szczękościsk, suchość w ustach, drętwienie kończyn, zaburzenia mowy i postrzegania - może dojść do halucynacji.
Jeżeli objawy fobii są zaawansowane i powodują unikanie przez osobę konkretnych sytuacji oraz przedmiotów czy miejsc, fobia można znacznie utrudniać życie i codzienne funkcjonowanie. Bardzo często lęk jest wyolbrzymiony i nieadekwatny do rzeczywistości. Ludzie cierpiący na fobie zdają sobie sprawę z powagi sytuacji jednak często nie mogą sobie z nią poradzić.
Leczenie fobii
W celu leczenia fobii stosuje się terapię behawioralną. Polega ona na stopniowym radzeniu sobie z sytuacją stresującą tzw. odwrażliwianiu. Najczęściej jest to leczenie prowadzone przez psychologa lub w skrajnych przypadkach przez lekarza psychiatrę.
Psycholodzy w terapiach stosują trzy metody leczenia fobii:
- metodę zanurzania (implozywną) - metoda ta polega na zakwestionowaniu realizmu i niebezpieczeństwa. Dzięki temu u pacjenta obserwuje się trwałe obniżenie poziomu strachu związanego z daną fobią.
- metodę modelowania - ta metoda polega na obserwowaniu osoby niedotkniętej daną fobią przez pacjenta. Konieczne jest, aby obserwacja ta odbywała się podczas czynności, której pacjent nie jest w stanie się podjąć ze względu na lęk wywołany fobią.
- metodę systematycznej desensytyzacji - metoda ta charakteryzuje się intensywnym procesem leczenia. Fobie w takim procesie eliminuje się poprzez stopniową ekspozycję na rzecz, który ją wywołuje.
Innowacyjną metodą zbliżoną do ostatniej z wyżej wymienionych, jest stosowanie rzeczywistości wirtualnej. Polega ona na ukazywaniu pacjentowi w sposób kontrolowany, scen które wywołują fobię. Dzięki temu dochodzi do łagodnego leczenia i odwrażliwienia na czynnik fobiotwórczy. Systematyczna desensytyzacja pozwala na zwiększenie skuteczności leczenia różnego rodzaju fobii, włącznie z syndromem stresu pourazowego.
Metoda ta jest o wiele bardziej bezpieczna niż metody tradycyjne. Rzeczywistość wirtualna pozwala na kontrolowanie przez terapeutę symulacji, a więc nad przedmiotami lub zdarzeniami, które są fobiotwórcze. Terapeuta może kontrolować zarówno zachowanie postaci, zwierząt, przedmiotów lub sytuacji budzących fobię, jak i ich liczebność. Metoda ta jest jak najczęściej wybierana i polecana przez pacjentów. Brak konieczności stosowania żywych zwierząt powoduje, że metoda ta jest o wiele tańsza, a terapeuci mogą przeprowadzać ją w jednym miejscu. Jak pokazują statystyki wyleczenie pacjentów z fobii przy zastosowaniu tej terapii sięga 92 proc. Pacjent ma decydujące zdanie o tym kiedy i jak przejść na kolejny etap leczenia oraz czy chce wrócić do poprzedniego ze względu na zbyt wysoki poziom strachu. Pozwala to na odczucie przez pacjenta pełnej kontroli sytuacji oraz zdobycie pewności, że strach zostaje całkowicie opanowany na danym poziomie. Leczenie zawiera się w większości przypadków w przedziale od 8 do 12 sesji.
To także może cię zainteresować:
