Entezofity (określane jako narośla kostne) to wyrośla kostne na granicy kości i przyczepu ścięgien. Przyczyną ich powstawania są tzw. entezopatie, czyli bolesne zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe przyczepów ścięgna mięśnia do kości.
Co warto wiedzieć o entezopatii?
Entezopatia jest skutkiem działania nadmiernych naprężeń oraz długotrwałych przeciążeń ścięgien oraz więzadeł. Wynika ze stanu zapalnego. Entezopatie dotyczą szczególnie osób zawodowo narażonych na przeciążenia niektórych partii mięśni, na przykład sportowców i osób wykonujących w pracy schematyczne ruchy (informatycy, osoby pracujące na taśmach produkcyjnych). Leczenie entezopatii polega na wyeliminowaniu jej przyczyn, wygaszeniu powodującego ból zapalenia oraz stymulowaniu regeneracji.
Jak powstają entezofity, czyli narośla kostne?
Osłabienie struktury ścięgien oraz więzadeł wskutek mikrourazów i przeciążeń może prowadzić do wyrywania poszczególnych włókien ścięgna z przyczepu. W czasie ich rozrywania uszkadzane są także chrząstki (w miejscu przyczepu ścięgna do kości). W wyniku zmian chorobowych może dojść do przerwania połączenia ścięgna z kością. Oderwane włókna wraz z komórkami chrząstki lub kości powodują powstawanie entezofitów, czyli specyficznych wyrośli kostnych. To efekt patologicznego kościotworzenia.
Gdzie pojawiają się entezofity i entezopatie?
Najbardziej znanym entezofitem jest ostroga piętowa. Entezopatie mogą pojawiać się w wielu miejscach. Najczęstsze lokalizacje to:
- entezopatia łokcia. Łokieć tenisisty (zapalenie nadkłykcia bocznego) i golfisty (zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego),
- przykurcz Dupuytrena (entezopatia rozcięgna dłoniowego),
- entezopatia ścięgna Achillesa,
- entezopatia ścięgna podeszwowego, czyli ostroga piętowa,
- entezopatia krętarza większego kości udowej,
- entezopatia podpotyliczna,
- etezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego,
- entezopatia rzepki (kolano skoczka),
- zakleszczające zapalenie ścięgna (palec trzaskający),
- entezopatia guza kulszowego.
Jakie dolegliwości towarzyszą entezofitom?
Objawy entezopatii zależą od lokalizacji chorego przyczepu. Zwykle jest to ból, który pojawia się zawsze w tym samym miejscu, czasem promieniuje wzdłuż mięśni i więzadeł. Dolegliwości bólowe pojawiają się także przy ucisku i dotyku, a przy wykonywaniu określonych czynności pojawia się ból ostry i przeszywający. Charakterystyczne jest to, że objawy manifestują się przez wiele miesięcy z różnym ich nasileniem. Możliwe jest osłabienie mięśni, opuchnięcie okolic, które wywołują ból oraz ich sztywność.
Najczęstsze przyczyny entezopatii to przewlekła rwa barkowa, przewlekła rwa kulszowa, nieprawidłowa technika ćwiczeń lub gry, brak rozgrzewki przed treningiem, zbyt duże obciążenia i brak wystarczającej regeneracji, wykonywanie schematycznych ruchów w pracy.
Diagnostyka oraz leczenie entezofitów i entezopatii
W diagnostyce entezofitów i entezopatii wykorzystuje się badania ultrasonograficzne (USG), które pokazuje ubytki w ścięgnie oraz występujące w nim zwłóknienia czy zrosty oraz badania rentgenowskie (RTG). Za ich pomocą można wykryć złogi wapniowe w miejscu przyczepu ścięgna.
Aby pozbyć się bólu należy ustalić przyczynę dolegliwości i ją wyleczyć. Terapia zależy od ustalenia podłoża dolegliwości. Co robić?
- Czasem wystarczy zmiana nawyków treningowych lub techniki wykonywanej pracy,
- wyleczyć rwę barkową lub udową,
- przeprowadzić terapię mięśniową punktów spustowych oraz rozciąganie przykurczów mięśniowych,
- nosić specjalne opaski i ortezy, które odciążają przyczepy,
- bywa, że konieczna jest operacja.
Jak sobie radzić z bólem? Aby zminimalizować dolegliwości bólowe towarzyszące entezofitom i entezopatii standardowo podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Gdy dokucza silny ból, można przyjąć zastrzyk przeciwzapalny, a w lżejszych przypadkach wystarczy zastosować żel przeciwzapalny.
Zachowawczo bolące miejsca można chłodzić za pomocą zimnych okładów, np. woreczka z lodem owiniętego w bawełniany ręcznik. Pomocna może być fizykoterapia (jonoforeza, fonoforeza, krioterapia oraz magnetoterapia). Inną możliwością jest przyklejanie plastrów, co wywiera mechaniczny ucisk (taping, inaczej plastrowanie) lub korzystanie z masaży: rozluźniających lub poprzecznych.
Często do przeciążeń zwyrodnieniowych dochodzi podczas treningów sportowych. Jak tego uniknąć, czyli jak prawidłowo wykonać rozgrzewkę, mówi nasz film.
