E171 (dwutlenek tytanu) - co to za zwi±zek?
Dwutlenek tytanu ma postaæ bia³ego, bezwonnego proszku, jest nierozpuszczalny w wodzie, ma zdolno¶ci amfoteryczne, czyli reaguje zarówno z kwasami, jak i zasadami. Wykorzystywany jest m.in. do produkcji farb, kosmetyków, niektórych leków, a tak¿e w przemy¶le spo¿ywczym. I to w³a¶nie wykorzystanie go do produkcji ¿ywno¶ci tak bardzo niepokoi konsumentów.
Dwutlenek tytanu charakteryzuje siê wysokim stopniem absorbowania promieni UV i tê jego w³a¶ciwo¶æ wykorzystuje siê w kosmetologii przy produkcji kremów przeciws³onecznych. Jest te¿ wype³niaczem i zagêszczaczem wielu emulsji i kremów, a tak¿e rozja¶nia kosmetyki, takie jak pudry czy pomadki do ust.
Natomiast bran¿a spo¿ywcza, a szczególnie cukiernicza, u¿ywa dwutlenku tytanu do nadawania artyku³om spo¿ywczym bieli oraz po³ysku. Powszechnie dodaje siê E171 do lodów, wyrobów cukierniczych, czekolady, do lukrowania ciastek, a tak¿e do gum do ¿ucia, jogurtów, tabletek s³odz±cych. Nazywany bywa te¿ ¿elatyn± tytanow±. Jest dopuszczony do u¿ytku w ¿ywno¶ci dekretem Unii Europejskiej i uznawany za obojêtny dla zdrowia.
Oznaczany w zale¿no¶ci od kraju, jako:
- E171
- Cl 77891
- biel tytanowa
- Titanium Dioxide
E171 (dwutlenek tytanu) - Francja zakazuje u¿ycia tego zwi±zku w ¿ywno¶ci
Jak donosi Reuters w komunikacie 17 kwietnia 2019 r., Francja zakaza³a w³a¶nie u¿ywania E171, czyli dwutlenku tytanu, jako dodatku do ¿ywno¶ci, pocz±wszy od stycznia 2020 roku. Zakaz ma obowi±zywaæ przez rok. We Francji nad tym krokiem zaczêto zastanawiaæ siê ju¿ dwa lata temu, po tym, jak Francuski Narodowy Instytut Badañ Rolniczych (INRA) opublikowa³ 20 stycznia 2017 roku wyniki badañ, które wskaza³y na mo¿liwo¶æ wywo³ywania przez ten zwi±zek raka jelita grubego. Francuski rz±d stwierdzi³, ¿e jak dotychczas, nie ma wystarczaj±cych dowodów na to, ¿e substancja jest bezpieczna dla zdrowia cz³owieka. Producenci ¿ywno¶ci, zdaniem Francuzów, nie dostarczyli danych prowadz±cych do stwierdzenia, ¿e dwutlenek tytanu jest nieszkodliwy. Nie wiadomo, na przyk³ad, jaka jest bezpieczna dzienna norma spo¿ycia tego zwi±zku. Ze wzglêdu na to rz±d zdecydowa³ siê na wprowadzenie zakazu na rok i poinformowa³ o decyzji Komisjê Europejsk±, aby ta mog³a przeprowadziæ analizê E171 i zdecydowaæ, czy dwutlenek tytanu mo¿e byæ dodawany do ¿ywno¶ci, czy te¿ nie.
E171 (dwutlenek tytanu) - co mówi± badania?
Dwutlenek tytanu mo¿e wystêpowaæ w trzech odmianach polimorficznych, anataz, rutyl i brukit, które ró¿ni± siê dzia³aniem. Obecnie u¿ywane s± czêsto w formie nanoproszku. Zwi±zek nie jest uznawany za substancjê szkodliw±, ale jako nanomateria³ mo¿e mieæ szkodliwe dzia³anie zdrowotne.
Szkodliwe dla zdrowia jest wdychanie dwutlenku tytanu. Jak pokazuj± badania, prowadzone na myszach, zwi±zek przenika do krwi, a potem go mózgu, gdzie jest magazynowany. Podawany drog± pokarmow± transportowany jest do organów wewnêtrznych i znajdowany potem g³ównie w w±trobie, ale tak¿e w ¶ledzionie, nerkach i p³ucach. Nie jest jasne, czy nanocz±steczki tytanu przenikaj± do wnêtrza organizmu przez skórê, poniewa¿ badania nadal nie da³y jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Nie ma informacji na temat ewentualnego przyswajania tego zwi±zku przez organizm. Wydalany jest wraz z moczem i, w niewielkim stopniu, wraz z ka³em. Dwutlenek tytanu nie podra¿nia skóry ani oczu. Dzia³a natomiast alergicznie na drogi oddechowe.
Czy nanoczasteczki dwutlenku tytanu s± szkodliwe po spo¿yciu? Istniej± badania, przeprowadzane na szczurach, w których wykazano, ¿e nanocz±steczki mog± uszkadzaæ w±trobê i serce, dzia³aæ negatywnie na mózg oraz nerki. Nanocz±steczki mog± tak¿e przenikaæ przez barierê krew-³o¿ysko i wp³ywaæ na p³ód oraz uszkadzaæ uk³ad rozrodczy.
Dwutlenek tytanu jest szkodliwy, przede wszystkim, gdy jest wdychany, wywo³uj±c stan zapalny uk³adu oddechowego. Wdychane nanocz±steczki okaza³y siê u zwierz±t rakotwórcze. Wywo³ywa³y m.in. raka kolczystokomórkowego, gruczolaki, gruczolakoraki oraz raka p³uc.
Ostatnio publikowane badania na ³amach pisma "Frontiers in Nutrition", wskazuj± na potencjalne szkodliwe dzia³anie zwi±zku na florê bakteryjn± jelit. Badania prowadzono na Uniwersytecie of Sydney na myszach, którym podawano dwutlenek tytanu doustnie wraz z wod±. Sk³ad flory bakteryjnej u badanych zwierz±t nie zosta³ zmieniony, ale spowodowa³ wzrost aktywno¶ci bakterii i w efekcie powstanie szkodliwego biofilmu, który generuje stany zapalne jelit i sprzyja rozwojowi raka jelita grubego.
Dwutlenek tytanu, jak do tej pory, nie znajduje siê na li¶cie substancji zagra¿aj±cych zdrowiu. Jednak funkcjonowanie zwi±zku w formie nanoczasteczek, rodzi wiele pytañ, poniewa¿ dzia³aj± one inaczej ni¿ formy wielkocz±steczkowe. Dostêpne badania na temat szkodliwo¶ci nanozwi±zków oparte s± g³ównie na obserwacji zwierz±t.
Miêdzynarodowa Agencja Badañ na Rakiem (IARC) klasyfikuje dwutlenek tytanu jako substancjê rakotwórcz± z grupy 2B, czyli jako bêd±c± prawdopodobnie rakotwórcz± dla ludzi.
