Próba Romberga - do czego służy badanie?
Pierwsze tego typu badanie zaproponował pod koniec XIX wieku niemiecki neurolog Moritz Romberg. Próba Romberga jest badaniem nieinwazyjnym oraz nie wymagającym specjalistycznej aparatury. Zasadza się na ocenie wizualnej postawy pacjenta, stojącego w odpowiedniej pozycji, przeprowadzonej przez lekarza. Próba jest zawsze pierwszym krokiem diagnostycznym podczas badania neurologicznego w przypadku zaburzeń równowagi i przy częstych upadkach, przy niezborności ruchów oraz gdy pacjent skarży się na zawroty głowy. To ważne i podstawowe badanie, gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz w celu zdiagnozowania chorób neurodegeneracyjnych. Ukierunkowuje dalsze czynności lekarza, zanim rozpocznie on badania diagnostyczne, np. przy pomocy specjalistycznej aparatury.
Na czym polega próba Romberga?
Pod okiem lekarza pacjent staje w wyprostowanej pozycji ze złączonymi stopami i opuszczonymi wzdłuż tułowia rękami. Lekarz obserwuje, czy pacjent, stojąc w tej pozycji, jest w stanie utrzymać równowagę. Następnie, dalej stojąc ze złączonymi stopami, pacjent zamyka oczy na około 30 sekund i znowu jest bacznie obserwowany przez lekarza. Jeżeli osoba badana nie jest w stanie ustać przy otwartych oczach, chwieje się i nadmiernie przechyla, nie przechodzi się już jednak do drugiego etapu badania.
Czasem konieczne jest jeszcze wykonanie tzw. utrudnionej próby Romberga, gdzie pacjent staje ze stopami ustawionymi jedna za drugą oraz ze skrzyżowanymi na piersiach rękami.
Dodatkowo można test uzupełnić tzw. próbą Manna, inaczej zwaną uczuloną próbą Romberga, a polegającą na sprawdzeniu, jak zachowuje cię ciało pacjenta "idącego po linii". Istnieje jeszcze test, określany mianem dynamicznej próby Romberga lub próbą Unterbergera, gdy pacjent maszeruje w miejscu z zamkniętymi oczami.
Jeżeli przy wykonywaniu tych czynności pacjent chwieje się, a nawet upada, wynik tekstu jest dodatni. Taki stan określany jest mianem objawu Romberga. Świadczy on o uszkodzeniu rdzenia kręgowego w części zwanej sznury tylne.
Próba Romberga - ocena wyniku
Pozytywny wynik próby Romberga oznacza, że lekarz zaobserwował oznaki zaburzeń równowagi u pacjenta przy staniu z zamkniętymi oczami oraz poważne pogorszenie stabilności ciała przy zamkniętych oczach, w porównaniu do nieznacznych nawet zachwiań przy otwartych oczach. Chodzi o ocenę umiejętności utrzymania równowagi bez kontroli wzroku.
Oznacza to, że rdzeń kręgowy u osoby badanej, jest uszkodzony. A dokładnie tzw. tylne sznury w rdzeniu kręgowym, odpowiedzialne są za przewodzenie bodźców z receptorów do mózgu (czucie priopioceptywne, inaczej czucie głębokie).
Nietrzymanie równowagi w czasie próby z otwartymi oczami natomiast świadczy o uszkodzeniu móżdżku lub błędnika.
Narządem odpowiedzialnym za utrzymywanie równowagi naszego ciała jest ucho wewnętrzne, a właściwie aparat przedsionkowy, znajdujący się w uchu wewnętrznym. Nasz wzrok natomiast potrzebny jest do przesyłania informacji do móżdżku o tym, w jakiej postawie się znajdujemy. Sznury tylne rdzenia kręgowego służą do przewodzenia impulsów nerwowych z rąk i nóg do pnia mózgu i wyżej, do wzgórza i kory ciemieniowej. Móżdżek, na podstawie otrzymanych z mózgu informacji, koordynuje ruchy ciała i utrzymuje je we właściwej pozycji. Jeżeli więc nie jesteśmy w stanie utrzymać pionowej postawy ciała, któryś z tych narządów musi źle funkcjonować lub wymiana informacji między nimi jest zakłócona.
Do uszkodzenia sznurów tylnych rdzenia kręgowego może dojść, między innymi, przy następujących schorzeniach:
- wiąd rdzenia (inaczej - choroba Romberga, późna postać kiły układu nerwowego)
- poważne braki witamin B1, B12, E
- zaawansowana cukrzyca
- zatrucia niektórymi lekami
- zatrucie metalami ciężkimi
- zespół Sjogrena (choroba o podłożu autoimmunologicznym)
- zespół Friedreicha (choroba o podłoże genetycznym, polegająca na postępującym zwyrodnieniu układu nerwowego)
- zespół Guillain-Barrego (ostre wielokorzeniowe zapalenie układu nerwowego)
- ucisk na rdzeń kręgowy
