Dystymię można zaliczyć do chorób psychicznych, często bardzo trudnych do zdiagnozowania. Objawy związane z tym schorzeniem występują
przez wiele lat i często są bagatelizowane lub niezauważane przez chorych, w związku z czym choroba przez długi czas nie jest leczona.
Według przeprowadzanych badań szacuje się, że na dystymię cierpi ok 5-6 proc. populacji i najczęściej są to kobiety. Dystymii często towarzyszą objawy podobne do depresji, jednak w mniejszym nasileniu, w związku z czym często trudno odróżnić te schorzenia.
Nieleczona choroba może przyczyniać się do nasilenia objawów i wywołać stany zagrażające życiu np. myśli samobójcze. Bardzo ważne jest, jak najszybsze postawienie diagnozy i podjęcie terapii, ponieważ zwiększa to szanse wyleczenia
choroby.
Przyczyny dystymii
Trudno jest ustalić jednoznaczne przyczyny powstawania dystymii. Według przeprowadzanych badań określa się, że na powstanie choroby bardzo duży wpływ mają czynniki genetyczne. Bardzo często pojawia się ona u osób, u których w rodzinie dochodziło do podobnych zaburzeń.
Biologiczne przyczyny dystymii są określane jako zaburzenia neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Duży wpływ na pojawienie się choroby mają także przyczyny środowiskowe, problemy zawodowe lub rodzinne, problemy finansowe czy śmierć bliskiej osoby. Dystymia może mieć także przyczyny w złym wychowywaniu dziecka.
Bardzo często zauważa się związek pomiędzy wystąpieniem choroby jaką jest dystymia a zaburzeniami układu hormonalnego, w szczególności z problemami w funkcjonowaniu
tarczycy oraz nieprawidłowym działaniem osi podwzgórze-przysadka-nadnercza.
Jako dodatkowe przyczyny dystymii kwalifikuje się inne problemy psychiczne występujące u chorych, z predyspozycją do rozwoju dystymii może być zaburzenie osobowości.
Objawy dystymii
Osoby zmagając się s problemem dystymii wykazują wiele problemów, które wiążą się
głównie z ich nastrojem i funkcjonowaniem. Pojawienie się przynajmniej dwóch z
wymienionych objawów, które utrzymują się przez okres co najmniej 2 lat może skłaniać do zdiagnozowania dystymii. Przeważnie są to:
- zaburzenia i problemy ze snem
- ciągłe uczucie zmęczenia
- problemy z koncentracją i uwagą
- niska samoocena
- stany depresyjne
- zaburzenia łaknienia (najczęściej brak apetytu)
W przypadku dzieci, aby zdiagnozować dystymię objawy te muszą utrzymywać się co
najmniej rok. Zdarza się, że występuje u nich także objaw ciągłego poirytowania i niechęć do działania. Dodatkowo bardzo często w dystymii występuje:
- długotrwale obniżony nastrój
- brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności (anhedonia)
- rozdrażnienie
- zmniejszona aktywność
- rezygnacji i unikanie kontaktów społecznych
- ograniczenie zainteresowania otaczającym światem, własnym życiem, pracą
- ciągłe uczucie nudy i marnowania czasu
- w zaawansowanym stadium choroby zaprzestanie dbania o higienę osobistą
- ciągłe zamartwianie się
- odczuwanie niepokoju
- rozdrażnienie
Przedstawione objawy często mogą przypominać depresję, jednak do zdiagnozowania
dystymii nie mogą być one aż tak nasilone jak w przypadku depresji.
Dystymia często jest problemem przewlekłym, może występować z objawami remisji
(nietrwającymi dłużej niż 2 miesiące), które powodują że osoba chora jak i osoby bliskie z jej otoczenia uznają, że nie występuje żaden problem, w którym należałoby podjąć leczenie.
Z tego względu osoby często uznają stan obniżonego nastroju jako coś normalnego, przypisując to swojej osobie jako część charakteru. W zaawansowanym stadium choroby, dystymia może przekształcić się w depresję. Osobom cierpiącym na dystymię, wszystko może wydawać się trudniejsze niż w rzeczywistości. Sprawiają oni wrażenie osób niezadowolonych, smutnych i ponurych. Bardzo rzadko doświadczają uczucia radości i szczęścia.
Dystymicy często nie potrafią efektywnie wypocząć. Objawy choroby mogą nasilać się w godzinach popołudniowych. Dystymia zazwyczaj pojawia się w wieku dojrzewania lub pomiędzy 20, a 30 rokiem życia, rzadziej u dzieci i osób starszych.
Bardzo często osoby cierpiące na dystymię doświadczają niekontrolowanych i nieuzasadnionych napadów lęku. Pojawiają się takie symptomy jak strach o własne życie i zagubienie w świecie. Dystymia może być chorobą nawracającą, w szczególności u osób z cechami perfekcjonisty, po przebytej - nawet niewielkiej porażce.
Dystymia często występuję z innymi chorobami współistniejącymi takimi jak zaburzenia
świadomości i osobowości, zespół natręctw oraz fobia społeczna.
W przypadku dystymika u którego pojawią się objawy cięższej depresji, mówi się o tzw.
podwójnej depresji.
Dystymia - leczenie
Podstawą leczenia dystymii jest leczenie farmakologiczne z zastosowaniem leków
przeciwdepresyjnych, które pobudzają organizm do wytwarzania serotoniny odpowiedzialnej za samopoczucie. Dodatkowo zaleca się psychoterapię (terapię poznawczo-behawioralną lub interpersonalną). Występujące objawy zawsze wpływają na funkcjonowanie chorego w środowisku i mogą bardzo obniżać jakość życia człowieka.
Osoba z dystymią jest bardziej narażona na pojawienie się depresji oraz do podejmowania prób samobójczych. Zdarza się że dystymicy częściej uzależniają się od różnych substancji psychoaktywnych i mają większe skłonności do alkoholu lub narkotyków, które mają pomóc w złagodzeniu objawów choroby.
Stosowanie farmakoterapii powinno trwać do kilkunastu miesięcy, jednak mogą wystąpić również skutki uboczne.
Wybór metody leczenia jest ustalany indywidualnie często przez psychologia lub lekarza psychiatrę i jest uzależniony od zaawansowania choroby i ogólnego stanu zdrowia chorego.
Psychoterapia jest szczególnie zalecana u ludzi młodych i dzieci, jednak wykazano że
najlepsze efekty przynosi połączenie terapii farmakologicznej i psychologicznej. Bardzo
często terapia psychologiczna opiera się na ustaleniu przyczyny dystymii,
psycholodzy pomagają powrócić do wspomnień które wywołały objawy. Terapia polega na przerwaniu ciągłości wspomnień, które oddziałują na obecne życie chorego.
