Zaburzenie to ujawnia się w wieku dziecięcym i nie jest w pełni uleczalne, utrzymuje się do końca życia. Jest to zaburzenie na tle neurorozwojowym i według przeprowadzanych badań, najczęściej pojawiającym się schorzeniem na świecie. Autyzm dziecięcy jest zaburzeniem rozwojowym, w której główną rolę odgrywa funkcjonowanie mózgu. Głównym objawem choroby jest brak kontaktu ze światem zewnętrznym, brak wymiany informacji oraz odizolowanie od społeczeństwa. Dzieci dotknięte tą chorobą są osobami zamkniętymi, nie lubią kontaktować się z rówieśnikami i rodziną, nie interesują się otaczającym ich światem, często są określane że „żyją we własnym świecie”.
Pierwsze objawy autyzmu występują najczęściej przed ukończeniem 3 roku życia i występują 4-krotnie częściej u chłopców niż dziewczynek.
Autyzm dziecięcy - przyczyny
Konkretne i dokładne przyczyny autyzmu nie zostały jeszcze ustalone. Uznaje się jednak, że przyczyna powstania autyzmu jest wieloczynnikowa. Za jego wystąpienie odpowiadają czynniki genetyczne, przebyte infekcje oraz sytuacje związane z ciążą i porodem.
Czynniki genetyczne - najczęstszą przyczyną pojawienia się autyzmu jest mutacja genetyczna, do której należy zespół łamliwego chromosomu X, stwardnienie guzkowate, mutacja genu ADA2 oraz niektórych genów z regionu chromosomów 2 i 7.
Czynnikami biologicznymi które mogą spowodować pojawienie się autyzmu, jest uszkodzenie mózgu, które pojawia się na skutek obecności teratonegów w okresie ciąży i porodu. Niebezpieczne jest także niedotlenienie w okresie płodowym i noworodkowym. Może ono powodować mikrouszkodzenia mózgu, które skutkują np. upośledzeniem mowy lub innych cech osobowości. Na wystąpienie autyzmu wpływa również:
- wiek ojca przekraczający 40 lat
- urazy okołoporodowe
- toksoplazmoza
- dziecięce porażenie mózgowe
Obserwuje się także wzrost występowania autyzmu u dzieci tych kobiet, u których pojawiły się problemy podczas ciąży i porodu takie jak krwawienia w ciąży, cukrzyca ciężarnych, niedotlenienie płodu, niska masa urodzeniowa, wady wrodzony, konflikt serologiczny.
Objawy autyzmu dziecięcego
Najczęściej pojawiającym się objawem jest brak lub upośledzenie umiejętności społecznych, które są niezbędne w komunikacji czy nawiązywaniu relacji z innymi osobami. Pojawienie się takich zachowań jest dość nietypowe i odmienne od zachowanie dzieci zdrowych w tym samym wieku. Wśród dzieci u których stwierdzono autyzm często obserwuje się brak wyrażanych emocji oraz bardzo rzadkie nawiązywanie kontaktu z domownikami czy rówieśnikami.
Pierwsze objawy autyzmu można już zaobserwować w wieku niemowlęcym, kiedy dziecko zamiast wodzić wzrokiem za matką, jest „nieobecne” i błądzi wzrokiem wokoło, często ten objaw nazywa się „pustym spojrzeniem”. Dodatkowo dziecko rzadko interesuje się otaczającymi go rzeczami. Do pierwszych objawów autyzmu można zaliczyć również zaburzenia mowy. W pierwszych etapach życia dziecka rozpoczyna się gaworzenie, dziecko mówi pojedyncze słowa lub odwraca się na dźwięk swojego imienia. U dużej części niemowląt etap ten zostaje przerwany co jest bardzo niepokojącym objawem.
Wraz z dorastaniem dziecka objawy autystyczne mogą się rozwijać. W okresie szkolnym dziecko dotknięte chorobą rzadko spędza czas z innymi dziećmi, pojawiają się trudności w uczestniczeniu we wspólnych zabawach oraz brak budowania relacji z innymi.
Wnioskuje się, że dzieci autystyczne często mają problemy z rozpoznaniem stanu emocjonalnego i uczuciowego w stosunku do innych osób.
Dzieci chorujące na autyzm często mają podwyższony próg wrażliwości, wobec niektórych bodźców takich jak dźwięk czy ból. Czasem mogą one sprawiać wrażenie głuchych, bo zazwyczaj bardzo rzadko reagują na rozmowę i inne komunikaty. Niereagowanie przez dziecko na dźwięki należy do pierwszych objawów autyzmu.
Częstymi objawami jest również problem z funkcjonowaniem w szkole i koncentracją uwagi. Osoby autystyczne mogą mieć problemy z opanowaniem swoich emocji, mogą pojawiać się napady złości, płaczu i śmiechu. Często jest to skutek nadmiaru informacji i sytuacji, które powodują docieranie wielu bodźców jednocześnie.
Początki choroby objawiają się poprzez nietypowe wzorce zachowań. Dzieci dotknięte chorobą często bawią się w ciszy i rzadko angażują w nie swoje otoczenie. Zdarza się że rzeczy lub zabawki są układane przez nich ciągle w ten sam, usystematyzowany sposób. Można obserwować np. ciągłe ustawianie zabawek w jednej linii.
Niewielki wpływ na harmonogram dnia dziecka, zwrócenie im uwagi czy naruszenie porządku podczas codziennych czynności, zabawy, ubierania się czy kąpieli może wywołać u nich napady złości i agresji. W zaawansowanym stopniu choroby dzieci mogą dopuszczać się samookaleczania poprzez gryzienie, drapanie czy szczypanie. Dzieci autystyczne bardzo często wykazują zainteresowanie niecodziennymi przedmiotami i wydarzeniami np. rozkładem jazdy czy programem telewizyjnym. Zdarzają się zainteresowania liczbami, obrazkami czy symbolami.
Bardzo częstym objawem jest wypowiadanie się dzieci w trzeciej lub drugiej osobie. Dzieci u których nie wystąpiło przerwanie rozwoju mowy, często wypowiadane są tylko pojedyncze słowa lub słowa są używane w sposób niezgodny z sytuacją.
Według badań około 10 proc. dzieci dotkniętych chorobą wykazują szczególne umiejętności i zdolności w wąskim zakresie np. zapamiętywaniem długich tekstów lub ciągów liczb, rozpoznawanie i zapamiętywanie melodii.
Bardzo często autyzmowi towarzyszą inne choroby współistniejące jak niepełnosprawność intelektualna, padaczka, bezsenność, zaburzenia lękowe lub alergie pokarmowe.
Autyzm dziecięcy - diagnostyka
Pierwsze objawy choroby obserwuje się przed ukończeniem 2 roku życia. Po wystąpieniu wyżej wymienionych objawów zaleca się wykonanie badań przesiewowych w kierunki spektrum autystycznego przy użyciu testów diagnostycznych. W diagnostyce choroby początkowo należy wykluczyć inne schorzenia współistniejące o podobnych objawach np. zespół Aspergera czy całościowe zaburzenie rozwoju. Rozpoznanie choroby jest długotrwałym procesem, ponieważ diagnoza opiera się na dokładnej obserwacji dziecka w różnych typowych dla innych dzieci sytuacjach jak kontakt z rodzicami, rówieśnikami, zabawy, aktywność.
Leczenie autyzmu
Autyzm jest chorobą, której nie da się wyleczyć. W terapii najważniejsza jest edukacja oraz terapia behawioralna. Choroba powoduje, że niektóre obszary mózgu dziecka nie pracują prawidłowo.
Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu neuroleptyków, stymulantów oraz leków antydepresyjnych.
Podawanie leków psychotropowych stosuje się jedynie wtedy kiedy zachowanie dziecka jest trudne do opanowania.
Rokowania choroby są różne. Przy zastosowaniu odpowiedniej terapii, u niektórych chorych może dojść do poprawy funkcjonowania i postrzegania rzeczywistości. W sytuacji kiedy leczenie nie jest podejmowane, u osoby zmagających się z autyzmem choroba może ulegać pogłębieniu i powodować trudności z funkcjonowaniem.
Niektóre najnowsze badania wykazują że istnieje związek pomiędzy pogłębianiem się autyzmu a spożywaniem przez dziecko produktów zawierających gluten. Współwystępowanie chorób takich jak celiakia czy nietolerancja glutenu oraz autyzm może być przyczyną wielu objawów neurologicznych lub psychopatologicznych. Inne badania sugerują wykluczenie z diety również kazeiny, czyli białka pochodzącego z mleka krowiego. Czasem zaleca się również stosowanie diety bogatej w witaminy B6, B12 oraz B9.
