Oliwa niejedno ma imię
Oliwa powstaje w wyniku miażdżenia i tłoczenia owoców drzewa oliwnego, czyli oliwek (wraz z pestkami). Produktem najwyższej jakości, o najcenniejszych właściwościach odżywczych i smakowych (w tym najniższej kwasowości), a dodatkowo najdroższym, jest oliwa z pierwszego tłoczenia na zimno, zwana "extra vergine". Uwaga jednak - w sklepach możemy się spotkać także z innymi, gorszymi rodzajami oliwy.
Tę o nazwie "virgin" lub "vergine" charakteryzuje gorszy smak - w szczególności zaś wyższa kwasowość niż w przypadku jej "szlachetniejszej" krewniaczki, jest jednak nadal dobrym wyborem. Nazwa "lampante" oznacza produkt najgorszej jakości, niezbyt nadający się do spożycia (którego niegdyś używano chociażby jako paliwa do lamp). Oliwę taką poddaje się często procesowi rafinacji, dzięki czemu powstaje oliwa rafinowana, którą można spożywać. Z oliwkowych wytłoków, przy wykorzystaniu substancji chemicznych oraz wysokiej temperatury powstaje zaś najmniej wartościowa oliva sansa (zwana także pomace lub orujo).
Dobra dla serca
Spośród wszystkich tłuszczów roślinnych oliwę cechuje najwyższa zawartość zdrowych dla naszego serca kwasów tłuszczowych jednonienasyconych. Uważa się, iż przyczyniają się one do zmniejszenia ilości tzw. złego (LDL), a zwiększenia dobrego cholesterolu (HDL). Choć zawiera mniej cennej witaminy E niż olej rzepakowy, to - w przeciwieństwie do niego - znajdziemy w niej także nieco żelaza (ważnego szczególnie w diecie osób cierpiących na anemię), fosforu (jednego ze składników budulcowych naszego ciała, m.in. kości) oraz sodu (regulującego chociażby gospodarkę wodną organizmu).
Zdaniem badaczy do jej niewątpliwych zalet należy również zdolność zapewniania poczucia sytości. Kluczem do jego zapewnienia są według nich charakterystyczne dla oliwy aromaty, przede wszystkim: heksanal i E2-heksenal. Sprawiają, że glukoza jest wolniej wchłaniana przez komórki organizmu, a przecież im dłużej poziom cukru we krwi pozostaje na wysokim poziomie, tym dłużej czujemy się najedzeni (czytaj więcej na ten temat: Oliwa z oliwek - najbardziej sycący tłuszcz? ).
Jak postępować z oliwą?
Oliwa powinna mieć żółto- czy też jasnozielony kolor i może być nieco mętna. Pomarańczowy odcień oznacza najpewniej, że się zepsuła. Jej smak - zdaniem niektórych charakteryzujący się owocowymi nutami - może być nieco gorzkawy. Jeśli jest octowy, to znak, że oliwa jest złej jakości, bądź nie nadaje się już do spożycia.
Aby oliwa zachowała swoje właściwości, powinna być przechowywana w zaciemnionym miejscu. Z tego powodu najlepiej również kupować ją w butelce z ciemnego szkła. Nie powinno się jednak przechowywać jej w lodówce, gdyż w niskiej temperaturze mętnieje i wytrąca się z niej osad. Oliwę należy spożyć w przeciągu 3-6 miesięcy od otwarcia butelki (po tym czasie zaczyna bowiem tracić swoje właściwości). Oliwę z oliwek, szczególnie extra virgin, najlepiej spożywać na zimno. Do smażenia lepsza będzie zaś oliwa rafinowana.
