Dyskopatia - co to jest?
Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego, zwanego również dyskiem. Dysk ten jest elastycznym elementem, który oddziela od siebie poszczególne kręgi kręgosłupa. Pod wpływem różnych czynników dysk może ulec uszkodzeniu, a w konsekwencji przemieszczenia się, które może spowodować ucisk na nerwy. Dyskopatia dotyczy każdego odcinka kręgosłupa, powodując niekiedy silny ból promieniujący do klatki piersiowej, barków, kończyn lub miednicy. Jej rozwojowi sprzyja między innymi siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, stres lub otyłość. Najczęściej jest diagnozowana u osób w wieku od 30 do 50 roku życia, jak również u seniorów.
Dyskopatia - rodzaje
Dyskopatię dzieli się w zależności od lokalizacji schorzenia i wyróżnia się:
1. Dyskopatię lędźwiową - dotyczy dolnej części pleców
2. Dyskopatię piersiową - środkowa część kręgosłupa
3. Dyskopatię szyjną - kręgi szyjne
Dyskopatia - objawy
W zależności od umiejscowienia, dyskopatia może powodować rozmaite objawy. Bardzo częstym objawem dyskopatii jest ból, który może promieniować. Charakterystyczne objawy warto podzielić i przyporządkować do kolejnych rodzajów dyskopatii:
1. Dyskopatia lędźwiowa:
- tępy ból w dole pleców promieniujący w kierunku kończyn do kolan, nasilający się w trakcie siedzenia i chodzenia, a słabnący po położeniu się
- zaburzenia czucia
- drętwienie, pieczenie nóg lub w okolicy krocza
- napięcie mięśni przykręgosłupowych
- niedowład niektórych grup mięśniowych
- skrzywienie kręgosłupa
- w skrajnych przypadkach: niedowład nogi, opadanie stopy, utrata kontroli nad zwieraczami
2. Dyskopatia piersiowa:
- ból między łopatkami promieniujący do żeber
- ból w klatce piersiowej podczas głębokiego oddychania, kichania lub kaszlu
- osłabienie mięśni kończyn dolnych
- ból w klatce piersiowej promieniujący do kończyn górnych
- ból w rejonie narządów wewnętrznych, który można pomylić z chorobami żołądka, serca, przełyku, układu moczowego lub jelit
- nudności
- zaburzenia czucia, uczucie mrowienia, palenia lub ucisku w kończynach dolnych
- nagłe porażenie mięśni kończyn dolnych
3. Dyskopatia szyjna:
- ból w odcinku szyjnym kręgosłupa
- drętwienie ręki, przedramienia lub zaburzenia czucia w tym obszarze
- bóle głowy, barków, karku
- nudności
- zawroty głowy
- omdlenia
- osłabienie kończyn górnych
Dyskopatia może mieć ostry lub przewlekły przebieg. W ostrym pojawia się nagły, szybko nasilający się ból, któremu towarzyszą objawy takie jak bezwład, drętwienie lub mrowienie kończyn. Natomiast w przewlekłym, który może być poprzedzony ostrym rzutem, ból nasila się wraz z mijającym czasem. Zdarza się również, że dyskopatia przez długi czas rozwija się nie dając żadnych objawów.
Dyskopatia - przyczyny
Na powstanie dyskopatii maja wpływ czynniki środowiskowe i mechaniczne, jednak nie bez znaczenie jest również sam wiek chorego.
Wśród przyczyn dyskopatii wymienia się:
- siedzący tryb życia
- długotrwałe siedzenie przed komputerem bez robienia przerw oraz wykonywania ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie
- brak ruchu
- nieprawidłowa dieta
- uwarunkowania genetyczne
- stres
- otyłość
- osteoporoza
- podnoszenie ciężarów, zbytnie forsowanie organizmu
- palenie papierosów
- nieprawidłowa budowa kręgosłupa
- zmiany zwyrodnieniowe powstałe wraz z wiekiem
- nieodpowiednie warunki do spania
- wady postawy
- niewłaściwie przygotowane stanowisko pracy
- ciężka praca fizyczna
- uraz kręgosłupa
Zobacz też: Krioterapia miejscowa: wygraj z bólem za pomocą zimna
Dyskopatia - leczenie
Leczenie dyskopatii, szczególnie w początkowym stadium choroby, pomoże zapobiec jej rozwojowi i pojawieniu się jej poważnych objawów takich jak np. niedowład kończyn. W zależności od stanu pacjenta i zaawansowania choroby, dyskopatię można leczyć metodami operacyjnymi lub nieoperacyjnymi.
1. Metody nieoperacyjne, zachowawcze:
- fizjoterapia - np. laseroterapia, elektroterapia, magnetoterapia
- rehabilitacja - masaże lecznicze, kinezyterapia, ćwiczenia wzmacniające mięśnie
- osteopatia
- terapia manualna
- przyjmowanie środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz rozluźniających mięśnie przepisanych przez lekarza
- wcieranie żeli przeciwbólowych
- kąpiele z liśćmi żywokostu lekarskiego
- zastrzyki nadtwardówkowe, blokady okołokorzeniowe, do dysku
- wyeliminowanie czynników ryzyka: zmniejszenie masy ciała, aktywność fizyczna, poprawa warunków pracy i nocnego wypoczynku, spokojny tryb życia itp.
- noszenie kołnierza ortopedycznego (dyskopatia szyjna)
- trakcje - wyciągi lędźwiowe
- gorsetowanie
2. Metody operacyjne:
- operacja mikrodyscektomii
- zabieg spondylodezy
- fenestracja - usunięcie dysku
Dostępne są również inne zabiegi, które przeprowadza się bez użycia skalpela, są to: dyscektomia mikroendoskopowa (MED), przezskórna laserowa dekompresja dysku (PLLD) oraz termonukleoplastyka (IDET).
Leczenie dyskopatii jest poprzedzone kilkoma badaniami. Zwykle zleca się wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, rezonansu magnetycznego (MRI), tomografii komputerowej (CT). Na podstawie otrzymanych wyników lekarz stawia diagnozę oraz ustala najlepszą metodę leczenia.
Pamiętajmy, że w przypadku dyskopatii ogromne znaczenie ma profilaktyka, czyli:
- aktywność fizyczna
- regularne wykonywanie zaleconych ćwiczeń wzmacniających kręgosłup
- utrzymywanie odpowiedniej postawy ciała w czasie wolnym i na stanowisku pracy
- ograniczenie pracy przy użyciu maszyn wibrujących
- noszenie obuwia z elastyczną podeszwą i z wkładką ortopedyczną
- redukcja masy ciała (w przypadku nadwagi)
- odpowiednie nawodnienie organizmu i dieta dostarczająca organizmowi witamin (A, z grupy B, C, D), soli mineralnych (wapń, chrom, cynk, krzem) oraz kwasów tłuszczowych omega-3
Dyskopatia - jak długo trwa leczenie?
To, jak długo potrwa leczenie dyskopatii zależy przede wszystkim od zaawansowania choroby i stanu pacjenta. Po operacji, zwłaszcza mało inwazyjnej, często już na drugi dzień można opuścić szpital. Natomiast, w lżejszych przypadkach dyskopatii leczenie zachowawcze, czyli rehabilitacja, fizjoterapia trwa zazwyczaj kilka tygodni.
Dyskopatia - jak leżeć?
Prawidłowe leżenie, w przypadku ostrego przebiegu dyskopatii jest jedną z metod leczenia. Jak powinniśmy leżeć przy dyskopatii? Przede wszystkim znajdźmy pozycję, która jest dla nas najwygodniejsza i nie wzmaga bólu lecz go eliminuje bądź uśmierza.
- leżymy na plecach, nogi lekko ugięte, poduszka znajduje się pod kolanami i łydkami
- leżenie na boku
- leżenie na brzuchu
Zadbajmy o odpowiedni materac, najlepiej z tzw. strefami twardości, tak aby nasz kręgosłup podczas spania lub odpoczynku zachował swoje naturalne krzywizny.
Dyskopatia - jak siedzieć?
Prawidłowa postawa siedząca w przypadku dyskopatii zapobiega jej dalszemu rozwojowi i co ważne, zmniejsza dolegliwości bólowe. Odpowiednia postawa jest szczególnie ważna zwłaszcza wtedy, gdy spędzamy długie godziny pracując przy biurku. Jak więc powinniśmy siedzieć? Poniżej kilka zaleceń:
1. Ustawiamy odpowiednią wysokość fotela. Rozstawione na szerokość barków stopy powinny znajdować się na podłodze, możemy dodatkowo skorzystać z podnóżka.
2. Postawa - siedzimy wyprostowani, klatka piersiowa wypięta, miednica wychylona do przodu. Warto zainwestować w porządne, ergonomiczne krzesło do siedzenia.
3. Kierowcy powinni zainstalować w półwałek lędźwiowy lub przymocować do fotela specjalny panel lędźwiowy.
4. Co jakiś czas, mniej więcej do godzinę należy wstać od biurka aby „rozruszać" napięte podczas siedzenia mięśnie.
