Choroba wystaw sklepowych

Wcale nie jest kobiec± przypad³o¶ci±. Wrêcz przeciwnie: zazwyczaj atakuje mê¿czyzn. I nie ma nic wspólnego z uzale¿nieniem od zakupów. Zlekcewa¿ona bywa niebezpieczna dla ¿ycia.

Trudno sobie wyobraziæ faceta, który z powodu bólu nóg pêdzi do lekarza. Tymczasem: powinien. To mo¿e byæ chromanie przestankowe, objaw typowy dla choroby niedokrwiennej koñczyn, spowodowanej mia¿d¿yc±. Schorzenie dotyczy niemal wy³±cznie mê¿czyzn.

Kiedy wspinasz siê po schodach, albo wyj±tkowo d³ugo spacerujesz, nie wszczynasz alarmu tylko dlatego, ¿e pojawiaj± siê nieprzyjemne skurcze, mrowienia, drêtwienie ³ydek, albo uczucie "omdlewania" nóg. Zw³aszcza, ¿e wystarczy zatrzymaæ siê na moment, a ból ustêpuje. Tymczasem to ju¿ mog± byæ pierwsze objawy mia¿d¿ycy. Wraz z rozwojem choroby dystans, który mo¿esz przej¶æ bez dolegliwo¶ci i przerwy, skraca siê. Wreszcie pojawia siê ból spoczynkowy, czyli nogi rw± bez powodu, nawet, gdy odpoczywasz. Wówczas konieczne jest leczenie pod nadzorem specjalisty chorób naczyñ.

Pó¼ne rozpoznanie

Wiêkszo¶æ facetów trafia do specjalisty bardzo pó¼no, nierzadko wtedy, gdy konieczna jest ju¿ interwencja chirurgiczna. Przyczyny pó¼nego rozpoznawania mia¿d¿ycy koñczyn dolnych to efekt niewiedzy, b±d¼ strachu, osób ni± dotkniêtych.

Je¶li na co dzieñ twój spacer obejmuje doj¶cie do windy, a potem samochodu, nie masz okazji zauwa¿yæ, ¿e nogi s± w kiepskiej formie. Gdy niespodziewanie zmuszasz je do wiêkszego wysi³ku, np. podczas urlopu, dolegliwo¶ci t³umaczysz kiepsk± kondycj±, brakiem ruchu, wiekiem. I po czê¶ci tak jest, ale to jeszcze nie oznacza, ¿e mo¿esz zrezygnowaæ z leczenia.

Chromanie przestankowe czêsto wystêpuje rodzinnie, a tak¿e bywa objawem choroby Bürgera (zakrzepowo-zarostowego zapalenia têtnic). Osoby, których dziadkowie czy ojcowie, z powodu mia¿d¿ycy, byli poddawani drastycznym zabiegom chirurgicznym, albo s³ysza³y o konieczno¶ci amputacji koñczyn z powodu choroby Bürgera, boj± siê kontaktu z lekarzem, spodziewaj±c najgorszego. Zw³aszcza, ¿e kiedy¶ problem mia¿d¿ycy dotyczy³ osób po sze¶ædziesi±tym roku ¿ycia, a m³odych mê¿czyzn atakowa³a niemal wy³±cznie choroba Bürgera. Dzisiaj zmiany mia¿d¿ycowe dotycz± nawet trzydziestolatków. To skutek niezdrowej diety, braku ruchu, powszechnego palenia papierosów. Panowie szybciej siê starzej±...

Lêk przed leczeniem jest porównywalny tylko z tym, niestety wci±¿ powszechnym, jaki towarzyszy nowotworom. Tymczasem zakrzepowo-zarostowe zapalenie têtnic to problem zaledwie jednego procenta osób, którym dokucza chromanie. Wczesne leczenie mia¿d¿ycy niemal zawsze jest wy³±cznie zachowawcze i wymaga zmiany trybu ¿ycia, od¿ywiania, czasem stosowania leków doustnych (przeciwzakrzepowych, rozrzedzaj±cych krew). Je¶li jednak bêdziesz czekaæ, a¿ ból nie pozwoli ¿yæ, a doj¶cie do gara¿u bêdzie stanowi³o prawdziwe wyzwanie, trudno liczyæ na ³agodne metody rozwi±zania problemu.

Dlaczego boli?

Chromanie przestankowe, czyli ból nóg, powstaj±cy w wyniku wysi³ku, a ustêpuj±cy po jego przerwaniu, to czêsto pierwszy objaw mia¿d¿ycy koñczyn dolnych (w chorobie Bürgera najczê¶ciej najpierw pojawiaj± siê na nogach owrzodzenia). Ten rodzaj mia¿d¿ycy lekarze nazywaj± te¿ chorob± wystaw sklepowych, ze wzglêdu na przymusowe zatrzymywanie siê, by pokonaæ ból koñczyn. Wielu chorych, chc±c ukryæ kiepsk± formê, udaje, ¿e zatrzyma³o siê, by obejrzeæ co¶ ciekawego na sklepowej wystawie, zasznurowaæ buta, etc. Ich dolegliwo¶æ to efekt zwê¿enia ¶wiat³a naczyñ i zgrubienia ich ¶cianek w wyniku odk³adania siê cz±steczek bia³ka, t³uszczu i soli wapiennych. Krew nie mo¿e swobodnie docieraæ do wszystkich komórek: dochodzi do bolesnego niedotlenienia.

Oczywi¶cie nie ka¿dy ból nóg to zaraz chromanie przestankowe. Je¶li wyst±pi³ po intensywnym treningu w si³owni, wej¶ciu na szóste piêtro po schodach (windy bywaj± zawodne), albo po maratonie, nie ma siê czym martwiæ. Zdarzenie epizodyczne tak¿e nie jest powodem do paniki. Jednak gdy dolegliwo¶ci siê powtarzaj±, a osoba odczuwaj±ca bóle nale¿y do grupy ryzyka, nale¿y bezzw³ocznie skontaktowaæ siê z lekarzem.

Grupy ryzyka

Chocia¿ objawów chromania nie powinien lekcewa¿yæ nikt, kto chce d³ugo cieszyæ siê zdrowiem i ¿yciem, niektóre osoby powinny zachowaæ szczególn± czujno¶æ i bezzw³ocznie skontaktowaæ siê z lekarzem. Do specjalisty chorób naczyñ kieruje lekarz pierwszego kontaktu. Do czynników ryzyka nale¿± przede wszystkim:

stwierdzona mia¿d¿yca, obejmuj±ca ró¿ne narz±dy (w tym stan po zawale lub udarze, czêsto skutki mia¿d¿ycy),

palenie tytoniu,

oty³o¶æ,

cukrzyca,

nadci¶nienie têtnicze,

hiperlipidemia (wzrost stê¿enia cholesterolu i/lub triglicerydów w surowicy),

brak ruchu,

nadkrzepliwo¶æ krwi.

Je¶li schorzenia sprzyjaj±ce mia¿d¿ycy koñczyn dolnych wystêpowa³y w najbli¿szej rodzinie, tak¿e mówi siê o grupie ryzyka.