Niewydolność żylna powstaje w skutek tzw. wstecznego przepływu krwi, który prowadzi do jej zatrzymania w żyle. W konsekwencji żyła staje się niedrożna i ulega zwężeniu. Przyczyną problemów z przepływem krwi mogą być żylaki, niewydolność zastawek żylnych, ucisk zewnętrzny na żyłę (np. spowodowany ciążą). Za nieprawidłowy przepływ krwi w żyłach odpowiedzialne jest najczęściej zbyt wysokie ciśnienie żylne.
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej
Ograniczony przepływ krwi, prowadzi do otwierania przetok tętniczo - żylnych, następnie leukocyty przedostają się poza światło naczynia i aktywują tzw. mediatorów reakcji zapalnych, czyli stanu zapalnego. Dodatkowo zwiększa się przepuszczalność naczyń, co prowadzi do powstawania obrzęków .
Początkowo przewlekła niewydolność żylna objawia się ciężkością nóg, która ustępuje lub zmniejsza się po odpoczynku. Schorzeniu towarzyszą skurcze łydek, ból wzdłuż przebiegu żyły, mrowienie i drętwienie nóg, wrażenie "zmęczonych" nóg oraz świąd skóry. U dużej części chorych na skórze przebijają niebieskosine żyły, rdzawobrązowe przebarwienia oraz owrzodzenie podudzi. Zmiany pojawiające się na skórze najczęściej są swędzące i wysiękowe.
Przewlekła niewydolność żylna częściej dotyka osoby, których praca wymaga długiego stania.
Diagnoza przewlekłej niewydolności żylnej
Podstawą w diagnozowaniu przewlekłej niewydolności żylnej jest badanie fizykalne oraz USG . Sporadycznie do oceny stopnia zaawansowania zmian wykonuje się testy obrazujące stopień "zatkania" żył - próbę Perthesa, próbę Pratta, próbę Trendelenburga, próbę Trendelenburga odwrotną.
Przy próbie Perthesa pacjentowi zakłada się powyżej kolana, specjalną opaskę uciskową. Następnie chory kilkakrotnie staje na palcach. Zapadające się w czasie wysiłku żyły oznaczają całkowitą drożność żylną.
Próba Pratta wykonywana jest w pozycji leżącej. Uniesioną kończynę bandażuje się, a następnie zakłada opaskę uciskową zamykając ujście żyły. Jeśli po zdjęciu bandaża i zwolnienia ucisku żylaki ponownie wypełnią się krwią można podejrzewać przewlekłą niewydolność żylną .
Przy próbie Trendelenburga pacjentowi leżącemu na boku unosi się pokrytą żylakami kończynę. Gdy żyły opróżnią się zakładana jest opaska uciskowa. Następnie chory proszony jest o wstanie i zrobienie kilku kroków. Ponowne, szybkie wypełnienie się żył oznacza niewydolność.
Próba Trendelenburga odwrotna polega na umieszczeniu na kończynie badanego opaski uciskowej. Następnie pacjent proszony jest o jej uniesienie. Jeśli z żył "odejdzie" krew przepływ jest prawidłowy.
Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej
Przede wszystkim konieczna jest zmiana stylu życia. Jeśli to możliwe chory powinien unikać czynności wymagających długiego stania. Pacjentom zaleca się masaże oraz noszenie opasek uciskowych. Leczenie farmakologiczne w przypadku przewlekłej niewydolności żylnej rzadko przynosi spodziewane efekty, dlatego nie jest ono stosowane. Jedynie pacjentom z owrzodzeniami podaje się (w dużych dawkach) pentoksyfilinę.
W przypadku poważniejszych i bardziej zaawansowanych zmian chorobowych konieczna jest ingerencja chirurga. Najczęściej wykonuje się zabieg usunięcia chorej żyły lub jej zamknięcie. Leczenie operacyjne nie jest zalecane u chorych z przewlekłą niewydolnością żył głębokich.
