Odma opłucna - objawy, diagnoza, leczenie

Nadmiar powietrza zgromadzony pomiędzy dwoma warstwami opłucnej może być bardzo niebezpieczny i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza specjalisty. Odma opłucna powstaje najczęściej wskutek urazu, innego schorzenia lub jest uwarunkowania genetycznego.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Opłucna to cienka i błyszcząca błona otaczająca płuca. Jej podstawowym zadaniem jest ochrona, zapewnienie odpowiedniego nawilżenia, co znacznie ułatwia ich poruszanie w czasie oddychania. Opłucna zbudowana jest z dwóch blaszek - ściennej i trzewnej. Pierwsza z nich styka się bezpośrednio z powięzią piersiową, śródpiersiem i przeponą. Druga ściśle przylega do płuca i nazywana jest opłucną płucną.

Obecność powietrza (lub innych gazów) w jamie opłucnej to konsekwencja uszkodzenia miąższu płucnego lub przedziurawienia ściany klatki piersiowej. Medycyna dzieli odmy na:

- zamkniętą

- otwartą

- zastawkową

- samoistną

- pourazową

Odma zamknięta to jednorazowe przedostanie się powietrza do jamy opłucnej. Zazwyczaj spowodowane jest pęknięciem pęcherza, przebiciem ściany klatki piersiowej przez żebro lub ciało obce (głównie w przypadku małych dzieci). Dodatkowo dzieli się ją na odmę małą i dużą. Mała nie wymaga leczenia i ustępuje samoistnie. Duża oznacza zapadnięcie blisko jednej czwartej płuca i konieczne jest jego odbarczenie. Powietrze odciąga się poprzez nakłucie lub wprowadzenie drenu.

Uszkodzenie ściany klatki piersiowej i powstała w jego obrębie rana stykająca się z jamą opłucną prowadzi do wzrostu ciśnienia i zapadnięcia płuca - to odma otwarta. Taka postać choroby wymaga natychmiastowej interwencji lekarza. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest tzw. oddech paradoksalny (opaczny). W czasie wdechu zdrowe płuco zasysa powietrze nie tylko z tchawicy , a i z chorego płuca, które wykonuje ruchy przeciwne do oddechowych. Analogicznie zachowuje się w czasie wydechu, prowadząc do nieprawidłowej wymiany gazowej. W jej leczeniu stosuje się tzw. opatrunek Ashermana (rodzaj jałowego opatrunku).

Odma zastawkowa lub prężna tworzy się wskutek pęknięcia niewielkiego fragmentu tkanki płucnej. Powstała tak niewielka przestrzeń sprawia, że gromadzące się w niej powietrze znacznie podnosi panujące w płucach ciśnienie. Dalszy rozwój choroby prowadzi do ucisku zdrowego płuca i znacznych problemów z oddychaniem.

Samoistna postać odmy pojawia się z nieznanych przyczyn. Może być ona spowodowana pęknięciem pęcherzyka, u osób starszych bardzo często łączona jest z długoletnim paleniem. U młodszych pacjentów czasem rozwija się wraz z zespołem Marfana .

W przypadku odmy pourazowej np. silne uderzenie, ze względu na panujące w płucach podciśnienie powoduje przedostanie się powietrza do jamy opłucnej, co prowadzi do jej rozszerzenia i zapadnięcia płuca.

Odma opłucna objawy

Niezależnie od rodzaju odmy pacjenci skarżą się przede wszystkim na kłujący ból w klatce piersiowej (po zajętej stronie), czasem zdarza się, że promieniuje on do ramienia, szyi lub brzucha. Dodatkowo pojawiają się duszności, suchy kaszel oraz omdlenia. Ogromna część chorych czuje ogólne osłabienie. Są bladzi, mają spłycony, przyspieszony oddech.

Odma opłucna diagnoza i leczenie

Niepokojące zmiany lekarz może stwierdzić już w czasie osłuchiwania pacjenta (dudniący dźwięk). W przypadku niewielkich odm konieczne jest wykonanie badania obrazowego (RTG lub tomografia komputerowa tomografia komputerowa).

Postępowanie w przypadku odmy zależne jest od jej charakteru i rozległości zmian. Gdy zmiany są duże niezbędna jest operacja, odciągnięcie powietrza i ponowne uszczelnienie opłucnej. W pozostałych przypadkach stosuje się farmakologię.

Odma jest stanem zagrażającym życiu, wraz z pojawieniem się niepokojących objawów należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Czytaj także:

Azbestoza (Pylica azbestowa) Płyn w jamie opłucnej

Międzybłoniak opłucnej (Śródbłoniak opłucnej)

Wziernikowanie jamy opłucnej

Warzywa i owoce chronią przed rakiem płuc